Źródła: II poł. XIX wieku: Śląski feminizm; Sisi celebrytka; Marks i Engels o Polsce

 Socjaliści i komuniści Polscy bohaterowie i sojusznicy?

Kobiety

1. Źródło I.A: DOROTA KŁUSZYŃSKA - biogram
2. Źródło II.A: „Głos Kobiet” 1908, o czym czytały Cieszynianki-rewolucjonistki?, cz. 1, s. 1-2
3. Źródło II.B: „Głos Kobiet” 1908, o czym czytały Cieszynianki-rewolucjonistki?, cz. 2, s. 3-4
4. Źródło III.A: Rewolucjonistki na SCI, cz. 1, 
5. Źródło IV.A: I. Celebrytka popkultury - Sisi, cz. 1
6. Źródło IV.B: I. Celebrytka popkultury - Sisi, cz. 2
7. Źródło IV.C: I. Celebrytka popkultury - Sisi, cz. 3
8. Źródło V: Cieszyn świętuje ślub Sisi i Cesarza

Faceci

1. Źródło II.A.1: O Manifeście Komunistycznym z 1848 r., cz. 1
2. Źródło II.A.2: O Manifeście Komunistycznym z 1848 r., cz. 2
3. Źródło II. B-1: Marks agent pruskiego wywiadu?
4. Źródło II. B-2: Marks agent Rothschildów?
6. Źródło II.C.1: Marks i Engels o Polakach - sprzecznie?
7. Źródło II.C.1: Rola powstania styczniowego w powstaniu I. Międzynarodówki i ruchu komunistycznego
8. Źródło II. D-2: Karol Marks, Fryderyk Engels - W obronie Polski, cz. 1
9. Źródło II. D-3: Karol Marks, W obronie Polski, cz. 2
10. Źródło II. D-3: Karol Marks, W obronie Polski, cz. 3

 

źródła:  https://lewackaszmata.pl/produkt/koszulka-100x100-dora-kluszynska/; https://lewackaszmata.pl/wp-content/uploads/2018/10/Dora-K%C5%82uszy%C5%84ska.png

DOROTA KŁUSZYŃSKA - film z cyklu "Pierwsi Niepodlegli", opowiada o losach Doroty Kłuszyńskiej (1876 -1952), członkini Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego, z ramienia PPSD, wieloletniej, zasłużonej działaczki i parlamentarzystki PPS,  bojowniczki o prawa kobiet, prezes Towarzystwa Przyjaciół Dzieci.

https://youtu.be/6XJgYewCfMA?t=1

1. Źródło I.A: DOROTA KŁUSZYŃSKA - biogram

• kim była pierwsza polska działaczka-feministka?
• Działaczka społeczna, Polityk
• ur. 1 stycznia 1876 r. w Tarnowie - zm. 22 listopada 1952 r. w Warszawie 
• Z domu Dora Pilcer, pochodziła z ubogiej rodziny żydowskiej. 
• Absolwentka gimnazjum  w Tarnowie, studiowała na wydziale ekonomii Uniwersytetu Wiedeńskiego. 
• Od 1896 żona lekarza i działacza PPSD Galicji i Śląska Cieszyńskiego Henryka Kłuszyńskiego, 
• zamieszkała w Boguminie. 
• Zaangażowała się w walkę o prawa kobiet. 
• Od 1908 :redaktor naczelna „Głosu Kobiet”, 
• inicjatorką pierwszych obchodów Dnia Kobiet (1910). 
• Zasiadała w krajowych władzach PPSD, stanęła na czele Centralnego Wydziału Kobiecego, opracowała założenia programowe, pracowała też w Międzynarodowym Sekretariacie Kobiecym Socjalistek. 
• W okresie I wojny aktywnie walczyła o powrót Cieszyńskiego do Macierzy, m.in. jako działaczka Naczelnego Komitetu Narodowego. 
• Była jednym z najaktywniejszych członków ponadpartyjnej Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego, od jej powstania w październiku 1918 r. do zakończenia działalności w roku 1920.  
• W styczniu 1919 brała udział w obronie dworca w Boguminie przed atakiem wojsk czeskich. Stanowczo potępiała podział Śląska Cieszyńskiego przez Radę Ambasadorów w Paryżu. 
• Po przyznaniu Bogumina Czechom, w 1921 r. razem z mężem wyprowadzili się do Łodzi, a potem w 1927 do Warszawy. 
• Czołowa działaczka PPS – członkini Rady Naczelnej (1918-1939), a w l.1928-39 w CKW partii. 
• Weszła w skład Zarządu Głównego (ZG) Towarzystwa Uniwersytetów Robotniczych i Robotniczego TPD, wchodziła w skład egzekutywy II Międzynarodówki, pracowała w Lidze Obrony Praw Człowieka i Obywatela. 
• W latach 1925 – 35 była senatorem z listy PPS i Centrolewu. 
• W czasie II wojny światowej zaangażowana w tajne nauczanie, ukrywała się pod Grójcem. Od 1943 w kierownictwie PPS – WRN, a po wojnie jako członek RN PPS weszła w skład Krajowej Rady Narodowej. 
• w 1945 Została wybrana posłem do Sejmu Ustawodawczego. 
• Brała udział w próbie powołania niezależnej od komunistów Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej. 
• Od 1948 posłanka z ramienia PPS, a później PZPR, 
• prezes ZG Towarzystwa Przyjaciół Dzieci.
• Spoczywa w Alei Zasłużonych na Powązkach.

2. Źródło II.A: „Głos Kobiet” 1908, o czym czytały Cieszynianki-rewolucjonistki?, cz. 1, s. 1-2

 

3. Źródło II.B: „Głos Kobiet” 1908, o czym czytały Cieszynianki-rewolucjonistki?, cz. 2, s. 3-4

 

o gazecie: http://ibrbs.pl/mediawiki/index.php/G%C5%82os_Kobiet

4. Źródło III.A: Rewolucjonistki na SCI, cz. 1

• Dariusz Załęga, Siła śląskich kobiet, w: serwis facebookowy Zbuntowany Śląsk, 27 paź 2020 :
• [I. Austriacki Śląsk, robotnicza i postępowa twierdza]
• 'Gdzie był jeden z najsilniejszych ruchów kobiet na początku XX wieku w tej części Europy? Na Śląsku. A dokładnie na austriackim Śląsku, zwanym „Czerwonym”. 
• Nie dajcie wiary klerykalnym oszustom i nie ustawajcie w walce - grzmiały śląskie działaczki gdzieś pod Karwiną ponad 100 lat temu. W 1902 roku polscy socjaliści - zgodnie współpracujący z tymi niemieckimi i czeskimi, przystąpili do organizowania robotnic oraz żon górników Zagłębia Karwińsko-Ostrawskiego. 
• Rej w tym wiodła Danuta Kłuszyńska, mieszkająca wówczas w Boguminie. Udało jej się stworzyć dość gęstą sieć kół kobiecych, partyjnych, obejmującą około 30 kół i 2 tysięcy zorganizowanych kobiet. Co ważne - w ogromnej większości, w przeciwieństwie do np. ruchu socjalistycznego w rosyjskiej Kongresówce, były to robotnice, a nie kobiety z inteligencji.
• Rozprowadzano wśród nich wydaną w 1903 roku broszura pióra dr Felicji Nossig-Próchnikowej „Emancypacja kobiet“, pierwszą polską socjalistyczna broszura w sprawie kobiet. W r. 1912 w tymże wydawnictwie wyszła broszura Doroty Kłuszyńskiej, pt. „Dlaczego kobiety walczą o prawa polityczne." 
• Autorka formułuje postulaty kobiece w dziedzinie społecznej, politycznej i narodowej i kończy wnioskiem: „Razem z towarzyszami przypuścić należy szturm do gmachu niesprawiedliwości i wyzysku, na których zbudowany jest ustrój kapitalistyczny.“
• Ale aktualny stawał się coraz bardziej problem kobiecego pisma socjalistycznego. Efemeryczny okazał się żywot wydawanego w Krakowie pisma „Robotnica”. I znów Śląsk pokazał siłę.
• [II. Pierwsza gazeta feministyczna na ziemiach polskich]
• Dnia 15 października 1907 r. (...) odbyła się w Orłowej pierwsza krajowa konferencja kobieca Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej na Śląsku Cieszyńskim, która postanowiła założyć pismo „Głos Kobiet". Miało ukazywać się raz na miesiąc, jako dodatek do „Robotnika Śląskiego“. Redakcję objęła Dorota Kłuszyńska. Pierwszy numer wyszedł na Boże Narodzenie 1907 roku. Wychodziło ono regularnie, a 
• od 1 listopada 1909 roku „Głos Kobiet“, wychodzący już jako organ PPSD, zaczyna się ukazywać dwa razy na miesiąc. 
• Dwa lata później [ok. 1911] stal się on pismem samodzielnym. „Głos Kobiet" wychodzi tak do wojny.
• [Kobiety na Śląsku]

• Przez cały ten czas redakcję prowadziła Kłuszyńska, kierująca na tym terenie równocześnie całym ruchem kobiecym, który coraz bardziej się rozwijał. Jak pisał historyk Adam Próchnik: „Współpracuje z nim cały szereg dzielnych robotnic śląskich, pisząc do pisma, wygłaszając referaty, pracując w komitetach. 
• Wymieniamy główne nazwiska: Joanna Delongowa, Ludmiła Bonczkowa ze Stonawy, Zwyrtkowa z Łazów, Krystyna Michałkowa z Dąbrowy, Jedynakowa, Rozalia Pardylowa z Michałkowie, Winnikowa z Radwanic, Mikowa, Niklówna-Klejerska, Kowalewska z Morawskiej Ostrawy, Jędrzejkowa, Kluskowa, Perzynowa z Polskiej Ostrawy, Joanna Czernohorska, Zofia Swaczynowa, Surówkowa z Karwiny, Romanowa z Mariańskich Gór, Paczkowa, Róża Buchmeterz Trzyńca, Bednarska z Gruszowa, Kowalczykowa z Sowińca. 
• Sieć organizacyjna ogarnęła cały region, wszędzie były koła kobiece lub „kobiety" zaufania, urządzano co roku konferencje kobiece, organizowano około stu zgromadzeń kobiecych rocznie”.
• źródło: poniżej

5. Źródło III.B: Rewolucjonistki na SCI, cz. 1

• 'Zacytujmy korespondencję z miejscowości Łazy, która ukazała się w Głosie Kobiet 26 sierpnia 1908 roku. „Z niecierpliwością czekamy zawsze na zgromadzenia, a niestety jest ich tak mało. Rozumie się, że skoro jest mało referentek, to i zgromadzenia mogą się tylko od czasu do czasu odbywać. Zgromadzenie, które się u nas odbywało 16 sierpnia, zostawiło bardzo miłe wspomnienie. Słowa tow. Delongowej utkwiły nam głęboko w pamięci. Tylko pod czerwonym sztandarem czeka nas kobiety wyzwolenie z jarzma niewoli. Kłamstwa naszych wrogów nas nie dosięgną; walka, którą prowadzimy jest ciężką, ale czy wolno stanąć w połowie drogi? Smutne, że często kobieta musi walczyć z własnym mężem, żeby jej pozwolił iść na zgromadzenie albo przeczytać gazetę. Czy nasze życie musi już być zawsze takie? Czy dla nas biednych kobiet obce muszą zostać wszystkie zdobycze wiedzy i postępu? Taki mąż jest wrogiem własnych dzieci, bo kobieta ciemna nie może wychowywać dzieci. Potrzebna nam jest oświata, bo tędy droga do wolności.
• Straszą nas, że nie wygramy walki, że Bóg nas ciężko pokarze za nasz bunt. To nie Bóg, ale niezmiernie mała garść kapitalistów - wyzyskiwaczy mści się na biednym ludzie pracującym, za jego obudzenie i pragnienie wolności. Nie dajcie wiary klerykalnym oszustom i nie ustawajcie w walce. Tak mówiła tow. Delongowa, w prostych słowach wypowiedziała to wszystko, co czujemy. Oby jej słowa padły na grunt podatny i nasze kobiety w Łazach, żeby się tłumnie zapisały do organizacyi”.
• Kłuszyńska po latach wspominała: „Przed 30 laty kolportowanie pisma kobiecego nie było sprawą łatwą, a towarzyszy kolporterów ośmieszano, gdy sprzedawali „babską gazetę"”. Korespondentka z Suchej Górnej pisała: „A wrogowie nasi nie przebierali w środkach. Z ambony rzucali na nas różne oszczerstwa i groźby, żeby kobiety nastraszyć. Dopomagali im różni dobrodzieje gminni, co to z ludzkiej biedy żyją i tyją, a biednym ludziom chcieliby nawet światła dziennego poskąpić”. No i na spotkanie w Suchej Górnej miała przyjechać Kłuszyńska. Miejscowy bogaty chłop Chrobok, co to bał się, że kobiety nie będą już chciały za grosze pracować na jego polu, rozpowiadał, że „Kłuszyńska nie umie gotować, zaklinał nasze kobiety na wszystkie warzechy i rondle, żeby na zgromadzenie nie poszły. (...) Wielebny (ksiądz) pozwolił sobie więcej i na kazaniu wezwał wiernych, żeby takiej „bezbodze" nie pozwolili przemawiać i wyrzucili z Suchej średniej”. A spotkanie i tak okazało się sukcesem i jak pisała korespondentka: „Wybrany Komitet Kobiecy dołoży starań aby organizacja rosła, a ksiądz i Chrobok mogą kiwnąć palcami w butach, jeżeli im się podoba, a nam nie zaszkodzą”.
• [III. Walka o prawa kobiet]
• Przykład Śląska oddziaływał i na resztę zaboru austriackiego. Na XI kongresie PPSD w Krakowie w czerwcu 1908 r. zjawiła się liczna delegacja kobiet śląskich. Na zgromadzeniu ludowym w Krakowie przemawiały Ślązaczki: Kłuszyńska, Delongowa i Michałkowa.
• 19 marca 1911 roku odbył się wielki wiec w sali Domu Proletariuszy w Karwinie, któremu przewodziła Joanna Delongowa, górniczka z Karwiny. Tysięczne zastępy kobiet przyszły wtedy ze sztandarami z sąsiednich miejscowości. Delongowa grzmiała: „Nie czekajmy na rząd, żeby nam dobrowolnie dał prawa. Prawa się zdobywa!”. Podobny wiec odbył się w hutniczym Trzyńcu. W Ostrawie miał miejsce pod gołym niebem, bo nie było sali, która zdołałaby pomieścić kilka tysięcy zgromadzonych. Wśród przemawiających była Kłuszyńska, Na wszystkich zebraniach przyjęto jednobrzmiącą rezolucję, którą przypomniała Kłuszyńska w „Przedświcie” z 1911 roku: „W imieniu kobiet klasy pracującej podnosimy dziś żądanie politycznego równouprawnienia kobiet. [...] Żądamy dla wszystkich kobiet pełnego prawa obywatelstwa i dopuszczenia ich do stowarzyszeń politycznych".
• [IV. Śląska inicjatywa idzie w świat]
• „Głos Kobiet“ obsługiwał już wtedy nie tylko austriacki Śląsk, ale też Galicję. W przededniu Wielkiej Wojny, 7 czerwca 1914 roku wyszła jeszcze w Boguminie jednodniówka pt. „Dzień Kobiet“, poświęcona walce o prawa polityczne kobiet.
• Po wojnie „Głos Kobiet” był już wydawany w Warszawie jako ogólnopolskie pismo kobiece PPS. Kłuszyńska była jedną z nielicznych kobiet-senatorek w II Rzeczypospolitej. A historia kobiet -socjalistek na Śląsku została... zapomniana.
• Ilustracje: Dorota Kłuszyńska i „Głos Kobiet” - wydawany już w Warszawie.
• PS Sugerujemy, że ta historia nadaje się na co najmniej pracę magisterską, zwłaszcza, że znaczna część źródeł (prasa) jest zdigitalizowana' 
• źródło:
• Dariusz Załęga, Siła śląskich kobiet, w: serwis facebookowy Zbuntowany Śląsk, 27 paź 2020
• https://b-m.facebook.com/slaskzbuntowany/photos/a.1896616580554014/2840657409483255/?type=3

  

• Grafiki i zdjęcia: Sisi (1837-1898) 
• 16-letnia Elżebieta już jako Cesarzowa Austrii, 1855 / A. Bergstedt, 1855
• Elżbieta z mężem i dwojgiem dzieci - Gizelą i Rudolfem / litografia E. Kaiser, 1856
• Elżbieta z włosami sięgającymi kostek, jeden z dwóch "prywatnych portretów cesarzowej, ulubiny FJI; czesanie zajmowało codziennie 2 godziny / F. X. Winterhalter, 1864
• Portret koronacyjny (koronacja na króal i królową Węgier w 1867 r.
• Jedno z ostatnich fot.: Elżbieta ok. 1890
• chcesz ubierac się jak Sisi? https://delia.hu/sisi-dress-replicas/

6. Źródło IV.A: I. Celebrytka popkultury - Sisi, cz. 1

• [I. Wprowadzenie]
• "10 września 1898 roku Europą wstrząsnęła wiadomość o tragicznej śmierci cesarzowej Elżbiety Bawarskiej, żony Franciszka Józefa Habsburga. 61- letnia cesarzowa została zamordowana podczas prywatnej podróży do Genewy. Mordercą był włoski anarchista Luigi Lucheni, a narzędziem zbrodni zaostrzony pilnik do paznokci.
• Elżbieta Amalia Eugenia von Wittelsbach, zwana Sisi, przyszła na świat 24 grudnia 1837 roku jako trzecie z ośmiorga dzieci księcia Maksymiliana Bawarskiego i księżniczki bawarskiej Ludwiki. Ojciec Elżbiety pochodził z bocznej linii Wittelsbachów i nie pełnił żadnych oficjalnych funkcji na dworze bawarskim, dzięki czemu on i jego rodzina mogli wieść życie swobodne i wolne od surowej etykiety. Zimę spędzali w pałacu w Monachium, na lato przenosili się do zamku Possenhofen nad jeziorem Starnberg, gdzie Sisi jeździła konno, chodziła po górach i łowiła ryby.
• Elżbieta nie mieszała się do polityki. Jedyny wyjątek zrobiła dla Węgier ponieważ fascynowała ją kultura, język i historia tego kraju. Uważano, że to ona ostatecznie przekonała cesarza do koronacji na króla Węgier w 1867 roku.
• Latem 1853 roku piętnastoletnia Elżbieta towarzyszyła matce i siostrze Helenie w podróży do kurortu Bad Ischl, gdzie miały spotkać się z Franciszkiem Józefem I, cesarzem Austrii, prywatnie ich kuzynem. Franciszek Józef miał dwadzieścia trzy lata, od pięciu lat zasiadał na tronie Cesarstwa i jego matka, arcyksiężna Zofia uznała, że powinien się ożenić. Na cesarzową została wybrana Helena, ale nieoczekiwanie młody cesarz zakochał się bez pamięci w jej młodszej siostrze.
• 24 kwietnia 1854 roku w kościele o.o. Augustianów w Wiedniu odbył się uroczysty ślub Franciszka i Elżbiety a młodą parę, co nieczęsto zdarzało się wśród rodzin panujących, połączyło prawdziwe uczucie. W 1855 roku urodziła się córka Zofia, a rok później córka Gizela. Początkowo Sisi towarzyszyła mężowi w reprezentacyjnych podróżach po imperium, wizytując między innymi Czechy, Styrię, Karyntię i Włochy. Wszędzie młoda cesarzowa cieszyła się ogromnym zainteresowaniem, a jej olśniewająca uroda, stroje i zachowanie były powszechnie komentowane.
• Podczas podróży na Węgry starsza córka cesarskiej pary zachorowała i wkrótce zmarła. Cesarzowa, która obwiniała się o śmierć dziecka, wpadła w głęboką depresję. W 1858 roku urodził się następca tronu, syn Rudolf. Opiekę nad nim przejęła arcyksiężna Zofia.
• Sisi, wyczerpana porodami i nieprzychylną atmosferą na dworze austriackim, pojechała w 1860 roku na Maderę, a później na Korfu. Prawie dwa lata pozostawała poza dworem, co wzmocniło ją fizyczne i psychicznie. Rozkwitła także jej uroda.

Źródło IV.A: I. Celebrytka popkultury - Sisi, cz. 2

• Sisi mierzyła 172 cm wzrostu przy wadze ok. 47 kg. Sukniami umiejętnie podkreślała niezwykle wąską talię (50 cm) a jej chlubę stanowiły grube, sięgające ziemi włosy, które pielęgnowała przy pomocy mikstury z żółtek i koniaku. Hrabia Moldke, generał pruski w 1865 roku pisał z Wiednia: „Plotka nie była przesadzona, cesarzowa jest zachwycająca, bardziej jeszcze fascynująca niż piękna, osobliwa i trudna do opisania”.
• Elżbieta nie mieszała się do polityki. Jedyny wyjątek zrobiła dla Węgier ponieważ fascynowała ją kultura, język i historia tego kraju. Uważano, że to ona ostatecznie przekonała cesarza do koronacji na króla Węgier w 1867 roku.
• W 1872 roku zmarła arcyksiężna Zofia i oczekiwano, że Sisi stanie się pierwszą damą na dworze wiedeńskim. Jednak taka rola zupełniej jej nie interesowała. Nużył ją przesadnie rozbudowany ceremoniał dworski, męczyły pałacowe intrygi i płytkie konwersacje. Czwarta ciąża stała się dla Elżbiety wygodną wymówkę, aby unikać cesarskich obowiązków. Nawet po urodzeniu trzeciej córki, Sisi była gościem na wiedeńskim dworze.
• Dzięki kulturze masowej Sisi stała się symbolem kobiety niezależnej i wyzwolonej, a zarazem postacią tragiczną ze względu na osobiste doświadczenia. Do wzrostu zainteresowania postacią Elżbiety Bawarskiej przyczyniła się trylogia filmowa Ernsta Marischki z lat 50. XX z Romy Schneider w roli głównej.
• Sisi podróżowała po Europie w specjalnie dla niej zaprojektowanym luksusowym pociągu, wyposażonym w światło elektryczne, ogrzewanie i toaletę. (...) Zwiedziła dużą część Anglii, Irlandię, Francję, Szwajcarię, Bawarię oraz Włochy. Na swych jachtach „Miramar” i „Greif” wielokrotnie przepływała Morze Śródziemne.

7. Źródło IV.A: I. Celebrytka popkultury - Sisi, cz. 3

• Pasją Sisi było również jeździectwo. Podróż do Anglii w 1874 roku zaowocowała zakupem najdroższych koni wyścigowych i zaangażowaniem na trenera najlepszego angielskiego jeźdźca Baya Middletona. Dzięki ciężkim treningom cesarzowa stała się jedną z najlepszych amazonek swoich czasów. Rozrzutny styl życia nie przysporzył jej zwolenników i po raz kolejny Sisi musiała zmierzyć się z falą krytyki.(...)
• Pomimo krążących plotek o ograniczonych horyzontach Elżbiety, cesarzowa była oczytana i znała sześć języków. Jej ukochanym poetą był Heinrich Heine i to na nim wzorowała się pisząc swoje wiersze. Sisi, czując się niezrozumiana przez otoczenie, nie opublikowała ich za swojego życia, lecz zdeponowała w szwajcarskim archiwum z dopiskiem, aby udostępniono je 60 lat później. Jednak wbrew nadziejom autorki wiersze nie przedstawiają dużej wartości artystycznej i dziś czytają je przede wszystkim historycy.
• Przez większość życia Sisi próbowała znaleźć sens w swoim życiu oraz nadać mu znamiona indywidualności: zawodowe jeździectwo, samotne podróże, obsesyjnie kultywowanie urody czy pisanie wierszy były wyrazami buntu i niezgody na otaczający ją świat.
• W 1889 roku następca tronu 31 letni Rudolf Habsburg wraz z kochanką Marią Vetserą popełnili samobójstwo na zamku Mayerling. Sisi nigdy nie podniosła się po tej tragedii i do końca życia nosiła żałobę.
• 10 września 1898 roku cesarzowa przebywała w Genewie. W Szwajcarii, jedynej republice otoczonej przez liczne monarchie, schronienie znalazło wielu spiskowców i antymonarchistów. To tutaj ruch anarchistyczny rozwijał się szczególnie pomyślnie wśród biednych mas robotniczych. Luigi Lucheni okazał się podatny na te idee. W momencie, gdy cesarzowa Austro-Węgier opuszczała hotel, Lucheni podbiegł do niej i wbił jej w serce zaostrzony pilnik do paznokci.
• Pogrzeb cesarzowej Elżbiety odbył się 17 września 1898 roku w Wiedniu. Została pochowana w krypcie cesarskiej koło swojego syna Rudolfa. 18 lat później przy jej boku spoczął Franciszek Józef.
• Dzięki kulturze masowej Sisi stała się symbolem kobiety niezależnej i wyzwolonej, a zarazem postacią tragiczną ze względu na osobiste doświadczenia. Do wzrostu zainteresowania postacią Elżbiety Bawarskiej przyczyniła się trylogia filmowa Ernsta Marischki z lat 50. XX z Romy Schneider w roli głównej.
• Po dziś dzień osoba Sisi budzi ciekawość, a jej wizerunek dobrze się sprzedaje. 115 lat po jej tragicznej śmierci, mit pięknej i nieszczęśliwej cesarzowej trwa". (PAP; zk/ ls/) https://dzieje.pl/rozmaitosci/115-lat-temu-zostala-zamordowana-cesarzowa-elzbieta-bawarska-zwana-sisi

  

Śmierć Elżbiety z rąk zamachowca. wychowanego w Paryżu Włocha Luiggi L., który nie wiedział kogo zabije i jak i jaka kara za to grozi i był tak biedny, że nie było go stać na sztylet. Ale umiał czytać więc wyczytał w którym hotelu przebywa książę Orleanu, a którym Cesarzowa.

Jak zginęła Sisi, kim był zabójca i co się z nim stało?

https://steemit.com/polish/@lesiopm/zdarzylo-to-sie-120-lat-temu-anarchista-lucheni-morduje-cesarzowa-sissi

8. Źródło V: Cieszyn świętuje ślub Sisi i Cesarza

• '24 kwietnia (...) 1854 r. w wiedeńskim kościele św. Augustyna odbył się ślub cesarza Austrii Franciszka Józefa oraz księżniczki bawarskiej Elżbiety Amalii Eugenii von Wittelsbach.
• Mimo tego, iż główne ognisko wydarzeń znajdowało się w Wiedniu, inne miasta również zorganizowały uroczyste obchody. 
• Cieszyn zamierzał bawić się jak nigdy wcześniej. 
• Planowano w sali ratuszowej wyprawić bal, „który co do okazałości ma przewyższyć wszystkie swoje poprzedniki”. 
• Oprócz tego zamierzano urządzić wielkie strzelanie na strzelnicy, znacząco oświetlić miasto oraz przyrządzić obiad dla ubogich. 
• Nie ziściły się jednakże w pełni te ambitne plany, ponieważ burmistrz Cieszyna dr Ludwik Klucki na wniosek cesarza przekazał większe subsydia pieniężne na wspomożenie ubogich. 
• To skutkowało z kolei odwołaniem balu oraz rezygnacją z oświetlenia. 
• Celebrowano więc skromniej, niż początkowo zamierzano.
• Uroczystości rozpoczęto wczesnym rankiem o 5:00 wystrzałem z moździerzy i wywieszeniem chorągwi na wieży ratuszowej. 
• Radosna muzyka pozwalała już od wczesnych godzin porannych wprowadzić społeczeństwo w odpowiedni nastrój. 
• Przed południem odbyła się w kościele parafialnym msza święta, zakończona uhonorowaniem pieniężnym starca zasłużonego dla działalności Towarzystwa Strzeleckiego. 
• Ponadto 500 ubogich mieszkańców posiliło się obiadem; 
• 24 dziewczętom (od 5 do 14 roku życia) zapewniono odzież, a 24 chłopców związanych z rzemiosłem wspomożono finansowo. 
• Warto odnotować jeszcze wielkie strzelanie na strzelnicy, które doszło do skutku. 
• Ozdobę wieczoru stanowiły przedstawienia teatralne, rozgrywane w wyjątkowej scenerii. 
• Z głębi sceny można było dostrzec popiersia Franciszka Józefa oraz Sisi, otoczone przez różne zbroje i chorągwie. 
• Po odśpiewaniu hymnu narodowego publiczność obejrzała oczekiwane sztuki, mianowicie: „Die Brandschatzung”, „Talizman niewidzialności”, a także „Der Soldat”. '
• źródło Rafał Urbaczka, https://www.facebook.com/photo/?fbid=1969199116756988&set=a.137862569890661

Marx i Engels

Źródło II.A.1: O Manifeście Komunistycznym z 1848 r., cz. 1

• 'W ostatnich dniach lutego 1848 roku ukazał się w Londynie „Manifest Partii Komunistycznej” Fryderyka Engelsa i Karola Marksa, choć w pierwszych wydaniach autorzy nie zostali ujawnieni. Leszek Kołakowski nazwał tę publikację „arcydziełem politycznej literatury propagandowej”.
• Tytuł „Manifest Komunistyczny” pojawił się w wydaniu z 1872 roku. Pierwszymi językami, w jakim go opublikowano były: angielski, francuski, niemiecki, włoski, flamandzki i duński.
• „Manifest Komunistyczny” powstał na zlecenie robotniczej organizacji - Związku Sprawiedliwych, przekształconego w 1847 r. w Związek Komunistów. Marksowi i Engelsowi powierzono opracowanie programu politycznego.
• W intencjach autorów zadaniem „Manifestu Komunistycznego” było obwieszczenie zbliżającej się nieuchronnie „zagłady nowoczesnej własności burżuazyjnej”.
• „Manifest Komunistyczny” zaczyna się zdaniem: „Widmo krąży po Europie – widmo komunizmu”. 
• Komunizm, jak definiował go Engels, to nauka o warunkach wyzwolenia proletariatu. 
• Ostatnie zdanie „Manifestu Komunistycznego” nawoływało: „Proletariusze wszystkich krajów łączce się!”. Stało się ono jednym z najbardziej znanych haseł komunizmu.
• Chociaż „Manifest Komunistyczny” miał dwóch autorów, to Engels stwierdzał, że myśl przewodnią – „historia wszystkich dotychczasowych społeczeństw jest historią walk klasowych” - sformułował Marks. Toczyły się one między klasami uciskającymi i uciskanymi. Pojęcie walki klasowej stało się dogmatem w doktrynie socjalistycznej oraz komunistycznej. 
• Engels ponadto wskazywał we wstępie do jednego z wydań „Manifestu Komunistycznego”: „Produkcja ekonomiczna i wynikająca z niej struktura społeczeństwa każdej epoki stanowi podstawę politycznej i umysłowej historii każdej epoki”.

Źródło II.A.1: O Manifeście Komunistycznym z 1848 r., cz. 2

• Autorzy „Manifestu Komunistycznego” uważali, że podstawowym konfliktem społecznym jest konflikt między proletariatem, „klasą nowoczesnych robotników” a burżuazją, która wprowadziła „wyzysk jawny, bezwstydny, bezpośredni, nagi”. 
• Tylko proletariat był w stanie pokonać burżuazję w walce klasowej, ponieważ zdaniem Marksa i Engelsa był jedyną siła rewolucyjną. Za taką siłę nie uważali chłopów, rzemieślników i drobnych przedsiębiorców walczących z burżuazją jedynie o swoje przetrwanie. Obalenie władzy burżuazji miało nastąpić przemocą. To właśnie przemoc stała się jedną z podstawowych cech doktryny i praktyki komunistycznej.
• W walce z burżuazją przewodzić proletariatowi mieli przewodzić komuniści „najbardziej zdecydowana, prąca wciąż naprzód część partii robotniczych”. Celem tej walki było obalenie burżuazji, odebranie jej środków produkcji i zdobycie władzy politycznej.
• Po doświadczeniach Komuny Paryskiej Marks i Engels uznali, że proletariat nie będzie w stanie skorzystać z opanowanych struktur państw burżuazyjnego. Musi je zniszczyć i zbudować własne.
• „Miejsce dawnego społeczeństwa burżuazyjnego z jego klasami i przeciwnościami klasowymi zajmie zrzeszenie, w którym swobodny rozwój każdego jest warunkiem swobodnego rozwoju wszystkich” – prognozowali Marks i Engels w „Manifeście Komunistycznym”.
• Marks i Engels dawali w „Manifeście Komunistycznym”, wyraz przekonaniu, że wraz z likwidacją wyzysku jednostki przez jednostkę, zostanie zlikwidowany także wyzysk jednych narodów przez drugie i że zniknie wrogość między narodami.
• W wstępie do polskiego wydania „Manifestu Komunistycznego” Engels pisał: „Odrodzenie niepodległej, silnej Polski jest sprawą, która obchodzi nie tylko Polaków, ale nas wszystkich”.
• Jego zdaniem niepodległość Polski może wywalczyć tylko proletariat, bo szlachta nie potrafiła ani utrzymać ani odzyskać niepodległości Polski – Engels nawiązywał do powstania styczniowego - a burżuazji sprawa ta jest obojętna.
• (...)'
• źródło: (PAP) tst/ ls/ https://dzieje.pl/aktualnosci/rocznica-opublikowania-manifestu-komunistycznego

Ok. 1864 r.: Karol Marks, Fryderyk Engels oraz córki Marksa - Triple Jenny: 

J. Caroline, J. Julia Eleanor i J. Laura. 

Źródło II.B.1: Marks agent pruskiego wywiadu?

• 'W rodzinie pruskiego ministra
• Dla komunistów Karol Marks był świeckim bogiem. (...)
• Czy stawia się go jednak na piedestał jako „wielkiego rewolucjonistę" czy też jako członka establishmentu i płatnego prowokatora?
• Przeciwko oficjalnej narracji, mówiącej, że Marks był buntownikiem stawiającym czoła całemu europejskiemu establishmentowi, przemawiają już choćby jego powiązania rodzinne. 
• Żoną Marksa była Jenny von Westphalen, której brat Ferdinand von Westphalen był... pruskim ministrem spraw wewnętrznych w latach 1850–1858. Znano go z „reakcyjnych" poglądów i zamiłowania do stosowania prowokacji w walce z rewolucjonistami. Marks był z nim w tak przyjaznych stosunkach, że 
• rosyjski anarchista Michaił Bakunin uważał go za prowokatora tajnych służb, mającego za zadanie przechwycić kontrolę nad ruchem rewolucyjnym. Nie da się ukryć, że sporą część życiorysu Marksa wypełniają inicjowane przez niego konflikty z innymi rewolucjonistami, co czyni oskarżenia Bakunina prawdopodobnymi. 
• Niemiecki badacz Wolfgang Waldner dokumentuje te poszlaki w książce „Pruski agent rządowy Karol Marks".
• Autor „Kapitału" prawdopodobnie pracował nie tylko dla pruskich tajnych służb. Gdy w 1960 r. kanclerz Austrii Julius Raab podarował sowieckiemu przywódcy Nikicie Chruszczowowi zbiór listów Marksa, sowiecki przywódca był z tego powodu wściekły. 
• W listach tych znajdowały się donosy składane przez Marksa na swoich przyjaciół do austriackiej tajnej policji.

Źródło II.B.1: Marks agent Rothschildów?

• Oskarżenia wobec Marksa szły jeszcze dalej. Bakunin uważał, że twórca I Międzynarodówki Socjalistycznej pracuje dla międzynarodówki bankierskiej. 
• „Świat jest obecnie, przynajmniej w dużej części, do dyspozycji Marksa, a z drugiej strony – Rothschilda. To może wydawać się dziwne. Co może łączyć socjalizm i wiodący bank? Chodzi o to, że autorytarny socjalizm, komunizm Marksa, domaga się silnej centralizacji państwa. A tam, gdzie jest centralizacja państwa, musi być bank centralny, a tam taki bank istnieje, spekuluje pracą ludzi" – pisał Bakunin w 1869 r. 
• Zapewne był on świadom dziwnych powiązań Marksa w Londynie. Jednym z pracodawców autora „Kapitału" był tam David Urquhart, brytyjski dyplomata i tajny agent, który m.in. organizował czerkieskich powstańców przeciwko Rosji. 
• Prywatny sekretarz Marksa, Wilhelm Pieper, będący zarazem przewodniczącym Związku Komunistów, był zaś prywatnym nauczycielem Alfreda Rothschilda, który w wieku 26 lat został... prezesem Banku Anglii i piastował to stanowisko przez 20 lat. 
• Z Rothschildami związany był również inny bliski przyjaciel Marksa – Theodor Creizenach, prywatny nauczyciel w domu Anselma Salomona von Rothschilda, założyciela austriackiego banku Creditanstalt. 
• W tym kontekście bardzo interesująco wygląda to, że Benjamin Disraeli, brytyjski mąż stanu, premier w latach 1874–1880 r., w swojej powieści „Coningsby", wydanej w 1844 r., zamieścił wzmiankę o „rewolucji, która ma wybuchnąć w Niemczech za dwa lata", czyniąc wyraźne aluzje do nieistniejącego jeszcze wówczas ruchu komunistycznego. Disraeli był podobnie jak Bakunin zwolennikiem wizji, w której ruch rewolucyjny jest sterowany przez „ciemne siły" z establishmentu finansowego.' 
• Źródło: Maciej Kietliński; 
• https://www.rp.pl/historia-swiata/art19284281-karol-marks-pruski-agent

Źródło II.C.1: Marks i Engels o Polakach - sprzecznie?

• 'Marks: „Jedna tylko alternatywa pozostała Europie. Albo barbarzyństwo azjatyckie pod moskiewskim przywództwem zaleje ją jak lawina, albo musi ona odbudować Polskę tak, aby między nią a Azją stanęło dwadzieścia milionów bohaterów i by dzięki temu zyskała ona na czasie na dokonanie swego społecznego odrodzenia" – mówił podczas wiecu w Londynie w 1867 r.
• Fryderyk Engels pisał jednak do niego tak:
• „Im więcej rozmyślam nad historią, tym jaśniej widzę, że Polacy są narodem skazanym na zagładę, którym można tylko dopóty posługiwać się jako narzędziem, dopóki sama Rosja nie zostanie wciągnięta w wir rewolucji agrarnej. Od tej chwili Polska nie będzie już miała absolutnie żadnej racji bytu. 
• Polacy nie zapisali się nigdy w historii niczym prócz waleczności i głupich bijatyk. (...) 
• Wniosek: odebrać na zachodzie Polakom wszystko, co się da, obsadzić ich twierdze – zwłaszcza Poznań – Niemcami pod pozorem ochrony, pozwolić im gospodarować, posyłać ich w ogień, ograbiać do cna z żywności ich kraj, zbywać ich widokami na Rygę i Odessę, a 
• gdyby udało się wprawić w ruch Rosjan – sprzymierzyć się z nimi i zmusić Polaków do ustępstw. 
• Każda piędź ziemi, którą oddamy Polakom na granicy od Kłajpedy do Krakowa, zniszczy całkowicie pod względem militarnym tę i tak już okropnie słabą granicę – pozostawi bez osłony całe wybrzeże Bałtyku aż do Szczecina" – pisał Engels do Marksa 23 maja 1851 r.'
• https://www.rp.pl/historia-swiata/art19284281-karol-marks-pruski-agent
• WG: Czemu te dwie wypowiedzi są skrajnie różne? Zobacz na daty?
• 
  

Źródło II.C.1: Rola powstania styczniowego w powstaniu I. Międzynarodówki i ruchu komunistycznego

• "1. Marks nie był twórcą Pierwszej Międzynarodówki, wszedł do niej dopiero przez manifestację w sali św. Marcina na rzecz Polski, 28 września 1864 roku. 
• Od tej jednak pory do samego końca odgrywał w Międzynarodówce rolę ducha-czyniciela, wycisnął na całości jej prac swe piętno. 
• Do końca też wnosił do Międzynarodówki myśl o konieczności odbudowania Polski.
• 2.    Pierwsza Międzynarodówka powstała na fali poruszenia wywołanego powstaniem w Polsce. Od początku ścierały się w niej dwa nurty: nurt politycznej walki proletariatu, reprezentowany przede wszystkim przez Marksa, i nurt apolitycznej walki ekonomicznej, czerpiący swe natchnienie z nauk Proudhona, później także z nauk Bakunina. 
• Nurt marksowski angażował się zdecydowanie w poparcie dla sprawy polskiej, nurt anarchistyczny był sprawie polskiej nieżyczliwy.
• 3.    Przewaga wpływów Marksa w Radzie Centralnej i w ogóle w ośrodku londyńskim sprawiła, iż Rada zajmowała w sprawie Polski stanowisko zdecydowanie życzliwe i aktywne. Przewaga wpływów proudhonowskich na kongresach w pierwszym okresie istnienia Międzynarodówki uniemożliwiła życzliwe dla Polski uchwały kongresów. 
• Jednakże sam fakt, iż do założycieli Międzynarodówki należeli Polacy i że Międzynarodówka powstała na manifestacji w obronie Polski, przeszedł na zawsze do tradycji międzynarodowego ruchu robotniczego.
• Tradycji tej należy też przypisać fakt, że Polacy w Międzynarodówce Pierwszej, a potem Drugiej, reprezentowani byli zawsze jako odrębny kraj i naród przez wspólną trójzaborową delegację. 
• Była to aż do roku 1918 jedyna międzynarodowa organizacja o charakterze politycznym, uznająca istnienie Polski pomimo zaborów i podziałów."
• źródło: Adam Ciołkosz http://lewicowo.pl/karol_marks_a_powstanie_styczniowe/
• 
  

Źródło II. D-1: Fryderyk Engels, W obronie Polski 

• Poniżej przedstawiono zrelacjonowany przez Engelsa tekst wystąpień Marksa i Engelsa w dniu z 1875 r. w Londynie z obchodów 12. rocznicy polskiego powstania 1863 r.  urządzonej przez Związek Ludu Polskiego 
• (...)
• '„Mówiono tu - powiedział Engels - o przyczynach, które sprawiają, że rewolucjoniści wszystkich krajów odnoszą się z sympatią do sprawy Polski i występują w jej obronie. 
• Na jedno tylko wskazać zapomniano, na to mianowicie, że sytuacja polityczna, w jakiej postawiono Polskę, jest na wskroś rewolucyjna, że nie pozostawia ona Polsce żadnego innego wyboru, jak być rewolucyjną lub zginąć. 
• Stało się to widoczne już po pierwszym rozbiorze, spowodowanym dążeniami szlachty polskiej do zachowania ustroju i przywilejów, które utraciły od dawna swą rację bytu, działały na szkodę kraju i porządku powszechnego, zamiast utrzymywać spokój i tworzyć dogodne warunki do postępu. 
• Już po pierwszym rozbiorze część szlachty dostrzegła swój błąd i doszła do przekonania, że odbudowanie Polski może nastąpić tylko w drodze rewolucji, a w 10 lat później widzieliśmy, jak Polacy walczyli o wolność w Ameryce. Rewolucja Francuska 1789 roku znalazła natychmiast swój oddźwięk w Polsce. Konstytucja 1791 roku, głosząc prawa człowieka, stała się sztandarem rewolucji nad brzegami Wisły i uczyniła z Polski awangardę rewolucyjnej Francji, i to właśnie w chwili, gdy trzy mocarstwa, które już raz Polskę ograbiły, zjednoczyły się, by ruszyć na Paryż i zdusić rewolucję. Czyż mogły one ścierpieć, by w centrum koalicji zagnieździła się i umocniła rewolucja? W żadnym razie! 
• I oto znowu rzuciły się na Polskę, tym razem zamierzając pozbawić ją ostatecznie bytu narodowego. Rozwinięcie przez Polskę rewolucyjnego sztandaru było jedną z głównych przyczyn uzasadniających jej ujarzmienie. Kraj, który poćwiartowano i skreślono z listy narodów dlatego, że był rewolucyjny, może szukać ocalenia; jedynie i tylko w rewolucji. 
• Toteż Polaków spotykamy wszędzie tam, gdzie toczy się walka rewolucyjna. 
• Polska zrozumiała to w 1863 roku i ogłosiła podczas powstania, którego rocznicę dziś święcimy, najbardziej radykalny program rewolucyjny, jaki kiedykolwiek wysunięto na wschodzie Europy. 
• Byłoby śmieszne, gdyby - z uwagi na istnienie polskiej partii arystokratycznej - uważać rewolucjonistów polskich za arystokratów dążących do przywrócenia Polski arystokratycznej z 1772 roku. Polska z 1772 roku zginęła bezpowrotnie. Żadna siła nie będzie w stanie wskrzesić jej. Nowa Polska, którą rewolucja powoła do życia, będzie się różnić pod względem społecznym i politycznym od Polski z roku 1772 tak zasadniczo, jak społeczeństwo, ku któremu zmierzamy, różnić się będzie od społeczeństwa dzisiejszego.'
• źródło: niżej
• tekst wystąpień Marksa i Engelsa w dniu z 1875 r. w Londynie z obchodów 12. rocznicy polskiego powstania 1863 r.  urządzonej przez Związek Ludu Polskiego 
• 
  

• Źródło II. D-2: Karol Marks, Fryderyk Engels - W obronie Polski, cz. 1

• 'Jeszcze kilka słów. Nikt nie może bezkarnie ujarzmiać innego narodu. Trzy mocarstwa, które zamordowały Polskę, zostały srogo ukarane. 
• Spójrzcie na moją ojczyznę: na Prusy-Niemcy. Pod płaszczykiem zjednoczenia narodowego wcieliliśmy Polaków, Duńczyków, Francuzów - i mamy Wenecją [29] po trzykroć; wszędzie mamy wrogów, uginamy się pod brzemieniem długów i podatków, aby utrzymać niezliczone masy żołnierzy, którzy muszą jednocześnie służyć za narzędzie ucisku niemieckich robotników. 
• Austria, nawet ta oficjalna, zdaje sobie bardzo dobrze sprawę, jakie kłopoty sprawia jej ten kawałeczek Polski. W czasie wojny krymskiej Austria skłonna była wystąpić przeciwko Rosji pod warunkiem, że rosyjska Polska zostanie zajęta i oswobodzona. To jednak nie mieściło się w planach Ludwika Napoleona, a tym mniej w planach Palmerstona. 
• A co widzimy w Rosji: w roku 1861 wybuchł pierwszy poważny ruch studencki, tym groźniejszy, że wśród ludu panowało powszechne wielkie wzburzenie w następstwie oswobodzenia chłopów od poddaństwa; cóż tedy uczynił rząd rosyjski, który doskonale widział niebezpieczeństwo? 
• [Rząd rosyjski]- Sprowokował w Polsce powstanie 1863 roku; dowiedziono bowiem, że powstanie to jest jego dziełem. Ruch studencki, głębokie wzburzenie wśród ludu znikły natychmiast, a ich miejsce zajął szowinizm rosyjski, który szeroką falą rozlał się po Polsce, gdy poszło o utrzymanie panowania rosyjskiego w tym kraju. W ten sposób pierwszy znaczny ruch w Rosji skończył się niczym wskutek fatalnej walki przeciwko Polsce. Zaprawdę, odbudowanie Polski leży w interesie rewolucyjnej Rosji, z radością przeto usłyszałem dzisiejszego wieczoru, że pogląd ten jest zgodny z przekonaniami rewolucjonistów rosyjskich" (którzy w tym duchu wypowiedzieli się na zebraniu [30])'.
• źródło: niżej
• tekst wystąpień Marksa i Engelsa w dniu z 1875 r. w Londynie z obchodów 12. rocznicy polskiego powstania 1863 r.  urządzonej przez Związek Ludu Polskiego 
• 
  

• Źródło II. D-3: Karol Marks, W obronie Polski, cz. 2

• Marks powiedział mniej więcej, co następuje: Partia robotnicza Europy jest jak najżywiej zainteresowana w wyzwoleniu Polski, 
• a pierwszy program „Międzynarodowego Stowarzyszenia Robotników uznaje odbudowę Polski za jeden z celów polityki robotniczej. Jakież są przyczyny tego szczególnego zainteresowania partii robotniczej losem Polski?
• Przede wszystkim oczywiście sympatia dla narodu ujarzmionego, który nieustanną bohaterską walką przeciwko swym ciemięzcom dowiódł swego historycznego prawa do niezawisłości narodowej i do samookreślenia. 
• Nie ma bynajmniej sprzeczności w tym, że międzynarodowa partia robotnicza dąży do odbudowania narodu polskiego. Przeciwnie: dopiero kiedy Polska znowu zdobędzie swą niepodległość, dopiero kiedy znowu będzie mogła sama o sobie stanowić jako naród niezawisły, dopiero wtedy może się znowu zacząć jej rozwój wewnętrzny i Polska będzie mogła samodzielnie uczestniczyć w dziele społecznej przebudowy Europy. 
• Dopóki zdolny do życia naród znajduje się pod jarzmem obcego zaborcy, dopóty musi on kierować wszystkie swe siły, wszystkie swe dążenia, całą swą energię przeciwko wrogowi zewnętrznemu; dopóki zatem jego życie wewnętrzne jest sparaliżowane, dopóty nie jest on zdolny do walki o wyzwolenie społeczne. Irlandia, Rosja pod jarzmem mongolskim i inne dają nam tego wymowne przykłady.

• Źródło II. D-3: Karol Marks, W obronie Polski, cz. 3

• Inną przyczyną sympatii partii robotniczej dla sprawy wskrzeszenia Polski jest szczególne położenie geograficzne i wojskowo-strategiczne oraz historyczna sytuacja tego kraju. 
• Podział Polski jest spoiwem, łączącym trzy wielkie despotie militarne: Rosję, Prusy i Austrię. Tylko odbudowanie Polski może tę więź rozerwać i tym samym usunąć z drogi największą przeszkodę emancypacji społecznej narodów europejskich.
• Ale główna przyczyna sympatii klasy robotniczej dla Polski jest następująca: Polska jest nie tylko jedynym plemieniem słowiańskim, ale jest również jedynym narodem europejskim, który walczył i walczy nadal jako kosmopolityczny żołnierz rewolucji.
• Polska przelewała swą krew w amerykańskiej wojnie o niepodległość; jej legiony walczyły pod sztandarem pierwszej republiki francuskiej; swoją rewolucją w 1830 r. udaremniła uzgodnioną wówczas między zaborcami inwazję na Francję; 
• w 1846 roku, w Krakowie, Polska jako pierwsza w Europie zatknęła sztandar rewolucji socjalnej; 
• w 1848 roku bierze wybitny udział w walkach rewolucyjnych na Węgrzech, w Niemczech i we Włoszech; 
• wreszcie w 1871 roku Polska daje Komunie Paryskiej najlepszych generałów i najbardziej bohaterskich żołnierzy.
• W krótkich momentach, gdy masy ludowe w Europie uzyskiwały swobodę działania, przypominały sobie swój dług wobec Polski. 
• Pierwszym czynem ludu po zwycięskiej rewolucji marcowej w Berlinie w 1848 roku było uwolnienie polskich więźniów - Mierosławskiego i jego towarzyszy niedoli - oraz proklamowanie odbudowy Polski; w Paryżu, 
• w maju 1848 roku, Blanąui kroczył na czele robotników przeciwko reakcyjnemu Zgromadzeniu Narodowemu, aby zmusić je do zbrojnej interwencji w obronie Polski; 
• wreszcie w 1871 roku, kiedy robotnicy Paryża ukonstytuowali się jako rząd, oddali Polsce cześć powierzając jej synom dowództwo wojskowe swoich sił zbrojnych.
• Również w chwili obecnej niemiecka partia robotnicza nie daje się bynajmniej sprowadzić ze słusznej drogi reakcyjnym wystąpieniom posłów polskich w niemieckim Reichstagu; wie ona, że panowie ci działają nie w imię Polski, ale w imię swych prywatnych interesów; wie, że polski chłop, robotnik, słowem - każdy Polak nie zaślepiony interesami stanowymi musi zrozumieć, iż Polska jednego tylko sprzymierzeńca w Europie posiada i posiadać może - partią robotniczą 
• - Niech żyje Polska!

• zob. też przemówienie: https://www.marxists.org/polski/marks-engels/1875/03/24polska.htm