Nasz patron

Zazwyczaj znamy go z pomników i encyklopedycznych formułek, tymczasem... był niezwykle ciekawym człowiekiem...

• Czy był genialnym astronomem? Tak, ale jeszcze lepszym matematykiem!
• Czy był Polakiem? Nie do końca...
• Czy był Ślązakiem? Tak! A przynajmniej tak wydaje się dziś badaczom....
• Kopernik był kobietą? Nie! Ale "z kobietą" jak najbardziej! 
• Co sądził o kontaktach męsko-męskich? Nie wiemy, ale podejrzewamy, że jego uczeń był za, a jego uczniowie przeciw...
• Czy był kotem? Nie! Ale kociarzem już tak...
• Czy uwiódł 13-letnią krewną-służącą i rozbił jej małżeństwo? To skomplikowane... :)

Spróbujmy spojrzeć na tego człowieka od innej strony...

  

Wyobrażenia Kopernika: XXI, XIX i XVII w.

1.: Akademia Superbohaterów

2. Jan Matejko "Astronom Kopernik, czyli rozmowa z Bogiem": Na tym obrazie  Matejko przedstawił młodego astronoma na wieży we Fromborku, obok lunety i przyrządów astronomicznych. Błędnie. Kopernik nie prowadził obserwacji z wieży, a lunety wynaleziono dopiero blisko 100 lat później. Raczej korzystał z tzw. pavimentum (idealnie wypoziomowanego obszaru, gdzie ustawił przyrządy i prowadził obserwacje)

3. Portret Mikołaja Kopernika, XVI w. (portret tzw. gimnazjalny powstały na podstawie niezachowanego do dziś obrazu do którego astronom pozował). Czyżby tak wyglądał Kopernik?, domena publiczna, Ratusz Stromiejski, oddział Muzuem Okręgowego w Toruniu

O ojcu: https://wielkahistoria.pl/ojciec-mikolaja-kopernika-czym-zajmowala-sie-rodzina-wybitnego-astronoma/

Kopernik - skrót informacji: https://koperlo.blogspot.com/2021/12/klasa-ii-nowozytnosc-pl-m-podstawowy.html

• Jego teoria heliocentrycznej budowy Układu Słonecznego była nie tylko  rewolucją w astronomii, 
• byłą rewolucją dla całego postrzegania miejsca człowieka we Wszechświecie, ze skutkami
• filozoficznymi,
• religijnymi, 
• a nawet politycznymi. 
• dzieło jego życia to „O obrotach sfer niebieskich” 
• czekało 13 lat na wydanie 
• czy jedną z przyczyn było to, iżprzeciwstawiało się one teoriom innych astronomów oraz Kościoła i wiązało się z ryzykiemoskarżeń o herezję? 
• w 1616 roku trafiło do indeksu ksiąg zakazanych na ponad 200 lat. 
• Dopiero po tym czasie teoria Mikołaja Kopernika została przyjęta i rozwijana przez innych naukowców 

Skrót biografii 

• Pochodzenie, praca
• przyszedł na świat w Toruniu 19 lutego 1473 roku w domu przy ul. Św. Anny (obecnie: ul. Kopernika). 
• Był synem kupca krakowskiego, o takim samym imieniu 
• Ojciec - Mikołaj, w ramach prowadzonego handlu przeniósł się z Krakowa do Torunia.
• matka naukowca, Barbara, pochodziła z rodziny Watzenrode, 
• Nauka 
• Kopernik został wysłany na studia:
• do Krakowa i na wydziale sztuk wyzwolonych Akademii Krakowskiej (1491-1495). 
• do Włoch (1496-1503), studiował w:
• Bolonii (prawo), 
• Padwie (medycyna)
• Ferrarze (prawo), 
• przebywał także w Rzymie. 
• Praca
• Po powrocie do Polski kolejno przebywał w:
• Lidzbarku Warmińskim, gdzie rezydował jego wuj Łukasz Watzenrode, który był biskupem warmińskim. 
• tam około 1509 roku opracował pierwsze zarysy swojej teorii heliocentrycznej budowy Układu Słonecznego.
• we Fromborku,
• był z nim związany do końca życia (z kilkuletnimi przerwami na pobyt w Olsztynie).
• Olsztynie
• Fromborku
• Teoria Kopernika
• "Najsłynniejszym dziełem Kopernika jest "De revolutionibus orbium coelestium" ("O obrotach sfer niebieskich"), które zostało opublikowane w 1543 roku. Przedstawił w niej teorię heliocentrycznej budowy Układu Słonecznego, burzącej dotychczasowe poglądy. Według Kopernika to Ziemia i inne planety krążą wokół Słońca, a nie Słońce i planety wokół Ziemi, jak głosił obowiązujący w czasach średniowiecza model wyjaśniający budowę świata.
• Mimo, że teoria Kopernika nie została początkowo przyjęta przychylnie, to wpłynęła na sposób patrzenia na miejsce naszej planety i człowieka we Wszechświecie. Zapoczątkowała tzw. rewolucję kopernikańską, szczególnie w naukach ścisłych.
• Za czasów Kopernika technika nie pozwalała na dostarczenie przekonujących dowodów obserwacyjnych na słuszność idei polskiego astronoma, ale po zastosowaniu przez Galileusza teleskopu do obserwacji nieba (w 1609 roku), kolejne wieki przyniosły takie dowody. Ostateczne jej potwierdzenie nastąpiło gdy zmierzono paralaksy gwiazd (niewielkie zmiany pozycji gwiazd na niebie w ciągu roku spowodowane ruchem Ziemi po orbicie)". https://dzieje.pl/postacie/mikolaj-kopernik-1473-1543
• W czasie swojej działalności Kopernik zgromadził spory księgozbiór, który w większości nie dotrwał do naszych czasów. 
• Część z nich z biblioteki kapitulnej we Fromborku wykradziona została przez wojska szwedzkie 
• Być może dzięki temu, niektóre z tych ksiąg przetrwały do naszych czasów (?)
• Kopernik jako człowiek renesansu
• był prawdziwym "człowiekiem renesansu", działał bowiem jako:
• matematyk, 
• lekarz, 
• lekarz kapituły warmińskiej. Czerpał wiedzę z dzieł Hipokratesa, Galena, Dioskoridesa i Awicenny. 
• Do dziś zachowały się jego zalecenia lekarskie dotyczące m.in. zrzucania masy ciała. 
• Starał się zachować racjonalność w doborze składników. Stosował preparaty oparte o zioła oraz minerały. 
• W swoich recepturach Mikołaj Kopernik stosował srebro, złoto, perły, czerwone korale, szafiry, szmaragdy, halit, kalcyt, siarkę oraz minerały ilaste, nazywane w tamtejszych czasach glinami lub ziemiami, np.:
• Złoto rodzime (Au), w połączeniu ze sproszkowaną perłą miał być lekiem przeciwko epilepsji, bronchitowi i reumatyzmowi. 
• srebro rodzime (Ag) było stosowane głównie jako składnik preparatów leczących owrzodzenia. 
• Halit (sól kamienna) stosowany był do leczenia schorzeń oczu, uszu, jamy ustnej i dziąseł. 
• Kalcyt wykorzystywany był jako lek na osteoporozę oraz podobnie jak dziś, do zobojętniania kwasów żołądkowych. Siarka rodzima używana była głównie w mieszaninach uśmierzających bóle zębów, a także w lekach pomagających w schorzeniach skóry oraz układu rodnego, oddechowego i kostnego. 
• Minerały ilaste używane w preparatach leczących stłuczenia, rany, choroby skórne, bóle głowy, choroby żołądka, zatrucia, dżumę, cholerę oraz wiele innych schorzeń. 
• Glinka armeńska, stosowana była jako lek przeciwko dżumie. 
• Znana jest receptura Mikołaja Kopernika na syrop użyteczny przy krwiomoczu. Brzmi on następująco: 
• „Weź babki i nasion jej, nasion portulaki, mirtu, pędów winorośli po pół garści, nasion anyżu i kopru włoskiego po dwie drachmy, nasion białego maku i sałaty po pół drachmy. Ugotuj w czterech librach wody […]. Z jedną librą cukru białego powstanie syrop. Daj jedną uncję z proszkiem z pół skrupułu glinki armeńskiej, carabe (bursztynu), ziemi pieczętnej.”
• prawnik, 
• ekonomista, 
• Opracował "Traktat o monetach". Wygłosił go publicznie na zjeździe stanów Prus Królewskich w Grudziądzu (1522 rok). Kopernik zauważył, że jeżeli na rynku istnieją dwa rodzaje pieniądza, z których jeden jest postrzegany jako "lepszy", to będzie on gromadzony, a na rynku pozostanie głównie "gorszy", co można w skrócie opisać regułą: "pieniądz gorszy wypiera lepszy". To prawo ekonomii znane jest jako prawo Kopernika-Greshama.
• tłumacz (próbował swoich sił w przekładach literatury).
• urzędnik - administrator, dyplomata
• W czasie swojej kariery zawodowej pełnił funkcje:
• sekretarza biskupa warmińskiego, 
• lekarz biskupa warmińskiego, 
• administrator dóbr kapituły warmińskiej (m.in. umacniał zamek olsztyński), 
• komisarz Warmii, 
• poseł 
• Brał udział w wielu czynnościach dyplomatycznych i administracyjnych, w zjazdach stanów Prus Królewskich, sejmie krakowskim, reprezentował kapitułę podczas negocjacji z Zakonem Krzyżackim w sprawie zwrotu Braniewa.
• oraz sporadycznie inne funkcje. 
• a przypadkiem również jako przywódca polityczny i strateg w czasie wojny
• W latach 1519-1521, podczas wojny polsko-krzyżackiej, był zmuszony dowodzić obroną Olsztyna. 
• Dzięki jego działaniom jeden z najważniejszych fortów Warmii nie dostał się w ręce krzyżackie. 
• Mikołaj Kopernik zmarł we Fromborku 24 maja 1543 roku. 
• (na podstawie: https://dzieje.pl/postacie/mikolaj-kopernik-1473-1543)

O miłości, której koniec przyniósł światu "kopernikański przewrót"

• Kopernik (1473-1543) zakochał się około 1530 roku, miał wówczas blisko 60 lat. 
• Kopernik był już wtedy znany w świecie nauki: Wiemy, iż już w roku 1533 (na dziesięć lat przed opublikowaniem słynnego traktatu!) papież Klemens VII dyskutował w ogrodach watykańskich z uczonymi o odkryciach naszego astronoma.
• Na ukończeniu miał już wówczas "De revolutionibus...". Pewien kardynał w Rzymie obiecał mu wydanie tego dzieła. Kopernik wiązał z tym wielkie nadzieje, ale śmierć owego kardynała uniemożliwiła realizację projektu
• Wówczas pojawiła się Anna Schilling, w której ramionach znalazł ukojenie...
• Kobieta ta zabrała mu dekadę życia, kiedy to zasadniczo porzucił naukowe rozważania... 
• Na cztery lata przed śmiercią Kopernika (1539) biskup Jan Dantyszek, po latach nalegań, doprowadził do wyprowadzki Anny Schilling z domu kanonika Kopernika. 
• Tym samym nieświadomie umożliwił wydanie księgi, która przewróciła świat do góry nogami!?
• W tym samym roku w życiu niemal siedemdziesiącioletniego Kopernika pojawił się 25-letni genialny naukowiec homoseksualista, który przekonał "staruszka", że cały świat musi poznać jego "kopernikańską rewolucję"

Rewolucja w cieniu flirtu i romansu z kobietą oraz (przynajmniej intelektualnego) z "uczniem" Retykiem...

Co wiemy o tych wydarzeniach?

• Zachowło się kilka donosów na M. Kopernika z lat 1531-1539
• Kopernik miał wówczas ponad sześćdziesiąt lat
• Anna około roku 1525 miała najwyżej trzydzieści, ale zapewne znacznie mniej. Może była nawet nastolatką? 
• Anny bali się biskupi...
• prawie dwadzieścia lat później biskup nie zezwolił Annie na pobyt we Fromborku w obawie by nie uwiodła innego kanonika...
• Wg jednej z teorii (teoria ta nie musi być prawdą i najpewniej nią nie jest :)
• Ona "w 1531 r. miała 13, a on 58 lat". 
• po kilku latach połączyło ich płomienne uczucie. 
• Anna była spokrewniona z Mikołajem (ze strony matki). 
• Gosposie kanoników przeważnie rekrutowano spośród rodziny. 
• Chodziło o to, aby duchowny mógł w pełni ufać osobie, która zarządzała jego gospodarstwem domowym.
• Nie mniej kontrowersyjną przyjaźń Kopernik zawarł z przeszło dwukrotnie młodszym naukowcem Retykiem (von Lauchen)
• Retyk był osobą, która w pewnym sensie "zastąpiła" Annę, jako towarzysza dnia codziennego 
• W połowie 1539 roku przybył do Fromborka, z zamiarem spotkania się z Kopernikiem, zapoznania z rękopisem jego dzieła i przekonania go do jego druku. 
• Niemiecki uczony przez trzy lata namawiał polskiego astronoma do opublikowania przełomowego dzieła o ładzie heliocentrycznym. 
• Wynikiem namów było sporządzenie przez Retyka streszczenia dzieła toruńskiego uczonego, które stało się popularniejsze od oryginału "O obrotach sfer niebieskich". 
• Opracowanie Narratio Prima Retyka spopularyzowało odkrycie Kopernika na świecie
• Kim był Retyk?
• był synem "maga"! lekarza i urzędnika miejskiego w Feldkirch
• Gdy chłopiec miał 14 lat, jego ojca oskarżono o czary i skazano na śmierć. 
• Urodził się we Włoszech (dawna prowincja Rzymska Recja!), wychował w Austrii.
• Był profesorem matematyki na uniwersytetach w:
• Wittenberdze (1536) 
• Lipsku (1543)
• nazwyał się Georg Joachim Retyk, 
• jego ojciec nosił nazwisko Iserin, 
• matka de Porris (po niemiecku: von Lauchen). 
• Od 1536 roku zaczął posługiwać się przydomkiem Rheticus (Retyk) od prowincji Recja we Włoszech, w której przyszedł na świat. 
• dzięki niemu 
• Kopernik dokończył wiekopone dzieło i zgodził się na jego druk
• i zostało ono wydrukowane w liczbie 400 egzemplarzy
• wszystko to udało się w zaledwie trzy lata!
• dalej było jeszcze grubiej...
• kilkanaście lat później Retyk dopuścił się gwałtu na mężczyźnie, za co mogła spotkać go najsurowsza kara, 
• W 1551 roku jego działalność naukową przerwał skandal obyczajowy
• został oskarżony o stosunek homoseksualny ze studentem
• czy oskarżenia były prawdziwe, czy były brudnym oszczerstwem rzuconym w walce o wpływy na uczelni? Nie wiemy
• Zagrożony procesem i karą śmierci  zbiegł 
• kodeks karny cesarza Karola V z 1532 przewidywał za takie czyny karę śmierci na stosie. 
• sąd skazał go zaocznie jedynie na relegację z uczelni na 101 lat, 
• przy czym z uwagi na jego wysoką pozycję naukową, postanowiono nie ogłaszać publicznie wyroku
• Retyk przed karą uciekł na wschód, m.in. do Czech, Polski, 
• zmarł na Węgrzech
• Katolicy za, luteranie przeciw?
• Początkowo nie tyle Kościół katolicki, ile kręgi protestanckie bardzo krytykowały Kopernika. Jego nauka ich zdaniem była sprzeczna z biblijną wizją świata, traktowaną przez nich dosłownie" –  prof. Maria Bogucka
• "To właśnie Marcin Luter, ojciec reformacji, hamował początkowo wydanie dzieła Kopernika. W końcu jednak Retykowi udało się wprowadzić "O obrotach…" do druku w oficynie Petreiusa".
• zob.: https://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/2415830,Jerzy-Joachim-Retyk-To-dzieki-niemu-swiat-poznal-Kopernika

Genealogia rodu Mikołaja Kopernika

• Mikołaj Kopernik senior, ojciec astronoma, pojawia się na łamach historii 11 maja 1447 roku. 
• W archiwach gdańskiej rady miejskiej został ślad po transakcji, 
•  „Niclos Koppernik von Crocaw” sprzedał miedź (38 kwintali) za kwotę 86 marek i 16 szkotów 
• Po Koperniku seniorze mamy ślady po transakcjach handlowych i czynnościach prawnych dokonywanych w Gdańsku, Krakowie i Toruniu. Wiadomo więc o nim tyle, ile się da z tych transakcji wywnioskować. 
• był kupcem raczej pomniejszym (o czym świadczyć może transakcja i stan majątkowy w 1447 roku)
• Tropy i Teorie
• Teoria nr 1.:
• był prawdopodobnie pierwszym kupcem w rodzinie?
• wcześniej parała się pospolitym rzemiosłem?
• Osoby o nazwisku Kopernik pojawiają się w źródłach dużo wcześniej, np.:
• pewien Mikołaj (Niczko), który w 1375 roku pracował jako płatnerz (rzemieślnik produkujący i naprawiający broń rycerską). 
• 20 lat później kolejny Mikołaj jest kamieniarzem.
• Kamieniarza Mikołaja tradycyjnie uważa się za prapradziadka astronoma
• domniemuje się także, że był synem Mikołaja płatnerza, acz nie ma na to twardych dowodów.
• Historycy piszący na ten temat używają sformułowań, takich jak: „niewątpliwie”, „zapewne”, itp.
• W następnym pokoleniu pojawia się w Krakowie Jan Kopernik,
• ten reprezentował w tym mieście interesy wrocławskiego kupca Jana Banka jako jego tzw. familiaris i wżenił się w bogatą rodzinę Bastgertów. 
• Być może właśnie ten Jan był wnukiem Mikołaja płatnerza, synem Mikołaja kamieniarza, ojcem Mikołaja kupca i dziadkiem Mikołaja astronoma?
• To teoria niewątpliwie kusząca, ale brak na nią stuprocentowych (albo nawet 10 %) dowodów.
• Teoria nr 2.: Nazwisko od nazwy wsi?
• Łączenie Mikołaja Kopernika starszego z krakowskimi lub śląskimi Kopernikami prowadzi nas do pewnego krępującego pytania. 
• Czy to nie dziwne, że człowiek mający w nazwisku „Kop(p)er” zajmuje się handlem miedzią?
• Czy Kopernik był nazwiskiem rodowym, czy przydomkiem związanym z wykonywanym zawodem? 
• Zbieżność nazwiska z tamtymi kamieniarzami, płatnerzami i familiarisami jest po prostu przypadkowa?
• To, że tak wielu Koperników miało na imię „Mikołaj”, może zaś wynikać z bardzo prostego powodu. W śląskiej wsi Koperniki, założonej w 1272 roku, kościół parafialny wzniesiono pod wezwaniem Świętego Mikołaja, tradycyjnie nadawano więc chrzczonym w nim dzieciom to właśnie imię.
• zakłada się, że płatnerz Niczko przyjechał z tej wsi do Krakowa i założył rodzinę, 
• w niej kontynuowano tradycję nazywania jednego z synów Mikołajem. 
• Układał się z tego ładna opowieść o awansie społecznym, a wszyscy takie lubimy.
• Kolejnym Kopernikom wiedzie się w niej coraz lepiej, a w piątym pokoleniu jeden z nich odniesie prawdziwy sukces – zdobędzie międzynarodową sławę!
• Teoria nr 3.: Wnuk kupca z Nysy?
• Powyższe teorie, są tylko teoriami, nie ma pewności, że tak było naprawdę. 
• Sprawę utrudniają nam fakty, że:
• Nasz astronom w różnych dokumentach występuje pod różnymi wersjami imienia i nazwiska.
• w średniowieczu nazwisko to występowało w wielu wersjach (zależnie od woli pisarza).
• Jak? Kopernik byli określani: Koppirnigami, Coppernikami, Kopirnikami, Kappirnickami itd.. 
• Różni badacze łączą genealogię astronoma z występującymi w średniowiecznych dokumentach jeszcze innymi osobami o nazwiskach Czeppernick albo Kopersmed.
• Toruński historyk Krzysztof Mikulski przypuszcza na przykład, że:
• dziadkiem astronoma był Andrzej Kopersmed, kupiec z Nysy. 
• Krakowski Jan Kopernik byłby wtedy jego bratem (i stryjem Niclosa, który sprzedawał w Gdańsku miedź).
• To ciekawa hipoteza, bo wyjaśniałaby kilka rzeczy naraz – skąd wzięło się nazwisko
• wg tej teorii było przydomkiem związanym z wykonywanym zawodem (bez związku ze wsią Koperniki!), 
• wg tej teorii brat astronoma miał na imię Andrzej (po dziadku!) 
• tłumaczy ona też skąd w ogóle wziął się Mikołaj Kopernik senior jako kupiec z branży metalurgicznej. 
• Jak wiele innych hipotez związanych z Kopernikami, pozostaje niemożliwa do udowodnienia lub obalenia.
• na podstawie: "Ojciec Mikołaja Kopernika. Czym zajmowała się rodzina wybitnego astronoma?" Wojciech Orliński

W świetle najnowszych badań genealogicznych wiemy, iż wśród toruńskich i krakowskich mieszczan (jak dotychczas sądzono) próżno szukać rodów o nazwisku odpowiadającym dzisiejszemu "Kopernik", można ich natomiast znaleźć m.in. na Ślązku...

Prof. Krzysztof Mikulski ustalił, że przodkowie astronoma nie wywodzili się z Krakowa, ani nawet ze wsi Koperniki, jak się dotąd uważało, ale raczej z Nysy. Prof. Mikulski ustalił, że rodzina astronoma wywodziła się najprawdopodobniej z samej Nysy, gdzie wydobywano miedź i handlowano nią. Tam miał mieszkać dziadek astronoma. Jego syn, czyli ojciec Mikołaja, miał wyjechać na krótko do Krakowa, a następnie do Gdańska i Torunia, gdzie ostatecznie osiadł i ożenił się z Barbarą Watzenrode. Mitem jest też to, że astronom był najmłodszym dzieckiem; znamy dwie jego starsze siostry i młodszego o dwa lata brata. zob. więcej: https://dzieje.pl/rozmaitosci/prof-mikulski-przodkowie-kopernika-nie-pochodzili-z-krakowa

"Współcześni historycy dowodzą, że ród Koperników pochodził ze śląskiej wsi Koperniki nieopodal Nysy. W XIV wieku kilkoro Koperników z rodzinami osiedliło się w okolicach Ząbkowic, Wrocławia, Nysy i Zgorzelca. Ich potomkowie zawędrowali także do Krakowa (około 1367 roku) i Lwowa (około 1439 roku) oraz na tereny państwa zakonu krzyżackiego (do Torunia około 1400 roku).

Ojciec astronoma - Mikołaj Starszy, wywodził się z krakowskiej linii rodu. W archiwach odnaleziono, iż w 1448 roku krakowski kupiec Mikołaj Starszy Kopernik handlował miedzią z Gdańskiem. Podczas wojny trzynastoletniej, w sierpniu 1454 roku, brał udział w negocjacjach pomiędzy kardynałem Zbigniewem Oleśnickim a Prusakami. Około 1458 roku Mikołaj Starszy przeniósł się do Torunia, gdzie w 1460 roku ożenił się z Barbarą Watzenrode, z którą miał czworo dzieci – w tym Mikołaja Młodszego (1473-1543), późniejszego astronoma. Mikołaja ochrzczono w bazylice świętych Janów Chrzciciela i Ewangelisty w Toruniu. Zamożna rodzina Koperników miała w Toruniu kilka kamienic. Śladów Pabianic i Łaskowic w dziejach tych Koperników nie ma". https://www.zyciepabianic.pl/informacje/historia/czy-mikolaj-kopernik-pochodzil-spod-pabianic-badacze-dziejow-astronoma-szukali-go-nad-dobrzynka.html

 

Tylko dla widzów 18+: O Koperniku z przymrużeniem oka: https://youtu.be/o2rf1oA9ge8?t=2

https://youtu.be/-Z8hXKBwejQ?t=3

 

Kopernik dla dzieci w 5 minut: https://youtu.be/NvLg84FP268?t=9

 https://youtu.be/eJFMvzh2p9M?t=37 ; Astronomiczny łeb - Mikołaj Kopernik. Historia Bez Cenzury https://youtu.be/LStwOF5Cxd8?t=13

 

Od 0:40: Krzyżacy Albrechta hohenzolerna pod zamkiem w Olsztynie*2 - potyczka, twierdzuy broni Mikołaj Kopernik

Wystawa i rycerze jedi - 3 min  https://youtu.be/Ax9A6itKJzY

 

O Koperniku: Czy był Polakiem? Czy miał dziewczynę? itp. https://youtu.be/eIC9h7bKt4o?t=8

Do Czego służy astrolabium: 3 minuty: https://youtu.be/x0hX2J4QNd4?t=6

Genialne: dr Rożek: rodzice Ślązacy; nie był księdzem?  https://youtu.be/8YiKaEiO5lM?t=59

   

fot. za: https://akademiasuperbohaterow.pl/app/uploads/2022/05/kopernik-1023x550.jpeg; https://archiwum.pan.pl/images/wydarzenia/wystawy/mikolaj-kopernik/1_pochodzenie.pdf

Ciekawe teksty źródłowe:

I. 

"W 1539 r. biskup Jan Dantyszek doprowadził do wyprowadzki ponętnej Anny Schilling z domu kanonika Kopernika. Czy w ten sposób nieświadomie umożliwił wydanie księgi, która przewróciła świat do góry nogami?

Gdy zamożna toruńska mieszczka Barbara Koppernigk 19 lutego 1473 r. powiła syna, w najśmielszych snach nie mogła przypuszczać, że dała światu geniusza. Nigdy się zresztą nie miała o tym dowiedzieć: zmarła, gdy Mikołaj dopiero studiował. Chłopak urodził się w rodzinie niemieckich mieszczan osiadłych na ziemiach Korony Królestwa Polskiego. Przodkowie ze strony ojca prawdopodobnie przybyli z zachodu na Śląsk w XIII w., potem mieszkali w Krakowie. Pod koniec lat 50. XV stulecia ojciec przyszłego odkrywcy Niclas Koppernigk przeniósł się do Torunia, miasta krzyżackiego, które zostało przyłączone do Polski. Jako obrotny handlarz miedzią szybko zdobył w mieście wysoką pozycję i ożenił się z Barbarą Watzenrode, jedną z najbogatszych tamtejszych dziedziczek. Spłodzili czwórkę dzieci, z których Mikołaj był najmłodszy.

Znany spór o to, do jakiego narodu należał Kopernik, nie ma większego sensu. Ówcześni niemieckojęzyczni mieszczanie z Prus nie określali się ani jako Niemcy, ani jako Polacy w dzisiejszym znaczeniu tych słów. Identyfikowali się na ogół tylko ze swoją prowincją albo miastem. Zdecydowanie woleli przy tym mieć za władcę króla polskiego niż mistrza Krzyżaków. W 1454 r. wszczęli rewoltę przeciw Zakonowi i razem z armią polską prowadzili wojnę, w której efekcie Polska przejęła spore połacie państwa krzyżackiego. Kopernikowie, Watzenrode i inni byli potem wiernymi poddanymi Jagiellonów i w Królestwie Polskim robili kariery. Ojciec Mikołaja należał do elity Torunia, jego wuj – Łukasz Watzenrode – został biskupem Warmii, czyli faktycznie władcą tej prowincji posiadającej szeroką autonomię w ramach państwa polskiego.

Gdy Mikołaj w wieku 10 lat stracił ojca, opiekę nad nim przejął właśnie wuj Łukasz. Zaplanował dla siostrzeńca karierę duchowną. Kościelna ścieżka kariery była wówczas uznawana za najbardziej lukratywną, kto zaś osiągnął wysokie stanowisko, starał się pociągnąć za sobą krewnych.

W roku 1491 biskup posłał Mikołaja i jego starszego brata Andrzeja na studia do Krakowa. Tamtejsza Akademia wyróżniała się wtedy rozbudowanym programem nauczania astronomii i astrologii. Niewykluczone, że to właśnie pseudonaukowa astrologia kusiła z początku przyszłego odkrywcę. Byłoby to zrozumiałe; powszechnie uważano w tych czasach, że z gwiazd można odczytywać przyszłość, a „umiejętności” w tej dziedzinie cieszyły się wielkim prestiżem. Astrologowie brylowali na dworach, a jeśli przepowiednia okazywała się zupełnie nietrafiona, zawsze potrafili wytłumaczyć, że jakaś niewidzialna z ziemi gwiazda zakłóciła ich „pomiary”. Na ówczesnych uczelniach traktowano astrologię z nabożną powagą i również Kopernik musiał się z nią zapoznać. W którymś momencie krakowskich studiów spostrzegł jednak, że bardziej pociągają go tajemnice samych planet, ich ruchów i wzajemnych oddziaływań. Obszarem jego zainteresowań stała się więc naukowa astronomia.

Osiemnastoletni Mikołaj chodził na wykłady z geometrii euklidesowej, teorii planet, tablic zaćmień. Gdy lubiący się zabawić Andrzej czerpał z uroków studenckiego życia, wydając pieniądze w karczmach, jego młodszy brat kupował dzieła naukowe. Tak zleciały cztery lata. (...) 

Ponieważ Kopernik przyjął tylko tzw. święcenia niższe, nie był pełnoprawnym duchownym. Bardzo mu to odpowiadało, bo księże obowiązki zabierałyby mu cenny czas, który wolał poświęcać badaniom astronomicznym. Wuj naciskał, ale siostrzeniec nie chciał dać się wyświęcić na kapłana. Miał co innego na głowie; wiatr wiejący od morza uniemożliwiał prowadzenie obserwacji nie-

ba z murów obronnych, trzeba więc było znaleźć jakieś inne rozwiązanie. Mikołaj kupił 800 cegieł oraz beczkę wapna i kazał zbudować specjalną platformę obserwacyjną koło swego domu.

Nieustannie czytał, rachował, prowadził obserwacje i pomiary za pomocą trzech narzędzi średniej jakości, zbudowanych głównie z drewna – trójkąta paralaktycznego, kwadrantu i astrolabium. Przed 1514 r. nabrał ostatecznej pewności, że dotychczasowa koncepcja budowy wszechświata jest niewarta funta kłaków. Kilku znajomym wysłał rozprawkę, w której przekonywał, że to Ziemia obraca się wokół Słońca, wirując jednocześnie dokoła własnej osi. Ów „Komentarzyk o hipotezach ruchów niebieskich” otrzymał na pewno astronom Bernard Wapowski, przyjaciel Kopernika z czasów krakowskich. Pokazał dziełko innemu uczonemu – Maciejowi Miechowicie. Napisana po łacinie rozprawka zaczęła krążyć w odpisach w wąskich kołach uczonych, przekraczając wkrótce granice Królestwa Polskiego. Rozgłaszać szerzej swej koncepcji Kopernik jednak nie chciał. Zamierzał najpierw zgromadzić jak najwięcej matematycznych dowodów na poparcie swych szokujących tez, niezgodnych z oficjalną wizją Kościoła.

Omotany przez kusicielkę

W 1519 r. wybuchła kolejna wojna polsko-krzyżacka. W sierpniu następnego roku wielki mistrz słabnącego Zakonu Albrecht Hohenzollern podjął desperacką próbę ataku na Królestwo Polskie, za cel obierając m.in. Warmię. Frombork padł i został niemal doszczętnie spalony. Samego astronoma nie było jednak w miasteczku – przebywał wówczas w Olsztynie, nadzorując tamtejsze folwarki kościelne. Uprzedzony o zbliżającym się ataku wroga, w porę ściągnął posiłki i przygotował obronę.

Krzyżacy wezwali Olsztyn do poddania się, ale Mikołaj odmówił. Zakuta w stal piechota krzyżacka ruszyła do natarcia i sforsowała jedną z bram, lecz została zatrzymana i wyparta przez obrońców. Oblężenie nie potrwało długo – Albrechtowi zaczęło brakować pieniędzy na opłacanie najemników, a tymczasem z południa nadciągały polskie posiłki.

Ostatecznie wielki mistrz skapitulował i podjął negocjacje, w których uczestniczył po stronie polskiej m.in. Kopernik. Podpisano czteroletni rozejm, a zasłużony kanonik powrócił do odbudowującego się Fromborka. Gdy niedługo potem zwolniło się stanowisko biskupa warmińskiego, król Zygmunt Stary przedstawił kapitule czterech kandydatów na następcę. Był wśród nich obrońca Olsztyna. Kapituła wybrała jednak innego kandydata – Jana Dantyszka (urodzonego jako Johann von Hoefen). Kopernik zapewne niespecjalnie się tym przejął. Wolał badania kosmosu od nudnych zajęć biskupich.

Jan Dantyszek był w młodości znanym kobieciarzem i spłodził co najmniej jedną nieślubną córkę; gdy został biskupem, zaczął jednak z gorliwością neofity zwalczać romanse wśród podległego mu kleru. Na celowniku szybko znalazła się kapituła fromborska. Z różnych donosów wynikało, że spośród kilkunastu kanoników co najmniej trzech ma kochanki. W tych czasach było to dość częstym zjawiskiem; metresy duchownych mieszkały u nich, występując jako „gosposie”.

Taką gosposię miał też Kopernik. Anna Schilling pochodziła prawdopodobnie z rodziny holenderskiej osiadłej w Gdańsku (lub była krewną Mikołaja). Miała męża, z którym nie żyła; być może od niego uciekła. Do Mikołaja wprowadziła się na początku lat 30. XVI w. Niewykluczone, że astronom miewał wcześniej jakieś przygodne partnerki, ale nie zachowały się żadne informacje na ten temat. Choć Kopernik generalnie lubił skupić się na pracy, w pewnym momencie osamotnienie zaczęło mu chyba doskwierać. Rodzice i wuj zmarli, pod koniec lat 20. odszedł też bliski mu brat Andrzej (od lat ciężko chorujący na trąd albo syfilis). Anna bez trudu mogła omotać starzejącego się już Kopernika. Wciąż przystojny, bogaty i mający opinię wielkiego mędrca, Mikołaj był dla niej bez wątpienia atrakcyjnym partnerem.

(...)Wśród trzech kanoników mających kochanki był też Aleksander Sculteti – wybitny kartograf i historyk, który przyjaźnił się i blisko współpracował z Kopernikiem. Sculteti podpadł władzom kościelnym nie tylko dlatego, że zrobił dziecko swej „gosposi”, lecz także z powodu sympatii do luteranizmu. Zresztą jedno z drugim trochę się łączyło, bo luteranie sprzeciwiali się celibatowi. W tym czasie protestantyzm opanował już niemal całą północną Europę i Dantyszek panicznie obawiał się, że lada chwila przeniknie na Warmię. Uparcie tropił więc wszelkie przejawy herezji i w 1540 r. doprowadził do wypędzenia Scultetiego z Polski. 

Z powodu swej przyjaźni z wygnańcem, który po jakimś czasie rzeczywiście przeszedł na luteranizm, w kręgu podejrzeń znalazł się również Kopernik. Wśród duchownych na Warmii zaczęły krążyć pogłoski, że astronom jest ukrytym heretykiem. Tracąc po kolei najbliższe osoby, uczony znajdował się w coraz większej izolacji. Kopernik trzymał w domu kilkusetstronicowy rękopis o epokowym znaczeniu, ale nie bardzo wiedział, co z nim zrobić. Pozbawiony oparcia bliskich, oskarżany o kacerskie ciągoty, stary i coraz bardziej schorowany, nie miał siły i energii, by zabiegać o upowszechnienie swego odkrycia. Gdyby w tym czasie przeprowadzono sondę uliczną we Fromborku z pytaniem: „Kim jest według ciebie Mikołaj Kopernik?”, większość odpowiadałaby pewnie: „Kopernik? Noo… to ten stary klecha, co trzymał kochankę… Podobno też heretyk”.

Na szczęście do Fromborka przybył wówczas pewien gość z Rzeszy: 25-letni matematyk i astrolog Georg Joachim Retyk. Jego pobyt miał przynieść przełom w życiu astronoma – i w dziejach nauki.

Niebezpieczna misja astrologa

Retyk był protegowanym Filipa Melanchtona, rektora uniwersytetu w Wittenberdze i czołowej postaci europejskiego luteranizmu. Obu mężczyzn łączyło zamiłowanie do astrologii. Przy czym Retyka pasjonowało wyczytywanie z gwiazd przyszłości poszczególnych osób, a Melanchtona – całych księstw i królestw. Astrolog prawdopodobnie przeczytał „Komentarzyk o hipotezach ruchów niebieskich” sprzed 1514 r., który krążył w odpisach po niemieckich uczelniach. Uznał, że ustalenia badacza z Warmii mogą mieć kapitalne znaczenie również dla jego dziedziny, czyli stawiania horoskopów. „Ja, człowiek raczej młodego wieku, zachęcę tego narażonego na ataki człowieka do szybszego podzielenia się z całym światem jego poglądami” – napisał, postanowiwszy wybrać się na wschód. (...)

Astrolog przywiózł z Rzeszy trzy księgi – ale nie religijne, tylko naukowe. Podarował je Kopernikowi jako prezent powitalny, czym bez wątpienia ujął geniusza. Księgi były rzadkie i drogie, a uczony wciąż łapczywie chłonął wiedzę. Przypodobawszy się Kopernikowi, Retyk został jego uczniem i prawdopodobnie zamieszkał u niego w domu. Przez dwa kolejne lata obserwował razem ze swym mistrzem niebo, wgłębiał się w tajniki astronomii i poznawał obrazoburcze poglądy starego kanonika. (...)

Zafascynowany swym idolem Retyk zaczął namawiać go do publikacji jego dzieła życia – trzymanego w ukryciu rękopisu „O obrotach sfer niebieskich”. Kopernik jednak wzbraniał się. Proponował, by wydać dzieło w okrojonej, asekuranckiej wersji, bez wyraźnego wyłożenia rewolucyjnej teorii. W takiej wersji księga nie naraziłaby autora na ataki, a obeznani z matematyką uczeni i tak zrozumieliby, co wynika z przedstawionych wyliczeń.

Młody wilczek nie dał jednak za wygraną. Ostatecznie udało mu się przekonać mistrza, by wystąpić z otwartą przyłbicą. Z pewnością przysłużył się do tego wciąż pogarszający się stan zdrowia Kopernika. Uczony przeczuwał, że długo już nie pożyje, więc strach przed konsekwencjami wydania księgi musiał się zmniejszać.

Stary kanonik przygotował wreszcie ostateczną wersję swego dzieła i Retyk wyruszył z powrotem na zachód z kopią „O obrotach…” w sakwie. Był niezwykle podniecony. Czuł, że uczestniczy w rozpoczynającej się naukowej rewolucji.

Nie wierzcie w to, co wydaliśmy

Dzieło Kopernika wydała w nakładzie 400 egzemplarzy prestiżowa drukarnia Johannesa Petreiusa w Norymberdze. Egzemplarz kosztował 1 florena, mniej więcej tyle co półmiesięczne zarobki urzędnika albo dwumiesięczne nauczyciela w ówczesnej Polsce. Wydawcy obawiali się reakcji na książkę, zaopatrzyli ją więc w osobliwy wstęp. Jego autor sugerował, że czytelnicy właściwie nie powinni… wierzyć w to, co przeczytają. Cała ta wizja Ziemi wirującej wokół Słońca służy w zasadzie lepszemu zrozumieniu równań i wyliczeń przedstawionych przez astronoma z Warmii. To tylko taka teoretyczna konstrukcja ułatwiająca pojęcie niezwykle skomplikowanej matematyki.

Kopernik, który doznał właśnie wylewu krwi do mózgu, leżał częściowo sparaliżowany i pozbawiony mowy. Zajmowali się nim służący, odwiedzało go też czasem dwóch kanoników. „Teraz, kiedy jest chory, zdaje mi się, że jest niewielu przyjaciół, których porusza jego stan” – pisał jeden ze znajomych astronoma biskup Tiedemann Giese. 

Książka z drukarni Petreiusa dotarła do geniusza krótko przed śmiercią. Nie wiadomo, na ile świadomy był wówczas Kopernik, w każdym razie kilka dni przed zgonem zupełnie stracił kontakt z rzeczywistością. Zamknął oczy na zawsze 21 maja 1543 r.

Kilka miesięcy później przybyła do Fromborka Anna Schilling, która miała tu jakieś sprawy do załatwienia. A może był to tylko pretekst i chciała po prostu odwiedzić potajemnie grób byłego kochanka w katedrze fromborskiej? O jej przyjeździe doniesiono od razu Dantyszkowi, który nie ustawał w tropieniu księżych metres. Biskup od razu ostrzegł w liście kanoników: „Zachodzi obawa, że sposobami, którymi opętała tego, który dopiero co rozstał się z życiem, może wpłynąć na każdego z Was, drodzy bracia. (…) Doradzałbym trzymać się z daleka, by nie dopuścić do zarażenia się podobną chorobą”.

Można zżymać się na Dantyszka, że bezdusznie pozbawił Kopernika na ostatnim etapie życia towarzystwa kobiety, którą astronom być może kochał. Kusi jednak, by zadać pytanie: czy „O obrotach…” ujrzałoby światło dzienne już w 1543 r., gdyby biskup był mniej konsekwentny? Nie jest pozbawiony podstaw domysł, że mieszkając nadal z Anną, uczony nie byłby skory do wejścia w bliską relację z Retykiem. Młody astrolog prawdopodobnie stał się zastępczym lekiem na samotność dla genialnego starca. Pojawił się zupełnie przypadkiem w najbardziej odpowiedniej chwili – w tym samym miesiącu, w którym Anna wyniosła się z domu Mikołaja. Sytuację w pełni wykorzystał. Może w alternatywnym scenariuszu astronom doczekałby końca swych dni w ramionach kochanki, a „O obrotach…” leżałoby w jakiejś skrzyni, pokrywając się kurzem? 

Profesor gwałciciel

Przez ponad pół wieku po śmierci geniusza traktowano jego dzieło zgodnie z tym, co zasugerował we wstępie zalękniony wydawca. Koncepcji heliocentrycznej nie brano na poważnie, doceniano natomiast obliczenia torunianina. Z tablic astronomicznych tworzonych na podstawie jego ustaleń szeroko korzystali astrologowie, w tym słynny Nostradamus.

Wbrew temu, czego można było się spodziewać, Retyk nie zajął się energicznym lansowaniem koncepcji swego mistrza. Częściowo wpłynęły na to poważne problemy osobiste, a ściślej – seksualne. Retyk pracował jako wykładowca w Lipsku; w 1551 r. został tam oskarżony o homoseksualny gwałt. Według aktu oskarżenia zwabił jednego ze studentów do mieszkania, upił go i wykorzystał analnie. Astrolog zdołał uniknąć aresztowania i uciekł z miasta, zostawiając w nim cały majątek. Skazany zaocznie, mieszkał potem w Krakowie, a następnie w Koszycach, wciąż pracując naukowo. Umarł w 1574 r., pozostawiając po sobie cenne prace z trygonometrii. (...)

 W 1600 r. spłonął na stosie w Rzymie filozof Giordano Bruno, który m.in. upierał się przy poglądach kopernikańskich, choć przytaczano mu cytat z Biblii: „Ziemia stoi w wieczności, Słońce wstaje i zachodzi”. Szesnaście lat później umieszczono na papieskim Indeksie Ksiąg Zakazanych „O obrotach…” oraz wszystkie inne prace głoszące poglądy kopernikańskie.

Rewolucji w postrzeganiu świata nie można już jednak było zatrzymać. Choć powołując się na Biblię, Marcin Luter również odrzucał heliocentryzm, w krajach protestanckich nie podejmowano szykan wobec zwolenników geniusza z Fromborka. Ich liczba wciąż rosła i rosła. Ziemia ruszyła, Słońce stanęło – nie było już od tego odwrotu." Marcin Szymaniak, za: 

https://www.focus.pl/artykul/kopernik-byl-z-kobieta-rewolucja-w-cieniu-romansu

II. 

"(...) zażyłość astronoma i Anny Schilling narodziła się prawdopodobnie znacznie wcześniej, zapewne ok. 1525 r., wkrótce po rozpoczęciu przez Marcina Lutra reformacji. Rezydujący we Fromborku kanonicy byli wówczas niemal pewni, że zniesienie celibatu jest kwestią czasu i do kręgów kapituły wkroczył konkubinat.

Kanonikom było o tyle "łatwiej", że mieszkali w osobnych kuriach otoczonych ogrodami, a każdy z nich zatrudniał gospodynię. - W takich okolicznościach wiele z nich było także kochankami kanoników - mówi dr Jerzy Sikorski, autor "Prywatnego życia Mikołaja Kopernika". Zresztą dwaj najbliżsi przyjaciele Kopernika - dr Aleksander Sculteti oraz dziekan kapituły Leonard Niderhof traktowali swoje gospodynie jak żony. Mało tego, kobiety te rodziły im dzieci. - Nie ma zatem powodu sądzić, że Kopernik jedynie przyglądał się temu, co robią jego przyjaciele. Sam był w końcu mężczyzną i zapewne nie czuł się wtedy starcem - zauważa Jerzy Sikorski".

https://marhan.pl/ciekawostki/424-historia/2747-kanonik-kopernik-mia-romans-z-gosposi-ann

III.

"Formalnie Anna Schiling była gospodynią Kopernika. “Gospodyni była panią. Nie doiła krów, nie zbierała jajek w kurniku, nie doglądała kapłonów, nie rozniecała ognia pod kuchnią, nie dźwigała kubełków z wodą, nie zmywała garnków, ani nie prała bielizny domowej. Jej ręce były świeże i czyste. Ona bezpośrednio usługiwała panu” – wyjaśnił jej rolę dr Sikorski, który też ustalił, że raz do roku Anna z przyjaciółką jechała na jarmark do Królewca, by się okupić w najmodniejsze suknie.

 

Obserwatorów romansu Kopernika i Schilling najbardziej gorszyła różnica wieku – kobieta była o 25 lub nawet 30 lat młodsza od Kopernika. “Jej młodość rzucała się w oczy dopiero w związku z jego starością” – podkreślił dr Sikorski". https://wiadomosci.com/milosne-zycie-kopernika-udokumentowane-i-malo-znane/

"Anna Schilling pojawiła się we Fromborku, w domu Mikołaja około 1525 roku. Wówczas (...) Kopernik pracował bardzo intensywnie, więc chyba nie od razu nawiązał się romans.

(...) oficjalnie Anna Schilling była gospodynią Kopernika. - Prowadziła jego dom, ponieważ kanonikowi (...) statutowo należała się służba. Rola gospodyni była bardzo znacząca, ponieważ to właściwie ona zarządzała domem Kopernika, kierowała różnymi pracami w domu, wydając polecenia podwładnym, miała także swoją służbę (...).

Zaznaczył, że z jego ustaleń wynika, iż Anna była dużo młodsza od Kopernika, dzieliła ich różnica co najmniej 25 lat. Nie wiadomo, jakie było jej panieńskie nazwisko.

Według Sikorskiego w 1529 roku Anna odeszła z domu Kopernika, by poślubić mieszczanina fromborskiego niejakiego Schillinga i przeniosła się do niego. (...) informacja, że Anna Schilling była spowinowacona z gdańskimi Schillingami, nie jest prawdą.

(...) kilka tygodni po ślubie Anna Schilling uciekła od męża i wprowadziła się z powrotem do domu Kopernika. (...) To wywołało zgorszenie, bo mężatka, która porzuca męża i idzie mieszkać pod dach kanonika, to nie mogło być dobrze przyjęte - podkreślił badacz.

Jak pisał w książce Sikorski, Anna Schilling "błagała Kopernika, aby dopomógł jej w uzyskaniu rozwodu. Rozwodu nie otrzymała jednak, mieszkając nadal z Kopernikiem. (...)

Według Sikorskiego, to właśnie wówczas musiało dojść do zwierzeń między nimi. - Uświadomiła sobie, że to nie mąż był adresatem jej uczuć, ale ten, u którego służyła jako gospodyni. Kopernik musiał odwzajemnić to uczucie - uważa Sikorski.

Według historyka, od tego momentu ich wzajemne relacje były inne, co z pewnością zauważyli postronni. Słali więc donosy do biskupa warmińskiego. (...) Kopernika nie spotykały jakieś nadzwyczajne przykrości z tego powodu, otrzymał tylko jedno upomnienie od przełożonego. - Sprawa się zaogniła, gdy biskupem został Jan Dantyszek, który korespondencyjnie zaczął zwracać uwagę kanonikowi i skłaniać go, by odesłał Annę do domu (...).

Dodał, że Anna Schilling, będąc związaną węzłem małżeńskim, wystąpiła o rozwód, a jako przyczynę podała, że małżeństwo z Schillingiem nie zostało skonsumowane. - (...) Tiedemann Giese, bliski przyjaciel Kopernika. Uznał, że małżeństwa nie może rozwiązać, gdyż powody są niewystarczające - tłumaczył historyk. (...)

Podkreślił, że Kopernik nie chciał odsyłać Anny, wciąż z tym zwlekał, a każde upomnienie, by zerwał z nią znajomość, przyjmował, owszem, z pokorą, ale tych poleceń nie wykonywał. - Po kolejnym upomnieniu, rzeczy Anny odesłano do Gdańska, jednak ona sama ciągle przebywała we Fromborku. Gdy doniesiono o tym znów bp Dantyszkowi, Kopernik tłumaczył, że zatrzymała się u niego przejazdem, w drodze na targ do Królewca - opowiadał historyk.

W końcu Anna wyjechała jednak do Gdańska. Według Sikorskiego, gdy po śmierci Kopernika chciała wrócić do Fromborka, by zamieszkać w domu swego męża, kanonicy znów uprzejmie poinformowali o tym bp Dantyszka. Ten zakazał jej powrotu do kapituły, gdyż obawiał się, że - jak napisał w liście do kanoników - może ona uwieść kolejnego duchownego warmińskiego."

https://www.polskieradio.pl/39/1240/artykul/836160,nieznane-oblicze-kopernika-mial-romans-z-mezatka 

IV.

"Kopernik jest akurat w przełomowym momencie swojego życia. Ten moment, w którym upewnił się, że jego teoria jest prawdziwa – czyli ten, który pokazał mistrz Matejko – miał miejsce właśnie gdzieś w tym roku. Może romans zaczął się pod wpływem euforii związanej z naukowym sukcesem?

Ten list to już otwarta kpina. Zacznijmy od końca – jeszcze pisząc De Revolutionibus, Kopernik zaczął nazywać Frombork po niby-grecku, Gynopolis. Jak pamiętamy, to dosłowny przekład niemieckiego Frauenburg: „miasto kobiety”.

Ta niby-grecka nazwa jest więc po prostu żartem. Kopernik zaczął się nią posługiwać mniej więcej w tym samym okresie, w którym zaczął się jego romans z Anną Schilling, w połowie lat 20. Kusząca jest hipoteza, że gdy podróżował służbowo po Prusach, osadzając chłopów na roli i spierając się o reformę monetarną na obradach parlamentu, tęsknił do swojej przytulnej kurii, w której czekała na niego jego kobieta – dlatego myślał o Fromborku jako o kobiecym mieście.

W kontekście całego listu ten żart wydaje się jednak niestosowny. Kopernik pozornie deklaruje Dantyszkowi uległość i posłuszeństwo, ale na koniec jakby podkreślał, że w kobiecym mieście panują inne zasady niż w Lidzbarku. I co to właściwie znaczy, że uznał biskupie napomnienie „za ojcowskie, a nawet więcej niż ojcowskie”?

Z listu wynika, że wcześniej Kopernik obiecał Dantyszkowi, że załatwi sprawę do Świąt Wielkiej Nocy. Czyli jesienią 1538 obiecał, że zwolni Annę do wiosny 1539 roku! Tego nie da się uzasadnić trudnością ze znalezieniem kogoś na jej miejsce, tym bardziej że sprawa ciągnęła się już dziewiąty rok (o czym Dantyszek musiał wiedzieć). Deklaracja Kopernika, że tym razem załatwi to w miesiąc, robi wrażenie niezbyt szczerej. W następnym roku Feliks Reich donosił Dantyszkowi, że romans trwa nadal.

Cała ta korespondencja rozgrywa się między mężczyznami w podeszłym już wieku. Zbliżający się do siedemdziesiątki Kopernik mógł więc grać na zwłokę, po prostu wiedząc, że sprawa niedługo sama się rozstrzygnie przez jego śmierć lub śmierć Dantyszka (jak dziś wiemy, astronomowi zostało jeszcze 5 lat życia, biskupowi – 10). Reich jednak swoje listy kreślił „schorzałą i drżącą ręką” (jak sam podpisał jeden z nich). Ostatni wysłał cztery dni przed własną śmiercią. Donos na przyjaciela stał się więc jego ostatnim słowem. (…)

Nie zachował się żaden dokument, z którego wynikałoby, że Kopernik w końcu ustąpił i zerwał wszelkie relacje z „tą kobietą”. Wierni donosiciele Dantyszka, Trenck i Płotowski, w 1539 roku informowali go, że romans trwa – choć może w nieco dyskretniejszej formie, bo Anna upozorowała wyprowadzkę.

Inna sprawa, że i Dantyszek, i Kopernik mieli już wtedy inne zmartwienia. Wojna biskupa warmińskiego ze Scultetim weszła w decydującą fazę. Kopernik zaś powrócił do swojego zarzuconego jakieś 10 lat temu – zresztą bez wyraźnego powodu – dzieła. Może więc jego relacja z Anną uległa wprawdzie osłabieniu, bo musiał jej powiedzieć coś w rodzaju „nie teraz, kochanie”, ale w jakiejś formie podtrzymywał ją do śmierci?"

https://wielkahistoria.pl/romans-mikolaja-kopernika-czy-astronom-uwiodl-swoja-sluzaca-i-rozbil-jej-malzenstwo/

"Większość historyków uważa, że w okresie studiów na Akademii Krakowskiej otrzymał niższe święcenia. W religii chrześcijańskiej jest to urząd, który powierza biskup wiernemu, aby ten pełnił określone zadania w Kościele. Tę teorię ma potwierdzać fakt, że już 26 sierpnia 1495 roku został kanonikiem warmińskim. 

Przez lata podejrzewano, że Mikołaj Kopernik odebrał również wyższe święcenia i został kapłanem. Jednak po latach badań okazało się, że w przeszłości błędnie odczytano XV-wieczne dokumenty.  (...)

Mikołaj Kopernik przez kilka lat przebywał w swojej ojczyźnie. W tym okresie był kilkukrotnie zachęcany do przyjęcia sakramentu kapłaństwa. Jego wuj namawiał go nawet, aby objął po nim biskupstwo warmińskie. Absolwent studiów w Padwie i Bolonii zdecydował jednak, że chce poświęcić swoje życie nauce. W 1510 roku przeniósł się do Fromborka, gdzie spędził 3 lata. (...)

Wielu badaczy, w tym Jack Repcheck, utrzymuje, że chodzi o Annę Schilling, urodzoną w 1518 roku córkę Anny Krüger i holenderskiego handlowca Arenda van der Schellinge (w niektórych źródłach – Schellings), który osiadł na stałe w Gdańsku. (...)

Najbardziej znanym entuzjastą teorii o niebezpiecznych związkach polskiego astronoma i Anny S. jest Jack Repcheck. W jego „Sekrecie Kopernika” czytamy: „Między lipcem 1531 roku a latem 1538 Kopernik zaczął przyjmować pewną niewiastę w swej kurii we Fromborku.

W XVI wieku reguły celibatu były często ignorowane przez kler i wielu księży i innych duchownych żyło z kobietami, a niektórzy mieli po prostu rodziny. Chociaż tak się działo, w żadnym wypadku nie można uznać podobnych praktyk za powszechne, a w kręgu kanoników z Fromborka trzech miało kochanki – Kopernik, Leonard Niederhof i Aleksander Skultet”.

Amerykanin zatem nie wątpi – Anna była wielką namiętnością Kopernika. Owszem, pomagała kanonikowi w prowadzeniu domu, być może przyjechała do Fromborka wyłącznie w tym celu. Wszak w 1531 r. miała 13, a on 58 lat. Ale po kilku latach połączyło ich płomienne uczucie. Problem w tym, że Anna była spokrewniona z Mikołajem (ze strony matki). Gosposie kanoników przeważnie rekrutowano spośród rodziny. Chodziło o to, aby duchowny mógł w pełni ufać osobie, która zarządzała jego gospodarstwem domowym.

Jednak Anna nie była kobietą, której życie toczyło się pomiędzy miotłą a kuchnią. Miała szerokie zainteresowania, fascynowała ją astronomia. A przede wszystkim była – jak na swoje czasy – kobietą zamożną i wyzwoloną. Wszak jest wielce prawdopodobne, co podaje Repcheck, że opuściła swego męża, by związać się z kanonikiem". 

Jakub Rybski, zob.: https://www.national-geographic.pl/artykul/mikolaj-kopernik-sekrety-reformatora-wszechswiata

V

„Wstrzymał Słonce i ruszył Ziemię” ... „Śląskie wydało go plemię”.

Czy kopernik był z pochodzenia Polakiem czy Niemcem? Musielibyśmy go o to zapytać... Ponieważ nie żyje musimy sie zadowolić stwierdzeniem, ze był Ślązakiem z krwi i Torunianinem z wyboru! Przynajmniej tyle wiemy z zachowanych źródeł i najnowszych publikacji naukowych! 

Ojciec, Mikołaj Kopernik Starszy był kupcem, który około 1456 roku przeniósł się z Krakowa do Torunia. Tam zdobył znaczny majątek oraz uznanie, zostając ławnikiem miejskim. Tam też poznał lożonę i założył rodzinę. Jego małżónką była Barbara Watzenrode - córka innego szanowanego torunianina Łukasza Watzenrodego Starszego, również patrycjusza i ławnika toruńskiego. 

Co ciekawe oba rody łączyła wspólna cecha. Otóż ich założyciele, którzy dali im nazwisko pochodzili ze Śląska! Rodzina Koperników pochodziła z wsi Koperniki, położonej na Górnym Śląsku niopodal Nysy (tuż przy granicy z Dolnym Śląskiem i Czechami). Zaś rodzina Watzenrode z Przenna (niem. Weitzenrode), położonego niespełna 100 kilometrów dalej na zachód, tuż pod Świdnicą! Tak przynajminej przyjmują dziś badacze, którym musimy wierzyć na słowo, gdyż nie zachowały się źródła, które pozwoliłyby dominującą dziś w nauce hipotezę potwierdzić. My wierzymy na słowo! Do Torunia - jako pierwszy z rodu Watzenrode przybył ze Śląska, na około sto lat przed narodzinami astronoma jego pradziadek-Ślazak. Zakładając, czysto teoretycznie, że wszyscy przodkowie taty Kopernika byli Ślązakami, podobnie, jak część przodków jego mamy (a przynajmniej prapradziadek), to... możemy dumnie powiedzieć, iż- parafrazując wieszcza - "z krwi Ślązakiem, talentem świata obywatel". Sam Kopernik uważał się za Torunianina i tak podpisał się na swoim epokowym dziele( jak i na wielu innych). 

zob..: https://enowiny.pl/artykul,51212,mikolaj-kopernik-byl-slazakiem; http://wtmh.sobotka.uni.wroc.pl/wp-content/uploads/2018/05/Sobotka_28_1973_2_175-182.pdf

inne: 

Ojciec i matka Ślązacy:https://enowiny.pl/artykul,51212,mikolaj-kopernik-byl-slazakiem ; 

https://akademiasuperbohaterow.pl/kopernik/