II Rzeczpospolita, cz. 1: Wojny o granice

Niepodległość - 11 listopada?

Zadania - SCI XIX i XX w. - Memy

https://koperlo.blogspot.com/2023/10/zadania-sci-xix-i-xx-w-memy.html

https://koperlo.blogspot.com/2023/10/zadanie-1918-slazaczki-siaczki-na-insta.html

Od 13:00: dlaczego 11 listopada? o SCI: https://youtu.be/ispmPY0dIXo?si=g50vHScXnlCpaG-F&t=780

"Data 11 listopada wydaje się być dość losową, jeśli mam być szczery, bo w jej miejsce mamy kilka mocnych konkurentów, a oto zestawienie tylko kilku z nich:

5 listopada 1916 - decyzja o powstaniu Królestwa Polskiego, zależnego od Niemiec.
14 stycznia 1917 - powstanie Tymczasowej Rady Stanu rządzącej Królestwem Polskim. Z czasem obowiązki przejęte przez Radę Regencyjną.
3 marca 1918 - uznanie niepodległości Polski przez Rosję.
29 sierpnia 1918 - anulowanie traktatów rozbiorowych Rzeczypospolitej przez Rosję.
7 października 1918 - DEKLARACJA NIEPODLEGŁOŚCI POLSKI.
6 listopada - powstanie rządu Ignacego Daszyńskiego.
12 listopada - Piłsudski dostaje zadanie skonstruowania rządu.
14 listopada - Piłsudski Naczelnym dowódcą, a Daszyński premierem
15 listopada - powstanie Republiki Polskiej." https://www.slazag.pl/roman-balczarek-11-listopada-swietujmy-kres-wielkiej-wojny-naprawde-jest-lepsza-data-na-swieto-niepodleglosci?fbclid=IwAR1oU1LFZa623VNun2nK9ZSYS1G-dc1PEFeLhBaRhw65vVOfNwnQHIxpe98
16 listopada - Depesza iskrowa notyfikująca powstanie państwa polskiego – depesza wysłana przez Józefa Piłsudskiego, jako wodza naczelnego Wojska Polskiego

by: W Kmiecik, N Waleczek, A Kiczek, B Kłaptocz

7. 1. „Polonia Resurrecta”

Odrodzenie Rzeczypospolitej

Zadanko: Wypisz jak najwięcej ważnych informacji z dwóch poniższych filmów

0:30-4:30:wybuch wojny ; do 14:00: koniec I wojny

(21:30-24: Śląsk Cieszyński): https://youtu.be/ezaRpM8aneI?si=2MVRNwof5yRImhcJ&t=30;

w 5 minut o przebiegu I wojny i planach niepodległościowych Polaków- różne wizje Polski Dmowskiego i Piłsudskiego: https://youtu.be/M55hKTnUbKk?t=4

'I. Odzyskanie niepodległości
1. Tworzenie się lokalnych ośrodków władzy
a. Rada Regencyjna (Warszawa)
b. Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego (Cieszyn)
c. Polska Komisja Likwidacyjna (Kraków)
d. Naczelna Rada Ludowa (Poznań)
2. Powstanie Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej w Lublinie – 7 XI 1918 r.
a. lewicowy skład rządu
b. premierem Ignacy Daszyński (PPSD)
c. program reform:
– prawa wyborcze dla kobiet
– bezpłatne szkolnictwo
– nacjonalizacja kopalń oraz banków
– parcelacja wielkiej własności ziemskiej
3. Józef Piłsudski
a. powrót z więzienia w Magdeburgu – 10 XI 1918 r.
b. przekazanie Józefowi Piłsudskiemu przez Radę Regencyjną władzy wojskowej – 11 XI 1918 r.
c. przekazanie Józefowi Piłsudskiemu przez Radę Regencyjną władzy cywilnej – 14 XI 1918 r.
d. objęcie przez Józefa Piłsudskiego funkcji Tymczasowego Naczelnika Państwa
4. Działalność Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu (m.in. Roman Dmowski , Ignacy Paderewski)
5. Utworzenie rządu Jędrzeja Moraczewskiego
a. lewicowy charakter rządu
b. reformy
– ośmiogodzinny dzień pracy
– płaca minimalna
– system ubezpieczeń społecznych
– prawa wyborcze dla kobiet
6. Utworzenie rządu Ignacego Paderewskiego (styczeń 1919 r.) – z udziałem narodowej demokracji
II. Sprawa polska na konferencji paryskiej
1. Stosunek państw ententy do odradzającego się państwa polskiego
a. poparcie Francji – Georges Clemenceau
b. sceptycyzm Wielkiej Brytanii – David Lloyd George
2. Postanowienia traktatu wersalskiego (28 VI 1919 r.)
1. Uznanie niepodległej Polski
2. Przyznanie Polsce Pomorza Gdańskiego, Wielkopolski oraz części Kujaw z Bydgoszczą
3. Utworzenie Wolnego Miasta Gdańska
4. Plebiscyty na Śląsku, Warmii i Mazurach oraz Powiślu
5. Zobowiązanie Polski do podpisania tzw. małego traktatu wersalskiego (gwarancje dla mniejszości narodowych w Polsce)
III. Trudności z odbudową państwa polskiego
1. Zniszczenia wojenne i straty demograficzne
2. Migracje ludności
3. Zróżnicowanie gospodarcze i cywilizacyjne obszarów wcześniej należących do różnych zaborców
a. ziemie byłego zaboru pruskiego
– dobrze rozwinięta infrastruktura
– wysoki poziom rozwoju miast
– dobrze rozwinięte rolnictwo
b. ziemie dawnego zaboru rosyjskiego
– opóźnienie cywilizacyjne
– dominacja wielkiej własności ziemskiej i karłowatych gospodarstw chłopskich
c. ziemie dawnego zaboru austriackiego
– opóźnienie cywilizacyjne
– dominacja wielkiej własności ziemskiej i karłowatych gospodarstw rolnych
d. zróżnicowanie ustrojowe
e. zróżnicowanie prawne'
dd

Poniżej zdjęcia z broszury "Cieszyńskie drogi do Nniepodległej" (zob.: https://drive.google.com/file/d/1uOjYKyrw1DtK4cqdLhdEeWFH3ltt9A4S/view i wystawy "Cieszyn 1918"

W Kmiecik, N Waleczek, A Kiczek, B Kłaptocz

...1918, gdy formowała się Polska, tysiące Ślązaków na ochotnika zgłosiło się do Wojska Polskiego, tworząc m.in. Pułk Ziemi Cieszyńskiej; wcześniej należało jednak stworzyć zręby polskości, obalając austryjackie rządy na Śląsku Cieszyńskim..., zob.:

Literatura:

Nareszcie w Polsce. Przewrót 1918 roku i powstanie Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego
https://www.salon24.pl/u/kurjer/135077,1918-niepodleglosc-przyszla-z-cieszyna
Pierwsza Niepodległość (broszura i strona on-line) http://www.cieszyn.pl/?p=categoriesShow&iCategory=2553
Wideo - wykład prof. Miłosza Skrzypka, pt. „Na progu Niepodległej. Przewrót cieszyński roku 1918”

7. 2. Fundamenty: wykuwając granice: Poznań, Lwów

...1919, gdy Polska była w krytycznej sytuacji, oblężony był Lwów, Ślązacy wysłali swój najlepszy oddział - batalion Pułku Ziemi Cieszyńskiej (ok. 600 żołnierzy), by wyruszył na ratunek "Orlętom Lwowskim". Niemal w tym samym czasie zaatakowany został również Śląsk Cieszyński. W walkach "na Ukrainie" zginęło przynajniej kilkudziesięciu Ślązaków, podobnie jak w obronie Śląska Cieszyńskiego.

Genialny film ukazujący ciągłość zmian na wschodzie w latach 1917-1920: https://www.youtube.com/watch?v=6bUi3hs0w5Y&ab_channel=Franfran2424

https://www.youtube.com/watch?v=bqUGFWpY3vM&ab_channel=HitmanMapping_
1925 r., gdy pod płytą z napisem "TU LEŻY ŻOŁNIERZ POLSKI POLEGŁY ZA OJCZYZNĘ" zostały w nim złożone prochy nieznanego żołnierza ekshumowane z Cmentarza Orląt Lwowskich.

Niezwyciężeni. Czas próby: 1918-1939 https://youtu.be/13Nn_2sAnR4

od 14:00: koniec I wojny ; (21:30-24: Śląsk Cieszyński): https://youtu.be/ezaRpM8aneI?si=2MVRNwof5yRImhcJ&t=30;

'I. Koncepcje odbudowy terytorialnej Polski
1. Koncepcja inkorporacyjna
a. koncepcja Romana Dmowskiego
b. założenia:
– wcielenie do Polski ziem z przeważającą liczbą ludności polskiej
– polonizacja mniejszości narodowych
2. Koncepcja federacyjna
a. koncepcja Józefa Piłsudskiego
b. założenia:
– odtworzenie państwa wielonarodowościowego w granicach z czasów Jagiellonów
– utworzenie powiązanych sojuszami z Polską niepodległych państw (Litwy, Białorusi i Ukrainy)
II. Konflikt polsko-ukraiński
1. Powstanie Ukraińskiej Republiki Ludowej (URL)
2. proklamowanie Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej (ZURL)
3. Wybuch walk polsko-ukraińskich
a. wali o Lwów – „Orlęta lwowskie”
b. wprowadzenie do walki Błękitnej Armii gen. Józefa Hallera

'I. Powstanie wielkopolskie
1. Sytuacja w zaborze pruskim
a. o przynależności ziem polskich wcześniej podporządkowanym Niemcom miała zdecydować konferencja pokojowa w Paryżu
b. koncepcje walki o niezależność
– program walki zbrojnej (Polska Organizacja Wojskowa, harcerze, Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”)
– działalność dyplomatyczna – narodowa demokracja – uznanie Komitetu Narodowego Polskiego (KNP) za reprezentację narodu polskiego
c. działalność polityczna środowisk polskich
– powstanie Naczelnej Rady Ludowej (NRL)
– zwołanie Polskiego Sejmu Dzielnicowego
– utworzenie Straży Ludowej
2. Wybuch powstania w Wielkopolsce
a. przyjazd do Poznania Ignacego Paderewskiego – przedstawiciel KNP
b. prowokacyjne zachowania Niemców
c. wybuch walk – 27 grudnia 1918 r. – objęcie dowództwa przez kpt. Stanisława Taczaka
d. organizacja regularnej Armii Wielkopolskiej – gen. Józef Dowbór-Muśnicki
e. pomoc dyplomatyczna Francji – marszałek Ferdynand Foch
f. 16 II 1919 r. – rozejm w Trewirze obejmuje również Wielkopolskę

Cieszyńscy Ślązacy w Wojsku Polskim, lata 20.-30. XX wieku, zdjęcie z archiwum rodziny Strach z Górek Wielkich.

Pałac Saski w 1762 roku / Plan de la ville de Varsovie, Pierre Ricaud de Tirregaille (saski2018.pl)

Pałac Saski
Pałac Saski powstał w latach 60. XVII wieku. jako Pałac J. A. Morsztyna.
W 1713 roku August II Mocny kupuje pałac od córki Morsztyna i przerabia go na wzór Wersalu
Po odzyskaniu niepodległości do Pałacu Saskiego wprowadza się Sztab Generalny Wojska Polskiego (od 1928 roku Sztab Główny). Przeprowadzony zostaje gruntowny remont, obie części Pałacu łączy teraz podziemny tunel.
W 1923 roku pojawia siępomnik księcia Józefa Poniatowskiego, a
w 1925 roku pod pałacową kolumnadą urządzono Grób Nieznanego Żołnierza.
w 1928 roku pl. Saski przemianowano na pl. Piłsudskiego.
W 1944 roku. Pałac Saski zostaje wysadzony w powietrze.
Pozostaje po nim tylko krótki fragment kolumnady.

Literatura: (walki na Ukrainie)

S. Król, Pułk Piechoty Ziemi Cieszyńskiej (10 p. p.) na froncie ukraińskim i bolszewickim
W pierwszej linii frontu pod Lwowem... Unikatowy zapis pamiętnika oficera 10 p.p.
S. Król, Kawalerowie Virtuti Militari związani ze Śląskiem Cieszyńskim, Cieszyn 2018 (biogramy dostępne on-line: cieszynscybohaterowie.blogspot.com; książka wraz z ilustracjami dostępna w bazie danych Teams-Historia).
Biogramy blisko 200 bohaterów walk o granice RP
Wideo - wykład Stefana Króla pt. „Cieszyniacy na froncie pod Lwowem w 1919 roku”

7. 3. Śląsk w ogniu: Dla kogo cieszyński i GOP?

IV. Konflikt o Śląsk Cieszyński
1. Działalność Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego – podział Śląska Cieszyńskiego
2. Ofensywa czeska podczas walk polsko-ukraińskich
3. Niekorzystny dla Polski podział Śląska Cieszyńskiego przez Radę Ambasadorów.'

.... 1919, pod Cieszynem

"Oddziały 10 pp bijąc się już od 23 stycznia pod Cieszynem były wymęczone, wygłodzone i nie posiadały zbyt dużo amunicji, (...) [oficer ten] był jednym z tych, którzy z nadzwyczajnym poświęceniem narażało swe życie i przez to dając żołnierzom dobry przykład, przyczynił się do wytrwania w linii obronnej, którą aż do nadejścia posiłków musiano utrzymać. (...)"

"W bitwie pod Skoczowem od 28 do 30 stycznia 1919 r. (...) swoją osobistą odwagą i nieustanną czynnością był dla żołnierzy lśniącym przykładem poświęcenia, podtrzymując ich na duchu i zachęcając do wytrwania na stanowisku, które było nieustannie krzyżowym ogniem ostrzeliwane. W wykonywaniu swojego obowiązku padł też na polu chwały". Kogo dotyczą powyższe cytaty?

Literatura: (walki na Śląsku Cieszyńskim, tj. wojna czechosłowacko-polska)

http://www.skoczow.pl/strona-351-bitwa_pod_skoczowem_1919_r.html

https://www.youtube.com/watch?v=Imxd9Mrz8wg&ab_channel=MCKINTEGRATORwSkoczowie

od 6 min WG :)

100. ROCZNICA BITWY POD SKOCZOWEM. Rekonstrukcja 2019– https://youtu.be/Tu24ULCElsQ

Para-wizja Brenna 2011 - Łukasz Grajewski, współpraca:

https://youtu.be/WWaf-QfZnq8

W drodze do Polski Odrodzonej: Przypadek Śląska Cieszyńskiego

sprawa cieszyńska SCI a Wielka Wojna - Heroiczna dekada (1908-1918)

https://koperlo.blogspot.com/2023/09/sci-wielka-wojna-heroiczna-dekada-1908.htm

https://przystanekhistoria.pl/dokumenty/zalaczniki/166/166-150110.jpg

jedną z ofiar wojny był ok. 20-letni absolwent Gimnzjum Polskiego Ppor Paweł Probosz ciężko ranny w bitwie pod Skoczowem (28 lub 29 stycznia 1919 r.) jako żołnierz Pułku Ziemi Cieszyńskiej. Bohater z Łyżbic na Śląsku Cieszyńskim za Olzą spoczął w Krakowie na cmentarzu rakowickim (zob. zdjęcia - Cmentarz Rakowicki w Krakowie, kwatera PAS 33B, rząd 2, miejsce 24. Autorka zdjęć: Karolina Probosz, 01.11.2023; fot za pośrednictwem konta Wojna Rewenue na FB).
Oto co zapisał na jego temat ks. Karol Grycz, na łamach wspomnień "Z pamiętnika wojennego" (publikowanych w czasopiśmie "Poseł Ewangelicki" nr 4/1930):
"… Pomiędzy ciężko rannymi oficerami był również ewangelik, por. Probosz Paweł z Łyżbic; otrzymał ciężką ranę postrzałową w brzuch; rozmawiałem z nim; zdawał sobie sprawę z ciężkiego stanu swojego i z rozrzewnieniem wspominał o matce swojej i przesyłał jej pozdrowienia. Widząc groźny jego stan, pomodliłem się z nim i udzieliłem mu rozgrzeszenia; na udzielenie mu Komunji św. czasu nie starczyło, bo jak najprędzej chcieliśmy go wysłać pociągiem sanitarnym do Krakowa, aby uratować to młode życie. Niestety umarł w pociągu, nie dojechawszy żywy do Krakowa. Pogrzebany został na cmentarzu w Krakowie. Po powrocie do Cieszyna widziałem się z jego matką; dzielna to niewiasta! Opowiadała mi, jak ona jako wdowa wychowywała tego jedynaka swojego, który był jej radością, chlubą i nadzieją na stare lata. Sama biedna, wszystko łożyła aby mu dać odpowiednie wykształcenie i przez gimnazjum go przeprowadziła z największym wysiłkiem. Teraz poległ. Widziałem, jaki ból szarpie jej serce matczyne. Ale przezwyciężając łzy, ze spokojną rozjaśnioną twarzą rzekła: ,,To dla Ojczyzny!”. Podziwiałem wielkiego zaiste ducha w tej wątłej, skromnej zewnętrznie postaci i przypomniały się mi te historyczne postaci Matki Polki, która najdroższe skarby łożyła na ołtarzu Ojczyzny."

Wojna z bolszewią

ss

pierwsze 2-3 min dobre; Sabaton - The Last Stand | Music video (1920 Bitwa Warszawska https://youtu.be/uGccq6QAmvQ

"Cud nad Wisłą" (Sabaton - In The Army Now) https://youtu.be/Nrd1FH6no_s

2 minuty: II - uporządkowany zwiazstun https://www.youtube.com/watch?v=08FwwSrJbl0&ab_channel=forumfilmpoland) ; fan made: 1,5 min jak końcówka 1 trailera: https://www.youtube.com/watch?v=QUvVwC2PVKU&ab_channel=39mata

nie zamieszczam trzeciego anglieskiego trailera: https://www.youtube.com/watch?v=ct_b4t4QXUA&ab_channel=forumfilmpoland

UMCS- wytłumaczone od ok. 1 min do końca przyczyny sucesu pl/ https://www.youtube.com/watch?v=XdGqRANDGxU&ab_channel=UMCS%2FInstytutHistoriiTVd

https://www.youtube.com/watch?v=PiK1aJtv-yo&ab_channel=UnitedNationsBall

Srebrni na szlakach Bitwy Warszawskiej. Część 1 – film animowany na podstawie komiksu

https://youtu.be/KSLnbT7SqCM?si=8sIPD8FwlDt19HHj ;

https://www.polskieradio.pl/39/156/artykul/1200523,wojna-polskobolszewicka-1920-bitwa-pod-zadworzem-%E2%80%93-polskie-termopile ; https://przystanekhistoria.pl/pa2/tematy/english-content/87170,Czechoslovakia-in-the-face-of-the-Polish-Bolshevik-war-in-1920-and-the-matter-of.html

III. Wojna polsko-bolszewicka
1. Opuszczenie terenów wschodnich przez armię niemiecką
a. na tereny opuszczone od wschodu wkracza Armia Czerwona a od zachodu wojska polskie
b. pierwszy kontakt bojowy – starcie pod Berezą Kartuską na Polesiu – luty 1919 r.
2. Strategia Józefa Piłsudskiego
a. decyzja o powstrzymaniu ofensywy polskiej – by ułatwić pokonanie gen. Antona Denikina
b. sojusz Polski z Ukraińską Republiką Ludową (Symon Petlura)
– URL zrzekła się na rzecz Polski z Galicji Wschodniej i Wołynia
– Polska zapewniła pomoc URL w walce z Armią Czerwoną o tereny naddnieprzańskie
4. Ofensywa kijowska wojsk polsko-ukraińskich – wkroczenie do Kijowa (maj 1919 r.)
5. Ofensywa Armii Czerwonej
a. działania wojsk radzieckich:
– Armii Konnej Siemiona Budionnego
– armii Michaiła Tuchaczewskiego
b. odwrót wojsk polskich
c. mediacje państw ententy – koncepcja linii Curzona jako linii demarkacyjnej
d. mobilizacja Polski
– utworzenie Rady Obrony Państwa
– utworzenie Rządu Obrony Narodowej z Wincentym Witosem jako premierem
e. przygotowania komunistów do przejęcia władzy w Polsce – utworzenie w Białymstoku Tymczasowego Komitetu Rewolucyjnego Polski (Feliks Dzierżyński i Julian Marchlewski)

6. Bitwa warszawska – 13-15 VIII 1920 r.
a. działania zaczepne wojsk gen. Michaiła Tuchaczewskiego
b. działania obronne wojsk polskich na odcinku północnym frontu
c. walki o Radzymin
d. kontrofensywa wojsk polskich znad Wieprza
7. Zakończenie działań wojennych
a. rozbicie Armii Konnej Budionnego pod Komorowem
b. zwycięstwo wojsk polskich nad armią Michaiła Tuchaczewskiego nad Niemnem
III. Pokój ryski – 18 III 1921 r.
1. Granica ryska – na linii: Dźwina-Zbrucz-Dniestr
2. Zrzeczenie się odszkodowań
3. Zobowiązanie Rosji do zwrotu mienia zagrabionego w czasach carskich
4. Polska wycofała się z poparcia dla Ukraińskiej Republiki Ludowej
IV. Wileńszczyzna
1. Sytuacja etniczna w Wilnie – dominacja Polaków i Żydów
2. W lipcu 1920 r. bolszewicy przekazali opanowane przez siebie Wilno Litwie
3. Pozorowany bunt gen. Lucjana Żeligowskiego
a. opanowanie Wilna przez dywizję litewsko-białoruską
b. utworzenie tzw. Litwy Środkowej'

...1920, gdy Polska chwiała się pod naporem armii bolszewickiej, na Śląsku Cieszyńskim sformowano Batalion Ochotniczy, który w krytycznym momencie dotarł na front, biorąc udział w kontrofensywie znad Wieprza, walnie przyczyniając się do pokonania Bolszewików i ocalenia Polski. Łącznie w wojnie tej wzięło udział ok. tysiąca ochotników z cieszyńskiego.
Dziś niemal nikt w Polsce, ani w regionie nie pamięta o heroizmie cieszyńskich Ślązaków, którzy w liczbie przynajmniej kilkuset ochotników (łącznie było to przeszło tysiąc wojskowych związanych z regionem), walczyli w latach 1919 i 1920 w obronie polskich granic wschodnich i zagrożonej przez najazd bolszewicki unicestwieniem Ojczyzny. Ich heroizm polegał m.in. na tym, iż równolegle toczyła się niezwykle zacięta walka na ziemiach ich małej Ojczyzny - Śląska Cieszyńskiego, po tym gdy został on najechany w styczniu 1919 roku przez wojska Czechosłowackie. O tym, iż zaangażowanie Ślązaków w obronę zagrożonej Polski było znaczne świadczy ilość Orderów Virtuti Militari (najwyższego polskiego odznaczenia wojskowego), które otrzymano za udział w wojnach z bolszewikami i wojskami ukraińskimi.
Przypomnijmy, iż status ich regionu nie był usankcjonowany prawnie, w związku z trwającym w latach 1918-1920 konfliktem z zaborczym państwem czeskim. Co więcej, znaczna część Śląska Cieszyńskiego była okupowana w latach 1919-1920 przez wojska czeskie (później także siły Ententy). W związku z czym młodzież z tego terenu nie mogła być powoływana do Wojska Polskiego „z poboru”. Przez większość tego okresu wszelki zaciąg miał więc charakter ochotniczy. Dramatyzm sytuacji potęgował fakt, że, by bronić Polski na wschodzie, należało opuścić Śląsk Cieszyński, podczas gdy konflikt polsko-czechosłowacki w latach 1919-1920 miał charakter niezwykle burzliwy i w czasie intensywnej walki plebiscytowej (agitacja, starcia organizacji paramilitarnych itd.), w której każdy polski działacz był na wagę złota. W związku, z czym podjęcie decyzji o opuszczeniu rodzinnego domu i udania się na wojnę na wschód wymagało hartu ducha i poświęcenia.
Literatura:

S. Król, Cieszyniacy w 3 i 4 Pułku Strzelców Podhalańskich na froncie bolszewickim
S. Król, Kawalerowie Virtuti Militari związani ze Śląskiem Cieszyńskim, Cieszyn 2018 (biogramy dostępne on-line: cieszynscybohaterowie.blogspot.com; książka wraz z ilustracjami dostępna w bazie danych Teams-Historia)
Krzysztofa Kleczka, pt.: “Ślązacy! Wybiła godzina, w której Polska potrzebuje ofiarnej pomocy i najwyższego wysiłku wszystkich swoich synów”
Biogramy blisko 200 bohaterów walk o granice RP
Wideo - wykład Stefana Króla pt. „Na ratunek Ojczyźnie. Cieszyniacy w walkach na wschodzie (w latach 1919-1920)”

Śląsk w ogniu, cz. 2

3 młodych bohaterów idzie bronić domu: https://www.youtube.com/watch?v=oFlEqZ_hSJQ&ab_channel=Niepodleg%C5%82a

VR: film dla młodzieży -https://www.youtube.com/watch?v=UXCkP2JGGl0&t=305s&ab_channel=Niepodleg%C5%82a

https://www.youtube.com/watch?v=hHxLvs2W-60&ab_channel=Oberschlesien-Topic

OBERSCHLESIEN - ANNABERG "czemuście zabili syneczka mojego"- mazurzenie

https://www.youtube.com/watch?v=gn4YX42okOw&ab_channel=Oberschlesien_official

Kajze mi sie podzioł – Chróścice, posłuchać piosenki od informatora: https://adolfdygacz.pl/kajze-mi-sie-podziol-chroscice/

same zdjęcia od 22 s: https://youtu.be/taVhfAbUA8A?si=vlPclNa-9LqR_DAT&t=22

Poważne Karaoke - https://youtu.be/j6Z4NTC6HkI?si=zVe37yjzdsk34J3H&t=49

II. Powstania śląskie
1. Pierwsze powstanie śląskie – sierpień 1919 r.
a. polskie odrodzenie narodowe na Śląsku
b. decyzja ententy o przeprowadzeniu plebiscytu
c. wybuch strajku, który w sierpniu 1919 r. przerodził się w pierwsze powstanie śląskie
d. wynik
– militarna klęka powstańców
– wycofanie wojsk niemieckich ze Śląska
– przybycie na Śląsk komisji międzynarodowej, która miała nadzorować przebieg plebiscytu
2. Drugie powstanie śląskie – sierpień 1920 r.
a. przyczyny
– agresywność niemieckiej policji wobec ludności polskiej
– napięcia między ludnością polską a niemiecką spowodowane przygotowaniami do plebiscytu
b. wybuch powstania: 19 VIII 1920 r.
c. wynik
– klęska militarna powstańców
– rozwiązanie policji niemieckiej
– powołanie Policji Plebiscytowej z udziałem Polaków
3. plebiscyt – 20 marca 1921 r.
a. zwycięstwo Niemców
b. przyznanie Polsce tylko części powiatów pszczyńskiego i rybnickiego
4. Trzecie powstanie śląskie – V 1921 r.
a. strajk generalny (2/3 maja 1921 r.) – Wojciech Korfanty
b. przerodzenie się strajku generalnego w trzecie powstanie śląskie
c. bitwa o Górę Świętej Anny
d. ponowny podział Śląska
– Polska otrzymuje 29% obszaru plebiscytowego
– Polska otrzymuje uprzemysłowioną część Śląska
III. Plebiscyt na Warmii, Mazurach i Powiślu
1. Niekorzystny termin plebiscytu – 11 lipca 1920 r. (krytyczny moment w wojnie polsko-bolszewickiej)
2. Całkowita porażka Polski – za przynależnością do Polski głosowało tylko 3,3% mieszkańców

Cieszyniacy brali udział w walkach o granice młodego państwa polskiego. Gdy w 1921 r. wybuchło III powstanie śląskie, mieszkańcy naszego regionu moralny i materialnie wspomagali walczące na Górnym Śląsku oddziały. Zaraz po wybuchu powstania utworzony został batalion cieszyński. Do tej jednostki, znajdującej się pod dowództwem kapitana Cieńcialy należało około 300 żołnierzy, jej zadaniem było zabezpieczenie tyłów frontowych Południowej Grupy Wojsk Powstańczych, ochrona mienia, walka z dywersantami i bojówkarzami niemieckimi. Po zakończeniu działań batalion został rozwiązany.