Czy oceny są O.K.? Średnio? Często nie są, często to zło konieczne... Ale spróbujmy zastanowić się nad nimi...
Wstęp
Wystawianie ocen szkolnych, a tym bardziej końcowych, jest czynnością, której chciałoby się uniknąć. Bo jak zredukować daną osobę i jej rozwój do wymiaru prostej tabelki i liczb:1, 2, 3, 4, 5, 6? Jak ocenić czyjś rozwój i zaangażowanie na postawie tylko kilku danych statystycznych zapisanych w dzienniku? Dla nauczyciela - dla mnie osobiście - jest to spore obciążenie i wyzwanie - jeśli chcieć podejść do tego w sposób maksymalnie rzetelny i sprawiedliwy (nasuwa się pytanie czymże jest sprawiedliwość? - ale to musimy niestety pominąć...).
Ogólnie przyjmuje się, że ocena końcowa powinna wynikać z rozpoznania przez nauczyciela poziomu wiedzy osiągniętego przez ucznia; czy opanował wymagany zakres materiału, potwierdzając to wynikami sprawdzianów, ustne odpowiedzi, aktywności.
Rozwinięcie
Zarówno teoretycy, jak i sami nauczyciele przedmiotów takich jak historia w naszej szkole, sporządzający tzw. PSO (zobacz przypis nr 1) zgadzają się, iż cena nie powinna się opierać na żadnych matematycznych wyliczeniach. Ani średnia arytmetyczna, ani też ważona, nie mogą być zasadą, na której opiera się ocenianie stanu wiedzy ucznia.
Ocena powinna być rzetelną oceną zdobytej wiedzy i nabytych umiejętności ucznia (w odniesieniu do wymagań edukacyjnych).Przykład 1.
Przykład 2.
Należy tylko wykazać, że na nią się zasłużyło. Przydatne może być ponadprzeciętne zaangażowanie, np. w prace domowe, etc.
Zakończenie
- średnia może być użytecznym wskaźnikiem ogólnej sytuacji "ocenowej" danego ucznia, nie mniej w żadnym razie nie przesądza ona jego sytuacji
- Nauczyciel zawsze bierze pod uwagę "Wagę" ocen;
- dużo trudniej zdobyć jest ocenę Celującą ze sprawdzianu, kartkówki, czy nawet pracy domowej, niż z aktywności na lekcjach
- Aktywność na lekcji jest ważna, ale nie może być jednoznacznym wyznacznikiem wiedzy i postępów ucznia.
- tym bardziej jeśli jest ona oceniana zbiorczo na przestrzeni całego semestru; w końcu wystarczy że ktoś odezwie się 5-10 razy na przestrzeni semestru i ma ocenę bardzo dobrą, czy celującą)
- Średnia
Źródła i odnośniki:
- I. PSO, tj. Przedmiotowy System Oceniania z przedmiotów: Historia, HiS, WOS w II LO im. Mikołaja Kopernika w Cieszynie
- "(...) 5. Ocena śródroczna, końcoworoczna
- Ocena śródroczna i końcoworoczna nie są średnią arytmetyczną.
- Ustalając ocenę śródroczną i końcoworoczną nauczyciel za podstawę bierze oceny ze sprawdzianów, testów, prac klasowych, kartkówek, odpowiedzi ustnych. Te formy pozwalają w sposób bezsprzeczny określić rzeczywistą wiedzę i umiejętności ucznia. Dodatkowo brane są także pod uwagę oceny z innych form oceniania wymienionych w punkcie 3 PSO [jak w statucie szkoły]. Ocena końcoworoczna obejmuje oceny z całego roku (I i II semestr). Pozostałe zasady oceniania stosowane będą zgodnie z zapisami Statutu Szkoły".
- II. Statut LO im. M. Kopernika w Cieszynie:
- "§ 35. (...) 1. Ocenianiu podlegają: 1) osiągnięcia edukacyjne ucznia, (...)
- Na śródroczną i roczną ocenę klasyfikacyjną mogą składać się następujące elementy:
- 1) oceny z testów,
- 2) oceny z prac klasowych i sprawdzianów,
- 3) oceny z kartkówek,
- 4) oceny z odpowiedzi ustnych,
- 5) oceny za pracę na lekcji,
- 6) oceny z prac domowych,
- 7) oceny za udział w projektach oraz za opracowanie referatów,
- 8) oceny za udział w konkursach, olimpiadach przedmiotowych i zawodach sportowych,
- 9) oceny za sprawności, umiejętności i zaangażowanie na lekcjach wychowania
- fizycznego, informatyki i plastyki,
- 10) oceny z prac plastycznych,
- 11) oceny z prezentacji multimedialnych i filmów,
- 12) oceny z map mentalnych,
- 13) oceny z innych form aktywności.
- III. fragment książki "Prawo Marcina. Znaj swoje prawa w szkole", Marcin Kruszewski, wyd. Agora, rozdział "Na czym polega ocena osiągnięć edukacyjnych?"
- "Średnia ocen (...) Alexa wynosiła 4,8. Czy na koniec roku powinien dostać piąteczkę?".
- "Średnia z ocen bieżących nie jest gwarantem oceny klasyfikacyjnej - ta może być zarówno niższa, jak i wyższa, niż wynika ze średniej.
- Przypominamy
- Najprościej rzecz ujmując, nauczyciele, którzy uczą was (...) rozpoznają wasz poziom i postępy w opanowaniu wiadomości i umiejętności. Skąd wiedzą, jaki poziom i jakie postępy są okej, a jakie niedostateczne? Proste – zgodnie z ustawą o systemie oświaty muszą to sprawdzić (...)" za: Gazeta wyborcza; Wysokie obcasy; dostęp on-line.
- IV. Luźne rozważania inspirowane tekstmi on-line, tj. Ocena końcowa (śródroczna i roczna)
- ocena końcowa (lub semestralna), powinna wynikać z rozpoznania przez nauczyciela poziomu wiedzy osiągniętego przez ucznia.
- Czy opanowano wymagany zakres materiału oraz czy nauczyciel zdołał się o tym przekonać, poprzez sprawdziany, ustne odpowiedzi ucznia etc.
- Zgodnie z art. 44b ust. 3 ustawy o systemie oświaty,
- Ocena nie powinna się opierać na żadnych matematycznych wyliczeniach. Ani średnia arytmetyczna, ani też ważona, nie mogą być zasadą, na której opiera się ocenianie stanu wiedzy ucznia.
- Ocena powinna być rzetelną oceną zdobytej wiedzy i nabytych umiejętności ucznia (w odniesieniu do wymagań edukacyjnych)".
- Przykład
- "Masz na semestr 3? Nadal masz szansę na 5 na koniec roku"
- trójka na semestr wcale nie przesądza sprawy!
- Często nic nie stoi na przeszkodzie, być na koniec roku miał piątkę, a nawet szóstkę",
- "Musisz tylko wykazać, że na nią zasłużyłeś".