KONSPEKT LEKCJI
Temat: Między cesarstwem a papiestwem – spór o inwestyturę
Czas trwania: 30 minut
Typ lekcji: lekcja problemowa / pogadanka z elementami analizy źródła
🎯 Cele lekcji
Uczeń:
- wyjaśnia przyczyny i istotę sporu między cesarstwem a papiestwem
- zna postacie: Grzegorz VII, Henryk IV
- rozumie pojęcia: inwestytura, dictatus papae, Canossa
- ocenia skutki sporu dla Europy i Kościoła
🧩 Metody i formy pracy
- pogadanka kierowana
- praca z tekstem źródłowym
- burza mózgów
- notatka w formie schematu
🕒 PRZEBIEG LEKCJI
1. Wprowadzenie (5 minut)
Nauczyciel zadaje pytanie: „Kto powinien mieć większą władzę w średniowieczu – cesarz czy papież?”
→ burza mózgów, zapis na tablicy dwóch kolumn: władza świecka / władza duchowna
Krótkie przypomnienie roli Kościoła i cesarstwa w średniowiecznej Europie.
2. Praca z tekstem źródłowym (5 minut) itd. s. 220 Zad. 1 i 2.
a) część uczniów szuka jakie negatywne zjawiska związane z funkcjonowaniem kościoła ograniczał GVII
b) Krótki fragment „Dictatus Papae” (lub listu Grzegorza VII / Henryka IV)
👉 Uczniowie czytają i odpowiadają na pytanie:
„Jak papież mógł ograniczyć rolę cesarza?”
3. Rozwinięcie tematu (15 minut)
a) Wyjaśnienie pojęcia inwestytury
Co to jest inwestytura (mianowanie duchownych przez władców świeckich)?
Dlaczego cesarze tego bronili? Dlaczego papieże protestowali?
b) Spór Grzegorza VII z Henrykiem IV
Dictatus Papae (1075) – papież ogłasza, że to on ma wyższość nad władzą świecką.
Henryk IV odrzuca to → ekskomunika cesarza.
Canossa (1077) – symboliczne upokorzenie cesarza przed papieżem.
c) Konkordat wormacki (1122) – kompromis po latach sporu.
4. Podsumowanie i refleksja (5 minut)
Co zmienił spór o inwestyturę? (zmniejszenie wpływu cesarzy na Kościół)
Kto „wygrał” – cesarz czy papież? Czy taki konflikt był nieunikniony?
✅ Notatka: uczniowie tworzą prosty schemat na tablicy:
Cesarstwo vs. Papiestwo → Spór → Canossa → Konkordat Wormacki