- "Czy można było uniknąć klęski? Kampania wrześniowa 1939 roku
- 1. Cele lekcji
- a) Wiadomości
- Uczeń zna:
- ustalenia paktu Ribbentrop‑Mołotow – 23 sierpnia 1939,
- znaczenie terminu dziwna wojna,
- przebieg obrony Westerplatte,
- przebieg bitwy nad Bzurą – największej batalii kampanii wrześniowej,
- przebieg obrony Warszawy,
- okoliczności internowania władz polskich w Rumunii,
- straty Polaków i Niemców poniesione w trakcie kampanii wrześniowej.
- b) Umiejętności
- Uczeń potrafi:
- opisać przebieg kampanii wrześniowej (najważniejsze fakty: Hel, Westerplatte, obrona Warszawy, internowanie władz polskich, agresja sowiecka, itd.),
- określić przyczyny klęski kampanii wrześniowej,
- porównywać potencjał militarny obydwu armii,
- omówić znaczenie lotnictwa i broni pancernej dla przebiegu kampanii,
- ukazać kampanię wrześniową w perspektywie polityki międzynarodowej.
- 2. Metoda i forma pracy
- Metoda podająca: przedstawienie sytuacji wewnętrznej i międzynarodowej Polski w przededniu wybuchu II wojny światowej. Głośna lektura dokumentów związanych z tym okresem (m.in. Pakt o nieagresji między Rzeszą Niemiecką a ZSRR).
- Metoda praktyczna: uczniowie analizują podane informacje na temat potencjałów armii polskiej i niemieckiej i oceniają szanse i przewagi każdej ze stron.
- Metoda poszukująca: zastanowienie się nad hipotetycznymi rozwiązaniami, które mogłyby zapobiec wybuchowi wojny.
- Nauczyciel przedstawia przebieg kampanii wrześniowej. Uczniowie oceniają postawy polskich żołnierzy, dowództwa, rządu i sojuszników.
- 3. Środki dydaktyczne
- Mapa II Rzeczpospolitej
- Skopiowane fragmenty dokumentów z okresu wybuchu II wojny światowej (m.in. pakt o nieagresji między Rzeszą Niemiecką a ZSRR, układy sojusznicze Polski z Wielką Brytanią oraz Francją)
- 4. Przebieg lekcji
- a) Faza przygotowawcza
- Ukazanie międzynarodowego tła agresji Rzeszy Niemieckiej na Polskę, układów sojuszniczych Polski z Anglią i Francją.
- Przypomnienie słynnego przemówienia ministra Becka ze stwierdzeniem, że Polska nie zna pojęcia pokoju za wszelką cenę.
- b) Faza realizacyjna
- Wykład nauczyciela:
- Omówienie przebiegu kampanii wrześniowej 1939:
- siła ekonomiczna Rzeczpospolitej w przededniu wojny,
- militarne przygotowanie Polski do konfliktu,
- poziom techniczny uzbrojenia, wyszkolenie wojskowe,
- porównanie potencjałów wojskowych Polski i Niemiec,
- operacja Fall Weiss – taktyka wojny błyskawicznej (Blitzkrieg) prowadzonej przez Niemców,
- strategia obronna Polaków,
- przebieg bitwy nad Bzurą – największej batalii kampanii wrześniowej,
- obrona Westerplatte – znacznie moralne i symboliczne,
- agresja sowiecka – 17 września 1939,
- obrona i kapitulacja Warszawy,
- internowanie władz polskich i Naczelnego Dowództwa w Rumunii,
- kapitulacja.
- Przedstawienie przyczyn klęski Polski w 1939:
- druzgocąca przewaga Niemiec w artylerii przeciwpancernej i czołgach,
- uwarunkowania geograficzne – trudność zorganizowania skutecznej obrony granic Polski,
- dziwna wojna – niewywiązanie się sojuszników ze swoich zobowiązań, osamotnienie Polski wobec agresora,
- przygotowanie Polski do wojny.
- Przedstawienie sytuacji Polski po klęsce:
- ostra krytyka rządu sanacyjnego w pierwszych miesiącach po klęsce wrześniowej,
- osłabienie krytyki po błyskotliwych sukcesach Hitlera w Europie (przede wszystkim kapitulacja Francji),
- moralne i psychologiczne znaczenie kampanii wrześniowej jako pierwszego aktu oporu wobec Hitlera.
- c) Faza podsumowująca
- Dyskusja na temat znaczenia kampanii wrześniowej dla przebiegu II wojny światowej.
- a) Zadanie domowe
- Polska przegrała wojnę, czy może raczej to Europa przegrała kampanię polską? Napisz swoją odpowiedź i ją uzasadnij. (praca pisemna, objętość ok. 600 słów).
- 7. Czas trwania lekcji
- 2 x 45 minut
- 8. Uwagi do scenariusza
- Hitler miał powiedzieć: Broń pancerna i lotnictwo – to klucz naszego sukcesu. Gdyby Polska miała broń przeciwpancerną, to zwycięski pochód nie byłby możliwy. Polska armia nie rozporządzała nowoczesnym uzbrojeniem, ale w jej szeregach walczyli żołnierze, którzy pokazali silną wolę stawienia oporu Hitlerowi. I to oni są bohaterami kampanii wrześniowej. Polska nie miała szans przeciwstawić się w pojedynkę dwóm potężnym żywiołom, ale swoim oporem otworzyła oczy" https://zpe.gov.pl/a/czy-mozna-bylo-uniknac-kleski-kampania-wrzesniowa-1939-roku/DOeDUObIu
- "Żołnierze polscy na frontach II wojny światowej
- 1. Cele lekcji
- a) Wiadomości
- Uczeń zna:
operacje wojenne Brygady Strzelców Karpackich gen. Kopańskiego,
szlak bojowy Pierwszej Dywizji Pancernej gen. Maczka,
działania Armii gen. Andersa,
szlak bojowy Pierwszego Korpusu Polskich Sił Zbrojnych gen. Berlinga.
- b) Umiejętności
- Uczeń potrafi:
wyjaśnić znaczenie najważniejszych starć i operacji, w których uczestniczyli żołnierze polscy podczas II wojny światowej,
omówić znaczenie udziału Brygady Strzelców Podhalańskich w walkach o Norwegię, znaczenie udziału pilotów polskich w bitwie o Anglię, znaczenie Samodzielnej Brygady Spadochronowej gen. Sosabowskiego w operacji Market‑Garden,
wskazywać na mapie szlak bojowy polskich wojsk.
- 2. Metoda i forma pracy
- Forma pracy ma charakter przede wszystkim podający. Uczniowie aktywnie uczestniczą w zajęciach, wskazując na mapie miejsca formowania się i szlaki bojowe polskich oddziałów. Opcjonalnie można obejrzeć fragment filmu O jeden most za daleko, przedstawiający operację Market‑Garden.
- 3. Środki dydaktyczne
- Mapa (mapy) obejmująca teatr działań wojennych z udziałem żołnierzy polskich
- Film w reżyserii Richarda Attenborough O jeden most za daleko
- 4. Przebieg lekcji
- a) Faza przygotowawcza
- Przedstawienie sytuacji w Polsce na początku II wojny światowej:
klęska kampanii wrześniowej,
rozkaz Naczelnego Wodza do Armii o wycofaniu się na tzw. przyczółek rumuński,
internowanie władz polskich w Rumunii,
powołanie rządu RP na uchodźctwie i rozpoczęcie formowania Wojska Polskiego na obczyźnie.
- b) Faza realizacyjna
Przedstawienie działań Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie:
Wojsko Polskie we Francji 1939‑1940 – status w ramach armii francuskiej, jednostki, dowódcy, liczebność.
Udział w walkach w obronie Norwegii (Narwik) Brygady Strzelców Podhalańskich.
Kampania francusko‑niemiecka – kapitulacja Francuzów. Straty wśród Polaków i ewakuacja do Wielkiej Brytanii (lub Palestyny).
Udział polskich pilotów w bitwie o Anglię – dywizjony 302 i 303.
Pierwsza Dywizja Pancerna gen. Maczka – liczebność, uzbrojenie, szlak bojowy.
Samodzielna Brygada Spadochronowa gen. Sosabowskiego w operacji o kryptonimie Market‑Garden.
Brygada Strzelców Karpackich gen. Kopańskiego, obrona Tobruku.
Omówienie działań Armii Polskiej w ZSRR:
Polsko‑radziecki układ z 30 lipca 1941 roku i podpisywane później umowy wojskowe.
Formowanie Armii Polskiej pod dowództwem gen. Andersa.
1942 – ewakuacja Armii Andersa do Iranu.
Przekształcenie Pierwszego Korpusu Polskich Sił Zbrojnych pod dowództwem gen. Berlinga w Armię Polską, a następnie w Wojsko Polskie – szlak bojowy, bitwa pod Lenino, operacja berlińska.
Omówienie działań Armii Polskiej na Wschodzie:
Formowanie się wojsk polskich w Iraku, wydzielenie Drugiego Korpusu Polskiego.
Udział Polaków w bitwie pod Monte Cassino.
- c) Faza podsumowująca
- Zebranie wiadomości z lekcji:
ogólna liczba żołnierzy polskich walczących na wszystkich frontach II wojny światowej,
najważniejsze bitwy i operacje, w których brały udział jednostki polskie,
trudna sytuacja Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie po zakończeniu wojny.
- a) Zadanie domowe
- Powtórzenie wiadomości z lekcji. W formie ustnej przygotowanie wypowiedzi na temat wybranego zgrupowania polskich żołnierzy na obczyźnie i opisanie ze wskazaniem na mapie jego szlaku bojowego.
- 7. Czas trwania lekcji
- 2 x 45 minut
- 8. Uwagi do scenariusza
- Ze względu na obszerność materiału scenariusz jest przewidziany na dwie godziny lekcyjne. Polscy żołnierze walczący na wszystkich europejskich frontach II wojny światowej zapisali piękną kartę w historii walk o Ojczyznę. Tragedia klęski wrześniowej i utrata dopiero odzyskanej niepodległości nie przesłoniła nadziei i wiary w ostateczne zwycięstwo. Samo zwycięstwo nad faszystowskimi Niemcami dla wielu okazało się gorzkim, wobec popadnięcia w zależność od ZSRR. Nie ulega jednak wątpliwości, że wysiłek i bohaterstwo Polaków na frontach II wojny światowej jest godny najwyższej pamięci.
- Bogactwo materiału gwarantuje, że zajęcia mogą stanowić zachętę do dalszego, już indywidualnego zagłębienia się w temat." https://zpe.gov.pl/a/zolnierze-polscy-na-frontach-ii-wojny-swiatowej/D18bvs7GH
- "Bitwa o Anglię i jej znaczenie dla przebiegu II wojny światowej
- 1. Cele lekcji
- a) Wiadomości
- Uczeń zna:
- okoliczności dymisji premiera Nevilla Chamberlaina,
- sylwetkę Winstona Churchilla,
- niemieckie plany inwazji na Wyspy Brytyjskie o kryptonimie Operacja Lew Morski,
- przebieg bitwy o Wielką Brytanię,
- b) Umiejętności
- Uczeń potrafi
- skojarzyć słynne słowa W. Churchilla z konkretnymi wydarzeniami historycznymi,
- omówić znaczenie lotnictwa dla przebiegu II wojny światowej,
- przedstawić znaczenie udziału pilotów polskich w bitwie o Anglię – polskie dywizjony myśliwskie 302 i 303.
- c) Postawy
- Uczeń docenia wagę szczerości i rzetelności w polityce.
- 2. Metoda i forma pracy
- W formie sprawdzenia wiadomości uczniów na temat wydarzeń i faktów związanych z bitwą o Anglię, nauczyciel zadaje klasie pytania dotyczące nazwisk i terminów na stałe funkcjonujących w świadomości społecznej (Churchill, RAF, Dywizjony 302 i 303 itd.).
- Metodą podającą prezentowany jest przebieg i rezultaty bitwy. Głośna lektura przemówień Churchilla będzie inspiracją do dyskusji na temat szczerości, prawdy i odwagi w polityce.
- 3. Środki dydaktyczne
- Kopia z przemówień W. Churchilla wygłoszonych w Izbie Gmin przed i po zakończeniu bitwy o Wielką Brytanię (na podstawie bibliografii)
- 4. Przebieg lekcji
- a) Faza przygotowawcza
- Przedstawienie sytuacji militarnej w Europie w dniu rozpoczęcia bitwy o Anglię i planów Niemców związanych z inwazją na Wyspy Brytyjskie (postać marszałka Rzeszy Hermanna Göringa – naczelnego dowódcy Luftwaffe) – Operacja Lew Morski.
- Objęcie premierostwa (10.05.1940) przez Winstona Churchilla i jego przemówienie wygłoszone trzy dni później przed Izbą Gmin ze słynnym zdaniem (parafraza angielskiego poety metafizycznego – Johna Donna): Powtórzę Izbie to, co powiedziałem członkom mojego gabinetu: Nie mam nic do ofiarowania, prócz krwi, znoju, łez i potu.
- b) Faza realizacyjna
- Wykład nauczyciela:
- Przypomnienie ram czasowych bitwy o Wielką Brytanię.
- Porównanie potencjału sił powietrznych Niemiec i Wielkiej Brytanii:
- wielkość floty powietrznej,
- jakość i rodzaje uzbrojenia (niemieckie messerschmitty przeciwko angielskim samolotom typu hurrican i spitfire,
- wyszkolenie pilotów.
- Omówienie przebiegu bitwy o Wielką Brytanię,15 września – moment krytyczny – Wielka Brytania rzuca do boju ostatnie rezerwy RAF‑u.
- Przedstawienie bilansu strat.
- Omówienie udziału pilotów polskich (także czeskich i francuskich) w bitwie o Wielką Brytanię; legenda Dywizjonów 302 i 303.
- c) Faza podsumowująca
- Znaczenie bitwy o Anglię dla przebiegu II wojny światowej.
- a) Zadanie domowe
- Skomentuj słowa W. Churchilla, wygłoszone po zakończeniu bitwy o Anglię: Nigdy jeszcze na polu międzyludzkich konfliktów tak wielu nie zawdzięczało tak wiele tak niewielu. (Praca pisemna – minimum 1500 znaków).
- 7. Czas trwania lekcji
- 45 minut
- 8. Uwagi do scenariusza
- Przegranie przez Niemcy bitwy o panowanie w przestworzach miało dla przebiegu II wojny światowej kapitalne znaczenie. Powstrzymane zostało pasmo błyskawicznych zwycięstw Hitlera. Prysnął tym samym mit armii niemieckiej jako niezwyciężonej. Miało to olbrzymią wagę nie tylko w aspekcie militarnym, ale może przede wszystkim z punktu widzenia morale koalicji antyhitlerowskiej. Okazało się, że Niemców można pokonać.
- Przypomnienie tego jakże ważnego wydarzenia z dziejów II wojny światowej wiąże się ściśle z przypomnieniem dwóch, dziś już wręcz legendarnych, faktów: po pierwsze – przemówienia W. Churchilla z 13.05.1940 roku, które jest świadectwem tego, że w polityce trzeba mieć odwagę mówienia społeczeństwu rzeczy trudnych, ale prawdziwie i rzetelnie definiujących rzeczywistość; po drugie – udziału pilotów polskich w bitwie o Anglię. Piloci dywizjonu 302 i 303 – świetnie wyszkoleni, odważni i poświęceni sprawie – są ucieleśnieniem polskiego romantyzmu i pozytywizmu. Walka w obłokach, nowoczesna technika, dzielni żołnierze, zwycięstwo okupione krwią, zwycięstwo z dala od okupowanej ojczyzny – to wszystko składa się na żywą legendę, którą warto przypominać i o której warto rozmawiać." https://zpe.gov.pl/a/bitwa-o-anglie-i-jej-znaczenie-dla-przebiegu-ii-wojny-swiatowej/DKCFPoN6d
- "
- Działania zbrojne w latach 1939‑1941
- 1. Cele lekcji
- a) Wiadomości
- Uczeń:
zna przebieg kampanii wrześniowej,
zna pojęcia: Fall Weiss, Blitzkrieg, tankietka, Sitzkrieg, plan Barbarossa,
zna okoliczności wojny zimowej i przyłączenia nowych terenów do ZSRR,
zna przebieg ofensywy niemieckiej w Europie Zachodniej,
zna przebieg bitwy o Anglię i bitwy o Atlantyk,
charakteryzuje wojnę w Jugosławii i Grecji oraz przebieg wojny w Afryce,
zna okoliczności agresji niemieckiej na Związek Radziecki,
zna przyczyny przystąpienia USA do wojny.
- b) Umiejętności
- Uczeń:
potrafi, posługując się mapą, omówić przebieg działań wojennych w latach 1939‑1941, wskazać miejsca bitew, kierunki działań wojennych,
potrafi dokonać oceny kampanii wrześniowej,
doskonali umiejętność pracy z mapą, atlasem historycznym, podręcznikiem, encyklopedią historyczną, literaturą pomocniczą.
- 2. Metoda i forma pracy
- Pogadanka, dyskusja, opis, wykład, praca z podręcznikiem, mapą, literaturą pomocniczą, encyklopedią historyczną, atlasem historycznym.
- 3. Środki dydaktyczne
- Podręcznik, mapa, encyklopedia historyczna, literatura pomocnicza, atlasy historyczne.
- 4. Przebieg lekcji
- a) Faza przygotowawcza
- Nauczyciel sprawdza stan wiedzy uczniów z lekcji dotyczącej genezy II wojny światowej – pogadanka.
- Pyta uczniów, czy znają jakieś filmy i książki poświęcone tematyce tego konfliktu.
- b) Faza realizacyjna
- Nauczyciel rysuje na tablicy tabelę:
Rok
Najważniejsze wydarzenia
1939
1940
1941
- Zadaniem uczniów jest przerysowanie tabeli do zeszytów i wypełnianie jej stopniowo w czasie trwania lekcji na podstawie wykładu nauczyciela oraz podręcznika.
- Nauczyciel omawia przebieg działań wojennych w latach 1939‑1941. Przy omawianiu cały czas posługuje się mapą, na której wskazuje miejsca bitew i kierunki prowadzonych działań wojennych.
- Nauczyciel omawia atak niemiecki na Polskę. Wyjaśnia pojęcia: Fall Weiss, Blitzkrieg. Uczniowie analizują tabelę z podręcznika ze strony 124. przedstawiającą porównanie sił zbrojnych Niemiec
- i Polski we wrześniu 1939. Następnie próbują dokonać oceny kampanii wrześniowej. Dyskutują na ten temat.
- Nauczyciel charakteryzuje wojnę zimową i okoliczności przyłączenia nowych terytoriów do ZSRR.
- Omawia ofensywę niemiecką w Europie Zachodniej. Wyjaśnia, na czym polegała bitwa o Anglię
- i bitwa o Atlantyk. Uczniowie oglądają ilustracje w podręczniku przedstawiające broń i okręty wojenne.
- Nauczyciel przedstawia wojnę w Jugosławii i Grecji oraz przebieg działań wojennych w Afryce.
- Uczniowie wyszukują w podręczniku informacje na temat planu Barbarossa i agresji Niemiec na ZSRR. Dyskutują na ten temat.
- Nauczyciel omawia atak Japonii na Pearl Harbor i okoliczności przystąpienia USA do wojny.
- Nauczyciel sprawdza poprawność wypełnienia tabeli. Uzupełnia i ewentualnie poprawia.
- c) Faza podsumowująca
- W ramach powtórzenia wiadomości uczniowie uczestniczą w dyskusji. Przykładowe pytania do dyskusji:
Co oznaczało pojęcie Sitzkrieg?
W jaki sposób podzielono Francję po jej kapitulacji?
Dlaczego Stany Zjednoczone przystąpiły do wojny?
Co zakładał plan Barbarossa?
Jakie czynniki ułatwiły Hitlerowi zwycięstwo nad Francją w 1940 roku?
- a) Zadanie domowe
- Wykonaj ćwiczenie 1. ze strony 135. w podręczniku: Uzupełnij tabelę:
Miejsce i czas prowadzonych walk
Udział jednostek wojskowych
Bitwy i dowódcy
Nowe sposoby prowadzenia działań wojennych
Konsekwencje
- 7. Czas trwania lekcji
- 2 x 45 minut" https://zpe.gov.pl/a/dzialania-zbrojne-w-latach-1939-1941/DXbNZJPA1
- "
- Powstanie warszawskie
- 1. Cele lekcji
- a) Wiadomości
- Uczeń:
wie, jakie były założenia planu „Burza”,
zna przebieg powstania warszawskiego,
wie, jakie były skutki powstania,
potrafi wyjaśnić pojęcia: mały sabotaż, godzina „W”, plan „Burza”.
- b) Umiejętności
- Uczeń:
potrafi dokonać oceny powstania warszawskiego,
korzystając z mapy, omawia przebieg powstania warszawskiego.
- 2. Metoda i forma pracy
- Pogadanka, wykład, dyskusja, praca z podręcznikiem, mapą, literaturą pomocniczą, filmem.
- 3. Środki dydaktyczne
- Podręcznik, mapa, literatura pomocnicza, film: Powstanie warszawskie – zapomniani bohaterowie.
- 4. Przebieg lekcji
- a) Faza przygotowawcza
- Nauczyciel sprawdza ogólny stan wiedzy uczniów na temat powstania warszawskiego – pogadanka.
- Przedstawia problematykę lekcji oraz omawia formę realizacji tematu.
- b) Faza realizacyjna
- Nauczyciel omawia działalność ruchu oporu na ziemiach polskich. Wyjaśnia założenia planu „Burza”.
- Korzystając z mapy, omawia przebieg powstania warszawskiego.
- Uczniowie oglądają fragment filmu Powstanie warszawskie – zapomniani bohaterowie
- (około 20 minut). Po obejrzeniu filmu dyskutują na temat powstania warszawskiego i jego uczestników. Uczniowie wraz z nauczycielem formułują argumenty za i przeciw decyzji o wybuchu powstania warszawskiego z perspektywy roku 1944, a następnie z perspektywy obecnej (gdy znany jest dalszy bieg wydarzeń). Wypisują argumenty na tablicy. Dyskutują na ten temat.
- c) Faza podsumowująca
- Uczniowie wyszukują w podręczniku i literaturze pomocniczej (N. Davies, Powstanie’44;
- R. Korbal, Powstanie warszawskie) informacje na temat skutków powstania warszawskiego. Próbują dokonać oceny powstania.
- 5. Bibliografia
Burda B. i inni, Historia 3. Historia najnowsza. Zakres podstawowy, Operon, Gdynia 2004.
Davies N., Powstanie’44, przeł. E. Tabakowska, Znak, Kraków 2004.
Korbal R., Powstanie warszawskie, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 2000.
Radziwiłł A., Roszkowski W., Historia 1939‑1956. Podręcznik dla szkół średnich, wyd. 6, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa 2003.
- 6. Załączniki
- a) Zadanie domowe
- Jesteś uczestnikiem powstania warszawskiego. W liście do przyjaciela opisz jeden dzień z powstania.
- 7. Czas trwania lekcji
- 45 minut" https://zpe.gov.pl/a/powstanie-warszawskie/D17Th3myy
- "Konferencje Wielkiej Trójki. Powstanie ONZ
- Konferencje Wielkiej Trójki. Powstanie ONZ
- 1. Cele lekcji
- a) Wiadomości
- Uczeń:
- zna okoliczności podpisania Karty Atlantyckiej oraz jej założenia,
- zna przebieg i postanowienia konferencji w Teheranie,
- zna postanowienia konferencji w Jałcie,
- zna postanowienia konferencji w Poczdamie,
- zna okoliczności powstania ONZ i jej główne cele.
- b) Umiejętności
- Uczeń:
- potrafi wskazać na mapie: Teheran, Jałtę, Poczdam, Waszyngton, San Francisco,
- analizuje postanowienia konferencji w sprawie polskiej i ich skutki.
- 2. Metoda i forma pracy
- Pogadanka, wykład, dyskusja, praca z podręcznikiem, mapą, literaturą pomocniczą, atlasem historycznym, encyklopedią historyczną, praca w grupach.
- 3. Środki dydaktyczne
- Podręcznik, mapa, encyklopedia historyczna, literatura pomocnicza, atlas historyczny, tabela, teksty źródłowe.
- 4. Przebieg lekcji
- a) Faza przygotowawcza
- Nauczyciel sprawdza stan wiedzy uczniów z lekcji dotyczących przebiegu II wojny światowej
- – pogadanka. Przedstawia problematykę lekcji i omawia sposób prowadzenia zajęć.
- b) Faza realizacyjna
- Nauczyciel omawia założenia ustawy o pożyczce i wynajmie (Lend‑Lease Act). Uczniowie dyskutują na ten temat.
- Nauczyciel wskazuje na mapie: wybrzeża Nowej Fundlandii, Jałtę, Poczdam, Teheran. Zapisuje na tablicy datę podpisania Karty Atlantyckiej oraz terminy trzech konferencji, a także wymienia przedstawicieli uczestniczących w obradach.
- Uczniowie zostają podzieleni na trzy grupy. Każda z grup ma za zadanie dokonać analizy tekstu źródłowego:
- grupa I – Karta Atlantycka, „Prince of Wales”, 14 VIII 1941;
- grupa II – Deklaracja trzech mocarstw, Teheran, 1 XII 1943;
- grupa III – Komunikat z konferencji krymskiej, Jałta, 11 II 1945 (cytowane teksty źródłowe można znaleźć w: A. Radziwiłł, W. Roszkowski, Historia 1939‑1956, s. 48‑52).
- Grupy pracują około 15 minut. Ich zadaniem jest wynotowanie z tekstu źródłowego postanowień danej konferencji. Po upływie tego czasu przedstawiciel każdej z grup przedstawia efekty pracy grupy. Nauczyciel sprawdza poprawność wykonanego zadania, a członkowie pozostałych grup sporządzają notatki do zeszytów.
- Nauczyciel omawia postanowienia konferencji w Poczdamie.
- Uczniowie wyszukują w podręczniku informacji na temat okoliczności powstania i celów ONZ. Dyskutują na ten temat.
- c) Faza podsumowująca
- W ramach powtórzenia wiadomości uczniowie przerysowują z tablicy do zeszytów tabelę
- i wypełniają ją.
- Miejsce konferencji
- Data trwania
- Uczestnicy
- Postanowienia w sprawie polskiej
- Postanowienia ogólne
- a) Zadanie domowe
- Przygotuj informacje na temat ONZ oraz udziału Polski w jej strukturach (zadanie dla chętnych)".
- https://zpe.gov.pl/a/konferencje-wielkiej-trojki-powstanie-onz/D15NIqmje
- "
- Kształtowanie się nowego układu sił na świecie w latach 1945‑1953. Zimna wojna
- 1. Cele lekcji
- a) Wiadomości
- Uczeń:
wie, na czym polegała doktryna Trumana,
zna sytuację w Niemczech po II wojnie światowej,
zna okoliczności utworzenia NRD i RFN,
wie, co zakładał i jakie były skutki planu Marshalla,
zna genezę, przebieg i skutki zimnej wojny,
zna sytuację w ZSRR po śmierci Stalina w 1953 roku.
- b) Umiejętności
- Uczeń:
potrafi wskazać na mapie podział Niemiec po II wojnie światowej,
analizuje przyczyny powojennego podziału świata pomiędzy USA i ZSRR,
sprawnie pracuje z podręcznikiem, mapą, atlasem historycznym, tekstami źródłowymi.
- 2. Metoda i forma pracy
- Wykład, pogadanka, dyskusja, praca z podręcznikiem, mapą, atlasem historycznym, tekstami źródłowymi.
- 3. Środki dydaktyczne
- Podręcznik, mapa, atlasy historyczne, teksty źródłowe.
- 4. Przebieg lekcji
- a) Faza przygotowawcza
- Nauczyciel sprawdza stan wiedzy uczniów na temat zimnej wojny – pogadanka.
- Przedstawia problematykę lekcji.
- b) Faza realizacyjna
- Nauczyciel omawia paryskie traktaty pokojowe z sojusznikami III Rzeszy.
- Uczniowie analizują tekst źródłowy z podręcznika ze strony 205: fragment przemówienia prezydenta USA Harry’ego Trumana wygłoszonego przed Kongresem amerykańskim 12 marca 1947 roku.
- Po przeczytaniu tekstu odpowiadają na pytania (nauczyciel podaje pytania, zanim uczniowie przeczytają tekst):
O jakich dwóch formach życia mówi prezydent?
O jakim rodzaju pomocy mówi Truman?
Które kraje uważa za zniewolone?
- Nauczyciel wyjaśnia, na czym polegała doktryna Trumana oraz, co zakładał plan Marshalla. Uczniowie analizują tabelę z podręcznika ze strony 205 przedstawiającą zestawienie pomocy USA krajom Europy i świata. Dyskutują na ten temat.
- Nauczyciel omawia sytuację w Niemczech po II wojnie światowej. Wskazuje na mapie, jak przedstawiał się podział Niemiec po II wojnie światowej. Uczniowie śledzą mapki w atlasach historycznych. Nauczyciel wyjaśnia, na czym polegał program „czterech D”. Przedstawia okoliczności powstania NRD i RFN. Pyta uczniów, kiedy doszło do zjednoczenia Niemiec. Wyjaśnia pojęcia: zimna wojna, żelazna kurtyna. Przedstawia genezę zimnej wojny.
- Uczniowie wyszukują w podręczniku informacje na temat sytuacji w ZSRR po śmierci Józefa Stalina. Dyskutują na ten temat.
- c) Faza podsumowująca
- W ramach podsumowania wiadomości uczniowie uczestniczą w dyskusji. Przykładowe pytania do dyskusji:
Dlaczego Polska nie skorzystała z planu Marshalla?
Którędy przebiegała żelazna kurtyna?
Jakie były przyczyny zimnej wojny?
Co zmieniło się w ZSRR po śmierci Stalina?
- a) Zadanie domowe
Przygotuj informacje na temat przemian powojennych na Bliskim i Dalekim Wschodzie (ustnie).
Wykonaj ćwiczenie 2. z podręcznika ze strony 204: sporządź mapę konturową Niemiec
we współczesnych granicach, a następnie nanieś na nią obszary dwóch państw niemieckich powstałych w 1949 roku." https://zpe.gov.pl/a/ksztaltowanie-sie-nowego-ukladu-sil-na-swiecie-w-latach-1945-1953-zimna-wojna/DJEVwrqp4