Epoka napoleońska

• Epoka napoleońska i koniec Polski - sprawdzian,
• https://koperlo.blogspot.com/2024/01/epoka-napoleonska-i-koniec-polski.html
• Epoka napoleońska  https://notatkizlekcji.pl/historia/rewolucja_francuska_i_okres_napoleonski_powtorzenie.html
• cieszyńskie ciekawostki:
• https://koperlo.blogspot.com/2022/11/czasy-wojen-napoleonskich-ciekawostki.html
• Jura Gajdzica - Presentation (Oliwia K.): https://www.canva.com/design/DAF5aHSv9zg/jd7M9DjKuPXtjoCRLCk7yg/edit
• 1. Duża i mała historia na osi czasu: Kaufmann- Kronika Miasta Cieszyna, frgm: 
• 2. Jura Gajdzica, chłop, który prowadził pamiętniki, opisując historię Europy i swojej małej ojczyzmu (a poza tym pierwszy w Polsce chłopski kolekcjoner książek, autor najstarszego chłopskiego ekslibrisu na ziemiach polskich)
• 3. Czy Twoi pradziadkowie walczyli w wojnach napoleońskich? Oczywiście! Tylko po której stronie? 
• (Tam też fragment wykazu naszych dziadków służących w armii austryjackiej w tym czasie)

  

 

 

 Genialny trailer - kariera Napoleona  (Napoleon - Serial TV 2002-) I Will Rule The Universe

https://youtu.be/2RohHZbQ5po

Napoleon - zwiastun; NAPOLEON Official Trailer (2023) Joaquin Phoenix, Vanessa Kirby, Ridley Scott,

  

"I will rule the universe" x2. II film: I część i koniec super: Fajny młody Napoleon

I film: genialne mapki itp: Anime and cartoons / BC Freedom High Sch

źródła: https://www.youtube.com/watch?v=6uRwl0UvaB8&ab_channel=AnnConst; https://www.youtube.com/watch?v=X89WLSvHVVE&ab_channel=BCFreedomHighSchool

 

jedna z najlepszych map ever: https://www.youtube.com/watch?v=IKpdRJT7pPw&ab_channel=Fahoodie1852

koronacja na cesarza: https://www.facebook.com/watch/?v=832934681703522

The British Grenadiers song (Redcoats from The Patriot) https://youtu.be/ULnMJGVo-7g

Zagadnienia na kartkówkę/sprawdzian/pracę klasową. 

3. Tabela z bitwami:  Mecz Francja (i Polski) o panowanie nad światem

Francja (i PL) vs reszta świata. Polecenie: uzupełnij lukę w ramce zaznaczonej liniami przerywanym (zob. powyżej): data, gdzie, zwycięzca i przegrany (wystarczy państwo; bez dowódców), 

• np. 1809 – bitwa pod Aspern; zwycięsca Austria (konkretnie ks. cieszyński Karol Habsburg); przegrany: ...... (pole puste należy wpiać: Francja, ew. Napoleon)
• wytypowałem 13 najważniejszych wydarzeń: 

• Mecz o panowanie nad Europą - Francja kontra reszta świata: 
• Sparingi - co dwa lata: 
• 1796 – We Włoszech; do Rzymu wkracza Legia gen. Kniaziewicza. 
• 1798 – pod piramidami
• 1800 - Włochy, cz. II, czyli Marengo w Lombardii i Hohenlinden w Bawarii
• 1802 – Haiti/Santa Domingo - część polskich zawodników Napoleon wypożyczył do klubu z III. świata na Karaiby, nie odnajdują sie w trudnych warunkach klimatycznych, 90% z nich ginie.
• 0:1 1805 – Trafalgar (flota Francji idzie na dno; Britain prevails); 
• 1:1 1805 – Austerlitz (bitwa 3. cesarzy, dwaj przegrywają; Austria upokorzona); 
• 2:1 1806 – Jena (Prusy upokorzone); 
• koniec 1 połowy! Napoleon wygrywa jak na razie 2:1. Dwa mocarstwa na kolanach! Czy reszta świata zdoła jeszcze wydrzeć mu zwycięstwo?!
• Rozgrzewka:
• 1807 – Frydland
• 1808 – Somosierra; 
• 1809 – Raszyn); - na trybunach Polacy fani Napoleona pokonali Austriaków 
• 1809 – Aspern - jest nadzieja dla Ausriaków!
• II połowa:
• 3:1 1809 – Wagram: Austria próbuje się odegrać za upokorzonie, ale kolejny raz jest znokautowana; 
• 3:2 (1812 – odwrót spod Moskwy; ginie lub ciężko kontuzjowanych jest 9 na 10 zawodników Francuskiach!, jak oni dokończą ten mecz!);  
• 3:3 1813 – Lipsk; 
• dogrywka: 3:4 1815 – Waterloo); 
• pierwsze 4 bramki padły w minutach: 5 i 5 (co za odpowiedź Francuzów!), 6 i 9; Francja przegrywając 1:0, zdołała wyprowadzić 3 ciosy, ustalając wynik na 3:1. Ach ten Napoleon! 
• Druga połowa radykalnie inna niż pierwsza! W ciągu 3 lat/minut Francja straciła 3 bramki! 
• w 7 na 13 przypadków zwycięzcą był Napoleon Bonaparte/Francja, więc można strzelać :)

Na naszych zajęciach (wspólnie i/lub samodzielnie):

• charakteryzuje walkę Francji o dominację w Europie;
• przedstawia sukcesy i porażki wewnętrznej polityki Napoleona;
• przedstawia przykłady zaangażowania się Polaków po stronie Napoleona, z uwzględnieniem Legionów Polskich we Włoszech;
• charakteryzuje genezę, ustrój i dzieje Księstwa Warszawskiego;
• ocenia znaczenie epoki napoleońskiej dla losów Francji i Europy.
• Europa i świat po kongresie wiedeńskim. 

Tematy

• 7. 1. Od konsulatu do cesarstwa
• 7. 2. Cesarstwo francuskie u szczytu potęgi
• 7. 3. Upadek Napoleona
• 7. 4. Sprawa polska za Napoleona
• 7. 5. Księstwo Warszawskie

Temat 1.: Mały, równy, czy wielki? Napoleon!

T. dla nudziarzy: Od konsulatu do cesarstwa

 
https://youtu.be/HxTNuGnYZWM?t=4 ; https://youtu.be/jf83VjGVc10?t=70 (od ok. 1 min do 5:40)

 

Rysunek satyryczny: A new map of England and France, autor: James Gillray, 1793.

• 7 powodów dla których Napoleon był wielki:
• Ciemnoskury imigrant, nie mówiący poprawnie po francusku z dzikiej prowincji opanowuje Francję i Europę
• polityk, influencer, potrafił wmuwić ludziom, że go potrzebują
• człowiek o wielkiej odwadze osobistej
• o wielkiej ambicji, jego osobiste ambicje decydowały 
• wielki zbrodniarz? Kiedy Jego ludzie zdobywali np. Bliksi Wschód potrafił kazać zamordować bagnetami kilka tysięcy jeńców, gdyż "nie miał co z nimi robić"
• w wieku 30 lat panował nad światem
• potrafił walczyć jak równy z równym z kilkoma największymi imperiami jednocześnie
• genialny strateg
• 
  

I. Sytuacja Francji w okresie dyrektoriatu 1795-1799
1. Uchwalenie konstytucji 1795 r. – ustanowienie rządów dyrektoriatu  
2. Wybuch powstania rojalistów przeciwko nowej konstytucji – 1795 r. – stłumione przez gen. Napoleona Bonaparte
3. Zakończenie walk z I koalicją – ofensywa wojsk francuskich w 1796 r.
a. wycofanie się z wojny Prus i Hiszpanii
b. sukcesy wojsk francuskich pod dowództwem gen. Napoleona Bonaparte na froncie włoskim
c. zawarcie korzystnego dla Francji z Austrią pokoju w Campo Formio – 17 X 1797
4. wyprawa do Egiptu – 1798 r. (Egipt należał do Turcji)
a.  celem było umocnienie się na Bliskim Wschodzie i zagrożenie interesom angielskim
b. zwycięstwo wojsk francuskich w bitwie pod piramidami (1798 r.)
c. klęska floty francuskiej i odcięcie wojsk francuskich na Bliskim Wschodzie
d. Napoleon, żeby uniknąć osobistej klęski, opuścił swoje wojsko i wrócił do Francji
II. Rządy konsulatu i ustanowienie cesarstwa
1. Zamach stanu 18 brumaire’a (9 listopada) 1799 r.
a. współorganizatorami zamachu byli ksiądz Emmanuel Joseph Sieyès i Roger Ducos
b. oddziały podporządkowane Napoleonowi sterroryzowały Radę Pięciuset i Radę Starszych
2. Ustanowienie konstytucji VIII roku (1799 r.)
a. władza dyrektoriatu została zastąpiona rządami trzech konsulów
b. faktyczną władzę sprawował  jako pierwszy konsul – Napoleona Bonaparte 
3. Reformy Napoleona Bonapartego
a. ogłoszenie amnestii i zgoda na powrót emigrantów
b. normalizacja stosunków z Kościołem
– zawarcie konkordatu ze Stolicą Apostolską
– przywrócenie swobody kultu
c. rozbudowa aparatu kontroli społeczeństwa
– państwo policyjne
– ograniczenie korupcji
d. przeprowadzenie nowego podziału administracyjnego państwa
e. utworzenie Banku Francji
f. ustanowienie kodeksu cywilnego – 1804 r.
– gwarantował nietykalność majątku
– gwarantował swobody gospodarcze
– ostatecznie likwidował system stanowy – stosował zasadę równości wobec prawa
– wprowadzał śluby cywilne
5. Koronacja cesarska Napoleona I Bonapartego – 2 XII 1804 r.
a. Napoleon w obecności papieża Piusa VII sam nałożył sobie koronę na głowę
b. Napoleon I Bonaparte tytułował się cesarzem Francuzów

       Napoleon ważny m.in. bo: 

• przyczynił się on nie tylko do wynalezienie konserw. 
• Stworzył kodeks cywilny, 
• wprowadził ruch prawostronny, 
• wdrożył system numeracji budynków.
• daje Polakom namiastkę państwa, a chce z nich stworzyć imperium, balansujące jej zaborców

Temat 1: Mecz Francja (i Polski) o panowanie nad światem, czyli:

T. dla nudziarzy: Cesarstwo francuskie u szczytu potęgi

 

Co roku w grudniu ok. tysiąca rekonstruktorów bierze udizał w Inscenizacji bitwy pod Austerlitz, która odbywa się w Sławkowie na Morawach (blisko granicy z Austrią). Oto kilka zdjęć z profili społecznościowych organizatorów oraz Zbigniewa Mikesza. więcej u dołu strony, źródło: : https://www.facebook.com/zbigniew.mikesz

I. Wojna z III koalicją
1. Przygotowania Francji do inwazji na Wyspy Brytyjskie – zawarcie sojuszu francusko-hiszpańskiego
2. Powstanie III koalicji antyfrancuskiej (9 VIII 1805 r.)
a. koalicję tworzyły: Wielka Brytania, Austria, Rosja oraz Szwecja, Portugalia i Królestwo Neapolu
b. klęska floty francusko-hiszpańskiej pod Trafalgarem (1805 r.) – flotą angielską dowodził Horatio Nelson
3. Uderzenie armii napoleońskiej na Austrię
a. zwycięstwo Francuzów nad armią austriacką pod Ulm –  5 X 1805 r.
b. zwycięstwo wojsk francuskich nad połączonymi siłami Austrii i Rosji pod Austerlitz – 2 XII 1805 r.
c. zawarcie pokoju francusko-austriackiego w Preszburgu (26 XII 1805 r.)
– likwidacja Rzeszy Niemieckiej i utworzenie Związku Reńskiego – część państw niemieckich pod protektoratem Francji
– Franciszek II Habsburg zrezygnował z cesarza rzymskiego narodu niemieckiego i jako Franciszek I przyjął tytuł cesarza Austrii

II. Wojna z IV koalicją antyfrancuską
1. W 1806 r. powstała IV koalicja antyfrancuska w składzie: Wielka Brytania, Prusy, Rosja i Szwecja
2. Klęska Prus – Fryderyk Wilhelm III
a. zwycięstwo wojsk francuskich pod Jeną i Auerstedt (14 X 1806 r.)
b. zdobycie Berlina i opanowanie całych Prus przez wojska napoleońskie
c. wkroczenie wojsk napoleońskich do Wielkopolski i zajęcie Warszawy
3. ogłoszenie blokady kontynentalnej – zakaz handlu z Wielką Brytanią
4. Walki francusko-rosyjskie
a. nierozstrzygnięta bitwa pod Iławą Pruską – 8 II 1807 r.
b. zwycięstwo wojsk francuskich pod Frydlandem (14 VI 1807 r.)
5. Zawarcie pokoju w Tylży – 8 II 1807 r.
a. Rosja otrzymała obwód białostocki, uznała zdobycze francuskie w Prusach i przystąpiła do blokady kontynentalnej
b. Prusy zrezygnowały z posiadłości w zachodnich Niemczech i ziem II i III zaboru Polski
c. utworzono Księstwo Warszawskie – z ziem II i III zaboru pruskiego

III. Wojna Francji z V koalicją
1. Wybuch antyfrancuskiego powstania w Hiszpanii
2. Powstanie V kolacji w składzie: Wielka Brytania i Austria – 1809 r.
3. Działania zaczepne wojsk austriackich
a. atak na państwa Związku Reńskiego
b. zwycięstwo wojsk francuskich pod Wagram – VII 1809 r.
c. atak na Księstwo Warszawskie
d. zawarcie pokoju w Schönbrunn – 1809 r.
– Austria została zmuszona do oddania Księstwu Warszawskiemu części Galicji
– Austria oddała Francji Triest i wypłaciła kontrybucję
e. małżeństwo Napoleona z córką Franciszka I – Marią Ludwiką 

07 zgłooś się czyli Rosjanie idą w ślady Prusaków...

• Wielkie rekonstrukcje to sławków i ... Pułtusk!
• Choć bitwy stoczone 26 grudnia 1806 roku pod Pułtuskiem (i Gołyminem) są zdecydowanie mniej znane niż te pod Jeną i Auerstädt, to batalia pułtuska została uwieczniona na Łuku Triumfalnym w Paryżu, którego budowę rozpoczęto właśnie w 1806 roku. 
• "W 1806 roku Wielka Armia rozpoczęła największy pościg strategiczny, który miał ją zaprowadzić nad Odrę, nad dawną granicę państwa polskiego. Zwany bywa też „pościgiem trzech marszałków”, bowiem główne role odegrali tu: Joachim Murat, Jean Bernadotte i Nicolas Soult. Jakie powierzono im zadania i jak się z nich wywiązali?
• Tempo pościgu było imponujące. Murat w ciągu 24 dni przeszedł ok. 800 km (średnio 33 km dziennie), Bernadotte pokonywał każdego dnia przeciętnie 26 km (w ciągu 23 dni dało to ok. 600 km), a Soult – 400 km w ciągu 16 dni (średnia 25 km dziennie).
• W ciągu 39 dni napoleońskiego blitzkriegu armia pruska przestała istnieć. 
• O rozmiarach pogromu [pod po klęskach pod Jeną i Auerstädt] niech świadczy fakt, że marszałek Murat napisał do Napoleona, iż wojna skończyła się, ponieważ… zabrakło przeciwnika!
• Czytaj więcej: https://histmag.org/Szymon-Jagodzinski-Bitwy-pod-Pultuskiem-i-Golyminem-oficjalnie-zakonczyly-kampanie-zimowa-1806-r-na-froncie-polskim-26512

       

Wiedeń - pomnik Arcyksięcia Karola Habsburg, zwycięzcy spod Aspern, założyciela browaru w Cieszynie. Wypijmy za niego toast! (to żart :) Arcyksiążę Karol był przybranym syn Alberta i Marii Krystyny, właścicieli Księstwa Cieszyńskiego, zob.: https://wiadomosci.ox.pl/ksiaze-ktory-chcial-bombardowac-kosciol-z-kart-historii-slaska-cieszynskiego,71859

• Książę cieszyński Karol Ludwik von Habsburg-Lothringen-Teschen 
• zwany był czasem "Lwem spod Aspern", ze względu na swoją wygraną bitwę przeciwko Napoleonowi w 1809 roku.
• Jako właściciel Księstwa Cieszyńskiego był jednym z najzamożniejszych Habsburgów. Kładł nacisk na rozwój rolnictwa i przemysłu w Księstwie Cieszyńskim, zapoczątkowując "Złoty Okres Księstwa Cieszyńskiego" (największy rozwój gospodarczy w dziejach regionu). 
• w 1822 roku odziedziczył po przybranym ojcu, Albertowi Sasko-Cieszyńskiemu, Księstwo Cieszyńskie. W kolejnych latach bardzo inwestował w region, zarządzając majątkiem poprzez Komorę Cieszyńską: hutnictwo (w 1845 roku uruchomiono w Ustroniu walcownię, a w Trzyńcu szmalcownię), nowoczesny browar w Cieszynie (1846). Często bywał też - w przeciwieństwie do innych Habsburgów - w Cieszynie, gdzie stworzył nową - klasycystyczną rezydencję na Górze Zamkowej. W 1838 roku powstał tam klasycystyczny Pałacyk Myśliwski i oranżeria, a na samym wzgórzu park w stylu angielskim, niestety stało się to kosztem średniowiecznego i renesansowego zamku, który wysadzono w powietrze.
• Pod Wagram nad Dunajem w 1809 roku 
• Napoleon pokonał wojska austriackie. 
• Po obu stronach walczyli Polacy i Ślązacy Cieszyńscy. 
• Napoleon zwyciężył m.in. dzięki postawie polskich szwoleżerów (znanych ze zdobycia Samosierry). 
• Po drugiej stronie straty sięgały niemal połowy żołnierzy, np.
• austryjacki 55. Pułk Piechoty hrabiego Colloredo, w którym służyli cieszyniacy 
• zginęło 26 osób, a niemal 100 było rannych; blisko 200 dostało się do niewoli dostało się lub zaginęło

"Pod Wagram po raz kolejny odznaczył się polski pułk Szwoleżerów Gwardii Napoleona. Polscy kombatanci po latach wspominali w pamiętnikach przejmujące doświadczenie, jakim była dla nich walka z rodakami z Pułku Ułanów Arcyksięcia Karola – mówił prof. Jarosław Czubaty na antenie Polskiego Radia" https://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/2768269,Bitwa-pod-Wagram-O-tym-jak-Maly-Kapral-pokonal-wielka-Austrie

.

Bitwa pod Wagram: 'Porażka Napoleona w bitwie pod Aspern-Essling zmotywowała go do starannego przygotowania kolejnego natarcia.(...) - Dwudniową bitwę pod Wagram rozpoczął zręczny manewr Wielkiej Armii, której korpusy zmyliwszy nieprzyjaciela, zdążyły bezpiecznie przeprawić się przez Dunaj i rozwinąć w znakomitym porządku, zajmując wyznaczone im miejsca (....) 6 lipca nad ranem wojska Napoleona spotkały się z armią Habsburską. 

- Na froncie długości piętnastu kilometrów starło się około 320 tysięcy żołnierzy. Po przygotowaniu artyleryjskim do ataku ruszyła tak zwana wielka kolumna francuskiego generała Mcdonalda, w której skład wchodziło trzydzieści jeden batalionów piechoty i dwadzieścia cztery szwadrony kawalerii – (...) W utworzony przez nią wyłom Napoleon rzucił odwody, które przełamały front przeciwnika. O godzinie piętnastej Francuzi byli panami pola bitwy – dodał. (...) Straty po obu stronach były znaczące. Austriacy stracili około czterdzieści tysięcy żołnierzy, a kolejne kilkanaście tysięcy dostało się do niewoli. Armia Napoleona została pomniejszona o blisko trzydzieści tysięcy osób. (....)" https://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/2768269,Bitwa-pod-Wagram-O-tym-jak-Maly-Kapral-pokonal-wielka-Austrie

   

Aspern & Wagram 1809: Mighty clash of Empires (Campaign).

 

Dwa tygodnie przed Austerlitz. Rosjanie maszerują jak na defiladzie z plecakami i bez. Wielu z nich umrze kilka tygodni później w Cieszynie i okolicach. od 2 minuty: https://youtu.be/Y98ltFrEN5g?t=125 ; https://www.youtube.com/watch?v=RLovWXcjiZI&ab_channel=Ryan

Austerlitz. Bitwa trzech cesarzy – klip z filmu Napoleon.

https://www.youtube.com/watch?v=o-gcBBKPj4Q&ab_channel=TYLKOHITY

• Stawy Austerlitz
• "W ostatniej fazie bitwy, już po wyciągnięciu wszystkich asów z rękawa (po ujawnieniu ukrytych na tyłach wojsk Davouta, sprytnych planów związanych z początkowym oddaniem nieprzyjacielowi najważniejszego strategicznie punktu, czyli wzgórz Pratzen) Napoleon – stojący wówczas ze sztabem i gwardią właśnie na Pratzen – nakazał ostrzelanie pokrytych lodem stawów, po których uciekały oddziały rosyjskie.
• W wielu biografiach Napoleona możemy przeczytać, że nieszczęśni żołnierze Frédérica de Buxhoevedena tonęli masowo w lodowatej wodzie.(...)
• Car podczas Kongresu Wiedeńskiego w 1814 roku mówił już o 20 tysiącach Rosjan utopionych w stawach Satschan i Mönitz.
• Tymczasem stawy osuszono niedługo po bitwie i w pierwszym znaleziono ok. 30 armat, 150 poległych koni, ale tylko dwa lub trzy ciała ludzkie. W drugim stawie nie znaleziono nic. Nic, co wskazywałoby na opisywaną w źródłach rzeź nie pojawia się też w ziemi, mimo że wiele lat temu stawy zostały zamienione w tereny uprawne. (...) były płytkie stawy rybne, więc utopić się w nich miałby szanse ktoś ciężko ranny lub wychłodzony.
• Pozostaje pytanie, po co Napoleonowi było wyolbrzymianie tego incydentu, skoro znalazł się w oficjalnym biuletynie. Może chodziło o pokazanie ogromu zwycięstwa? Może o efektowny obraz? A może piszący miał wyobraźnię? Żartobliwie można by uznać, że skoro i tak istniało prześmiewcze powiedzenie „kłamać jak biuletyny Wielkiej Armii”, to autor notatki postanowił stanąć na wysokości zadania. Pamiętnikarze potem powtarzali efektowną opowieść, no a car oczywiście miał powody, żeby na Kongresie podkreślać okrucieństwo Napoleona.
• Co ciekawe, wedle danych dotyczących bitwy, znanych z urzędowych zapisów austriackich, warstwa lodu na stawach była 2 grudnia 1805 bardzo cienka, więc nawet w odwrocie i rozsypce żołnierze raczej by się nie kierowaliby się na lód, ale korzystali z tamy między stawami.
• I na koniec wróćmy do de Ségura, bo być może akurat on potrzebował tej sceny dla wzmocnienia efektu anegdoty, którą przytacza zaraz po opisie przeprawy przez lód.
• My, nacierający, zatrzymywaliśmy się wiedzeni litością na widok tego przerażającego, niespotykanego spektaklu; niektórzy z nas nawet wyciągali pomocne ręce do tonących. Ja sam przejeżdżając wyciągnąłem z lodowatej wody Kozaka. Nie przypuszczałem, że za rok, po tym, jak brałem udział w podboju Neapolu i Kalabrii, a następnie w wojnie w Prusach, bardzo daleko od tych stawów spotkam go ponownie i że sam ranny, będąc jeńcem w środku Polski, zostanę rozpoznany przez tego Tatara i że on udzieli mi pomocy!
• (...) Spuśćmy natomiast zasłonę miłosierdzia na to, że de Ségur utożsamia Kozaków z Tatarami, zwłaszcza że mi się to przyda do jedneg projektu naukowego".
• https://altronapoleone.home.blog/2019/12/03/stawy-austerlitz/

 

Austerlitz wersja rozszerzona: 10 minut

https://www.youtube.com/watch?v=rXQJ1b75Ptc&ab_channel=JoBloMovieClips

4 minuty ładnej durnej szarży jazdy na czworoboki i osobistej Napoleona!

https://www.youtube.com/watch?v=eW_Fb-fkrCk&ab_channel=JoBloMovieClips

Zastrzeżenia do Ridleya:

1. Francuzi walczyli w kolumnach, a nie w liniach.

1*. Och, ale to harcownicy, a nie fizylierzy! Tak, goście za nimi też stoją w linii.

2. Brytyjczycy byli na szczycie wzgórza, Francuzi nie bardzo mogli zobaczyć, co się tam działo.

3. Brytyjczycy zarządzili umiarkowane wycofanie się i wycofali się gdzieś za tę grań.

4. Francuzi myśleli, że się wycofują i zarządzili szarżę kawalerii.

5. Brytyjczycy faktycznie utworzyli kwadraty po drugiej stronie grani i zdziesiątkowali francuską kawalerię, gdy ta osiągnęła szczyt.

Temat 3: II. połowa meczu o panowanie nad świate (i dogrywka), czyli  / T. dla nudziarzy: Upadek Napoleona

 

Film Lego- skrót-  od Borodino, po wygnanie i Waterloo 

https://www.youtube.com/watch?v=Q9GXMyMKZtQ&ab_channel=StarBrickStudios

 

Genialne: "Pan Tadeusz" 1812 https://youtu.be/LGjTleOHVJI; https://youtu.be/ujhn6zqLJlA?t=1

oD 3/4 OPIS REZULTATU: https://youtu.be/aoOK3AY9Is0; 

Lego Brics - super od 0:40 do ?? Klęska pod Moskwą i wygnanie, co dalej? https://youtu.be/QBXHxanc6D8?t=41

Gdyby Amerykanie...

Hobbit i Pan T; https://www.youtube.com/watch?v=9mRdn2moQoM&ab_channel=Lopezowsky; wersja z fantasy: https://www.youtube.com/watch?v=5YUKNFE0Zp8&ab_channel=Vinnere

wersja Vegi od lat 18: https://www.youtube.com/watch?v=LDoxwKW_nuY&ab_channel=Kashanka

Mapa Charles Minarda pokazująca straty Wielkiej Armii podczas kampanii rosyjskiej Napoleona Bonapartego 1812 r. Opracowanie: M. Minard w Paryżu, 1869 r.

1. Geneza wojny wyprawy na Rosję w 1812 r.
a. Rosja, mimo przystąpienia do blokady kontynentalnej, utrzymywała handel z Wielką Brytanią
b. podczas wojny francusko-austriackiej w 1809 r. Aleksander I nie wywiązał się z zobowiązań  wobec Francji
c. przekonanie Napoleona, że tylko ostateczne zwycięstwo nad Rosją zapewni trwałość nowego ładu
2. Przebieg wyprawy na Moskwę 
a. wkroczenie Wielkiej Armii do Rosji – 24 VI 1812 r.
– wojska napoleońskie liczyły 600 tys. żołnierzy – 2/3 stanowili Niemcy, Polacy, Włosi, i Holendrzy
– wojna została nazwana przez Napoleona „drugą wojną polską”
b. odwrót armii  carskiej dowodzonej przez Michała Kutuzowa – strategia spalonej ziemi
c. bitwa pod Borodino – bitwa nierozstrzygnięta, ale zakończona odwrotem armii carskiej
d. zajęcie opuszczonej przez Rosjan Moskwy (wielki pożar miasta)
e. odwrót Wielkiej Armii
– stopniowy rozkład armii
– bitwa nad Berezyną – niedobitkom Wielkiej Armii udało się przeprawić przez rzekę
3. Upadek Napoleona
a. powstanie VI koalicji  w składzie: Rosja, Wielka Brytania, Szwecja, Prusy, Austria
b. klęska wojsk Napoleona w bitwie pod Lipskiem (tzw. „bitwa narodów”) 16-19 X 1813 r.
c. wkroczenie wojsk koalicji antyfrancuskiej do Paryża – III 1814 r.
d. abdykacja Napoleona – 6 IV 1814 r.
e. zesłanie Napoleona na wyspę Elbę
f. wstąpienie na tron francuski Ludwika XVIII 
g. zawarcie pokoju paryskiego (30 V 1814 r.)
 
4. „Sto dni” Napoleona
a. działania Ludwika XVIII budziły niezadowolenie społeczne
b. ucieczka Napoleona z Elby i odzyskanie przez niego władzy
c. utworzenie VII koalicji
d. klęska Napoleona pod Waterloo – 18 VI 1815 r. 
– wojskami brytyjskimi dowodził książę Wellington
– ponowna abdykacja Napoleona
– zesłanie Napoleona na Wyspę Św. Heleny
e. na mocy nowego pokoju Francja poniosła straty terytorialne i musiała zapłacić kontrybucję

Największa armia swoich czasów, dowodzona przez największego z wodzów wszechczasów, niepokonana w boju została niemal doszczętnie zniszczona. Z kilkusettysięcznej Le Grande Armée, za Niemen powróciło ledwie kilkanaście tysięcy. Symboliczna mapa, autorstwa francuskiego inżyniera Charlesa Josepha Minarda z 1869 roku, pomoże prześledzić systematyczną zagładę Wielkiej Armii. Na planie, stan liczebny wojsk Napoleona I podczas kampanii rosyjskiej 1812 roku, skorelowano także z występującymi temperaturami.

Opis karty: Każdy milimetr szerokości wykresu, odpowiada ok. 10.000 żołnierzy. Dla ułatwienia periodycznie opisano stan liczebny na marginesie. Kolorem brązowym oznaczono wojska w drodze ku Moskwie. Kolorem czarnym, odwrót Wielkiej Armii.  Informacje o stanie liczebnym zaczerpnięto z prac M. M. Thiersa, Segura, Fezensacka, Chambraya i nieopublikowanego dziennika Jacoba, farmaceuty armii od 28 października. By lepiej ocenić zmniejszanie armii założyłem, że siły księcia Hieronima i marszałka Davouta, które były oddzielone pod Mińskiem i Mohylewem i połączone z siłami głównymi w okolicach Orszy i Witebska, maszerowały z siłami głównymi. 

• 1. Na podstawie tekstu źródłowego oraz mapy (Wyprawa Napoleona na Moskwę), wymień przyczyny klęski Napoleona z podziałem na:
• a) polityczne
• b) militarne
• c) inne, np. geograficzne, klimatycze. 
• Odwrót armii Napoleona: Aleksander Fredro, Trzy po trzy, Warszawa 1957.

Zimno wzrastające do dwudziestu stopni nie tylko wytrącało z ręki karabin, ale uderzało już przedśmiertelnym uderzeniem. Nie tylko bowiem trzeba było cały dzień maszerować w mundurze okrytym surdutem bez podszewki, ale trzeba było gdzieś i spocząć, zdrzymać się, choć na chwilę. Biada tym, co za wiele zaufali zaświeconemu ognisku. Ogień często gasł, a z nim i życie. Widziałem padających pod koła, a nikt nie pomyślał, aby koła zatrzymać, łamiących lody, tłukących się w otwartych toniach, a nikt ręki nie podał. Widziałem konie gryzące z bólu skamieniałą ziemię, którym jakiś Szylok nowy wykroił z uda parę funtów mięsa – skąpił jednego uderzenia nożem, i to właśnie wtenczas, kiedy dobrodziejstwem było. Widziałem, jak uporczywie broniono przystępu do ognia nie temu, co wpółzmarznięty chciał ogrzać się na chwilkę… to się rozumie samo przez się… ogień tam był życiem… życiem nikt się nie dzieli, ale broniono żebrzącemu odrobinę płomienia, który by swoją słomą przeniósł do własnego barłogu. Niejeden na oświeconym tylko śniegu wlepił oczy w ciepło, do którego nie śmiał się zbliżyć, a poranek zastał go bryłą lodu. Widziałem rannych rzuconych na drogę, bo zdrowszy, silniejszy zapragnął jego szkapy i powózki. Widziałem jeńców strzelnych, jeżeli któryś osłabł i dalej iść nie mógł. Widziałem budynki podpalone ze złości i zawiści, że inni w nich pierwej znaleźli przytułek.

Pamiętnik r. 1830/31 i kronika pamiętnikowa (1787-1831) pułkownika Franciszka Salezego Gawrońskiego, Kraków 1916.

W chałupach, czasem jeszcze w całości zastawanych po wsiach, można było widzieć nieraz kilku i kilkunastu żołnierzy leżących przy ognisku, zwykle w środku izby rozpalonem, z których połowa zmarznięta lub nieżywa z głodu i choroby; żyjący obnażyli tamtych, zabierali im, który miał lepsze obuwie lub okrycie. Okropny to był widok takiego zezwierzęcenia ludzi! Jak się spotkało jaki mocny oddział idący, to najwięcej poubieranych się widziało żołnierzy w kapotach futrzanych, w kożuchach, często w kapach kościelnych i kobiecych szlafrokach, nogi obwinięte w skóry baranie, a głowy w chusty jakie jedwabne, co robiło nader smutny obraz.

(„Mówią Wieki”, numer specjalny Ów rok 1812, s. 87-88)

Zagłada Wielkiej Armii Napoleona w Rosji w 1812 r. na wykresie C. J. Minarda

 

Rosja 1812:https://www.youtube.com/watch?v=4tsECG64W7g&ab_channel=LCMbrickshow

Lipsk i elba: 4 Narody przeciw nam Genialne 3 minuty - czy oddać władzę, czy walczyć do końca?!

Napoleon | Emperor of the French / by Franklin https://www.youtube.com/watch?v=mVenzG1MYKQ&ab_channel=Franklin

 

od 0:43- wprowadzenie- od MOskwy do Elby;

Finałowe natarcie: Polacy vs Szkoci Lego 18:30-24:00 LEGO Waterloo, all 3 parts together / LCM brick show 

https://youtu.be/GysNQMeYhTc?si=Ualrk9UEfMopy_pT&t=1110

Część Polaków była z Napoleonem do końca, biorąc udział w bitwie pod Waterloo: Fragment filmu "Waterloo" z 1970 w reżyserii Sergieja  Bondarczuka.  https://youtu.be/N0pGkXgPqTs

Pijany jak Polak (0:58-3.00); bitwa pod Frydlandem 1807: https://youtu.be/tMPbTaFyF9c?t=58

9 miesięcy na Elbie +100 dni

Polacy - wierni do końca:

• W 1807 roku Napoleon utworzył 1 Pułku Szwoleżerów Lansjerów Gwardii Cesarskiej złożonej z polskich ułanów. 
• Ułani ci nie wchodzili w skład wojsk Księstwa Warszawskiego, lecz bezpośrednio podlegali francuskiemu dowództwu. 
• Po I upadku Napoleona część z nich dobrowolnie postanowiła udać się wraz z nim na wygnanie na wyspę Elbę tworząc tzw "Szwadron Elby" pod dowództwem Pawła Jerzmanowskie. 
• Po powrocie Napoleona do Francji doszło do reorganizacji. "Szwadron Elby"został włączony do holenderskiego 2 Pułku Szwoleżerów Lansjerów Gwardii Cesarskiej (gdyż polski 1. Pułku Szwoleżerów-Lansjerów Gwardii Cesarskiej został rozformowany)
• była to ostatnia polska jednostka walcząca u boku Napoleona
• w 1814 roku liczyła 643 ludzi
• 18 czerwca 1815 doszło do bitwy pod Waterloo 
• Anglicy w celu powstrzymania ataku Francuzów, rzucili do boju swe elitarne jednostki jazdy, w sile przeszło 2500 kawalerzystów, tj.:
• gwardyjską 1 brygadę „Household" (11 szwadronów - łącznie 1319 ludzi) 
• 2 brygadę „Union" gen. Somerseta (9 szwadronów - 1332 ludzi, pod dow. gen. Ponsonby'ego). 
• Pierwsza w niszczącej szarży rozbiła francuskich kirasjerów, 
• druga brygada uderzyła na I Korpus francuski, rozpraszając kolejno trzy dywizje i biorąc około 3000 jeńców. 
• W odpowiedzi Napoleon rzucił do ataku polsko-holenderski 2 Pułk Szwoleżerów Lansjerów Gwardii, 
• atak Polaków i Holendrów zmiótł brygady brytyjskich dragonów z powierzchni. 
• niestety nie przesądziło to o zwycięstwie w bitwie. 
• straty:
• pod Waterloo zginęło przynajmniej kilku Polaków, wielu było rannych (jak np. Paweł Jerzmanowski).
• wśród poległych byli: Łukasz Biernacki, Jan Nowak, Karol Pawłowski, Ignacy Rużyczko i Sylwester Zeleski

"Gówno!" czy "Pardon" - jakie były ostatnie słowa wypowiedziane przez Francuzów pod Waterloo?

'Przy okazji rocznicy śmierci Pierra Cambronne'a przypominamy barwny opis z "Nędzników" Wiktora Hugo i dorzucamy swoje trzy grosze...

"Gdy z całego pułku pozostała zaledwie garstka, gdy sztandar był strzępem, gdy wyczerpał się zapas kul, a karabiny stały się tylko kawałkami drewna, gdy stos trupów większy był od gromadki żywych, święta groza przeniknęła zwycięzców na widok wielkości umierających, artyleria angielska nabierając oddechu umilkła. Nastała jakby chwila odprężenia. Walczący widzieli wokół siebie mrowie widm, sylwetki jeźdźców, czarne zarysy armat i blade niebo przebłyskujące poprzez koła i lawety: ogromna trupia czaszka, którą bohaterowie zawsze widzą w dymach bitwy, przybliżała się ku nim i patrzyła. Słyszeli w gęstniejących ciemnościach zmierzchu, jak nieprzyjaciel ładuje działa; zapalone lonty świecące w nocy, jak oczy tygrysów, rozbłysły kręgiem wokół nich i zbliżyły się do armat. Wówczas przejęty wzruszeniem generał angielski - według jednych był to Colville, według innych Maitland - wstrzymując ostatnią chwilę, która zawisła nad głowami tych ludzi, zawołał: "Poddajcie się, waleczni Francuzi!" Cambronne odpowiedział; "Gówno!" [...]

Na słowo Cambronne`a Anglicy odpowiedzieli: "Ognia!" Zagrzmiały baterie, zadrżało wzgórze, wszystkie spiżowe paszcze rzygnęły po raz ostatni straszliwym ogniem, dym rozlał się szeroko, bielejąc w poświacie wschodzącego miesiąca, zakłębił się, a gdy się rozwiał - nie było nic. Garstka wspaniałych straceńców została unicestwiona; gwardia nie żyła. Padły cztery mury żywej reduty i w tym stosie trupów można było dostrzec zaledwie gdzieniegdzie jakieś drżenie. Tak oto legiony francuskie - wspanialsze niż legie rzymskie - skonały na Mont-Saint-Jean, na ziemi mokrej od deszczu i krwi."

W Polsce opis Hugo rozpropagował Waldemar Łysiak i tak to mit, za sprawą wspaniałego pisarza i francuskich pismaków z pierwszej połowy XIX wieku uchodzi za prawdę historyczną.

Jeśli jednak głębiej sięgnąć w źródła okazuje się, że nic takiego pod Waterloo nie miało miejsca. Zresztą sam Cambronne (za co mu chwała!) nigdy nie przyznał się do przypisywanych mu czynów i słów. A jak sytuacja wyglądała w rzeczywistości? Otóż generała Cambronne wzięła pod Waterloo w niewolę hanowerska landwehra, a konkretnie sierżant landwehry hanowerskiej Fuhring. Ten przekazał go z dumą swemu dowódcy, generałowi Halketowi, który odesłał go do Wellingtona (stąd potem wzięciem francuskiego generała w niewolę chwaliła się angielska piechota!). I oto cała tajemnica owego mitu. (...) "Sierżant Fuhring z batalionu Osnabruck (Hanowerczycy) pchnął bagnet w klatkę piersiową Cambronne. Cambronne krzyknął: "Pardon Monsieur" i ten usłuchał." (...)

A oto jak francuski pułkownik 3go Pułku Grenadierów Gwardii Cesarskiej opisuje krotko te zdarzenie:

"Generał Cambronne został ranny w głowę. Wtedy jakiś sierżant, albo angielski albo hanowerski, pomógł mu wstać na nogi. Krwawiący Cambronne dziękował mu za pomoc i dał mu za to sakiewkę z pieniędzmi."

Oczywiście nikt z naocznych świadków nie wspomina nawet raz o słowie Cambronne czyli "Merde".'

atak gwardii: https://www.facebook.com/watch/?v=923236409197518

https://www.facebook.com/watch/?v=1117472842444658

książę Poniatowski w drodze pod Lipsk w 1813 r. 

• przez Skoczów i Cieszyn w 1813 roku szło w kilku kolumnach ok. 16 tys. żołnierzy polskich i 6 tys. koni!
• 14 maja książę przejechał przez Cieszyn (zatrzymał się „Pod Jeleniem”), 
• oficer polskiej artylerii, poeta Kazimierz Brodziński wspomina, jak to uprzejmie i gościnnie był przyjmowany na kwaterze przez bobreckiego gospodarza. W pięć miesięcy później Poniatowski zginął w nurtach Elstery.
• 
  
• Złotymi zgłoskami zapisały się w walkach prowadzonych na terenie Włoch Lepiony Polskie, utworzone z inicjatywy generał^ J. H. Dąbrowskiego. W Legionach, oprócz Polaków przybyłych z kraju i z emigracji, znaleźli się też jeńcy z armii austriackiej, wśród których widzimy i Cieszyniaków. 
• 
  
• W zbiorze dokumentów gen. Dąbrowskiego, który został zniszczony w ostatniej wojnie, znajdował się list legionistów—chłopów śląskich z Cieszyńskiego którzy w czerwcu 1798 r. napisali do swego wodza zażalenie na przełożonych — oficerów, ponieważ ci brutalnie i okrutnie obeszli się z kilkoma ich współtowarzyszami. 
• 
  
• Żołnierze — republikanie opisują całe zajście i na zakończenie nisza: ....dopraszamy sie od obywatela generała jako protektora i komendanta naszego o uczynię nie nam sprawiedliwości”. Skarga legionistów została rozpatrzona, ponieważ jeden z oskarżonych oficerów musiał pożegnać się z wojskiem. Nie wiemy z jakich miejscowości ci żołnierze Cieszyniacy pochodzili i jakie były ich dalsze losy. Możliwe, że niektórzy powrócili w strony rodzinne i znaleźli sie wśród tych naszych rodaków którzy w maju 1813 r. witali polskie oddziały przeciągające przez Cieszyn na pomoc Napoleonowi pod wodzą księcia Józefa Poniatowskiego. 

Temat 4:  My a N. cz. I: Mięso armatnie płynie na Karaiby
T. dla nudziarzy: Sprawa polska za Napoleona

https://youtu.be/9mRdn2moQoM

"Jako wcielenie Zachodu i jego wobec nas polityki Napoleon wyrażał polskie – najczęściej zawiedzione – nadzieje i kompleksy. Miło było powtarzać, że kawaleria, że najwierniejsi z wiernych, że Somosierra i jedyny marszałek cudzoziemiec (Poniatowski). Wciąż jednak pojawiało się klasyczne pytanie: czy byliśmy tylko mięsem armatnim, fantastami zapatrzonymi w cudzoziemską gwiazdę i zsyłanymi na kolejne Santo Domingo, czy też przeżyliśmy wielki zryw narodowy, który, choć nie mógł się udać, Napoleonowi zawdzięczał swoje europejskie echo i uznanie istnienia narodu polskiego w XIX-wiecznej Europie?" A. Nieuważny, My z Napoleonem

1. Po III rozbiorze Polski, polscy patrioci rozpoczęli działalność na emigracji – głównie we Francji
2. Utworzenie Legionów polskich we Włoszech – Jan Henryk Dąbrowski – 1797 r.
a. zasady organizacyjne
– zostały utworzone podczas kampanii włoskiej Napoleona Bonaparte
– formalnie wchodziły w skład armii Republiki Lombardzkiej
– legioniści rekrutowali się głównie z emigrantów oraz jeńców i dezerterów z armii austriackiej
– dzięki programowi wychowawczemu Legiony stały się szkołą obywatelstwa
b. losy Legionów Jana Henryka Dąbrowskiego
– Legiony uczestniczyły w walkach z Austrią
– po zawarciu pokoju w Campo Formio Legiony weszły w skład armii Republiki Cisalpińskiej
c. utworzenie przez gen. Karola Kniaziewicza Legii Naddunajskiej
– powstała na terenie Alzacji i Lotaryngii
– udział Legii Naddunajskiej w bitwie pod Hohenlinden

4. Kryzys idei legionowej
a. zawarcie pokoju francusko-austriackiego w Luneville 
b. Legiony zostały wysłane na wsypę San Domingo
c. po kapitulacji wojsk francuskich z San Domingo wróciło zaledwie kilkuset żołnierzy z blisko 10 tys.
 
5. Znaczenie Legionów polskich
a. Legiony polskie nie spełniły oczekiwań
b. w Legionach służyło ok. 35 tys. żołnierzy, z czego ok. 20 tys. poległo
c. część żołnierzy wykorzystała nabyte doświadczenie w szeregach armii Księstwa Warszawskiego
d. etos legionowy stał się ważnym składnikiem polskiej świadomości narodowej

Na przedostatnim zdjęciu jeden z potomków polskich legionistów na Haitii

(...) Polacy obawiali się laickich założeń kodeksu, przede wszystkim o przekształceniu małżeństwa w umowę prywatno-prawną, co było nie do przyjęcia dla katolickiej społeczności księstwa. Poza tym kodeks dał chłopom wolność osobistą, ale nie rozstrzygał prawa własności ziemi, którą uprawiali.

Księstwo Warszawskie przetrwało niespełna dziesięć lat, ale prawne dziedzictwo Napoleona było obecne na ziemiach polskich aż do odzyskania niepodległości w 1918 roku. Kodeks Cywilny Napoleona wywarł ogromny wpływ na myśl prawniczą zarówno XIX, jak i XX stulecia. Na jego rozwiązaniach wzorowały się prawo belgijskie, niemieckie, polskie, portugalskie, czy rumuńskie. Wywarł też wpływ na wiele krajów Ameryki Łacińskiej, niektóre stany USA i kanadyjski Quebec. Co więcej jego elementy można odnaleźć na terenie wszystkich byłych kolonii francuskich w Afryce i Azji.". https://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/1432090,Kodeks-Napoleona-%E2%80%93-fundament-prawa-cywilnego

 

Waterloo

https://www.youtube.com/watch?v=KSZ8S8ptbWA&ab_channel=vincinuge

od 40 sekundy Szkoci i Polacy: https://www.youtube.com/watch?v=ccTkyz-OIAQ&ab_channel=Gummyburger05

Rzeczpospolita kontratakuje :) pod Waterloo przeciwko najlepszej kawalerii świata :) (5:50-7): https://youtu.be/DWtroDXC_qs?t=349

Temat 5: My a N. , Księstwo Warszawskie 

Od 1 min: Zamienić klęskę w zwycięstwo: ułańska fantazja księcia Józefa: https://youtu.be/udodbtCso3k?t=69 ; Kontrowersyjnie, ale ciekawie: od 8 do 11 min frgm. https://youtu.be/zAZVPSqSg8s?t=497

  1. Okoliczności powstania Księstwa Warszawskiego
a. zwycięstwo wojsk Napoleona pod Austerlitz (1805 r.)
b. zwycięstwo wojsk Napoleona nad armią pruską pod Jeną i Auerstedt (1806 r.) i
– zajęcie Prus
– wybuch powstania w Wielkopolsce i utworzenie władz polskich oraz polskiego wojska – Jan Henryk Dąbrowski i Józef Wybicki
c. zwycięstwo wojsk napoleońskich w wojnie z Rosją – bitwa pod Frydlandem (1807 r.)
d. pokój tylżycki – 1807 r. – decyzja o utworzeniu Księstwa Warszawskiego z ziem drugiego i trzeciego zaboru pruskiego
 
2. Ustrój polityczny Księstwa Warszawskiego
a. ustrój polityczny Księstwa regulowała konstytucja oktrojowana przez Napoleona w Dreźnie (1807 r.)
b władza wykonawcza
– dziedzicznym władcą Księstwa Warszawskiego został Król Saksonii Fryderyk August I Wettyn
– Rada Ministrów
c. władza ustawodawcza – dwuizbowy parlament
– senat składający się z osiemnastu mianowanych przez władcę senatorów
– sejm składający się z
60 posłów wybieranych przez sejmiki szlacheckie
40 posłów plebejskich wybieranych przez zgromadzenia plebejskie
d. Konstytucja Księstwa Warszawskiego:
– nadawała wolność osobistą wszystkim obywatelom – znosiła poddaństwo chłopów
– wprowadziła zasadę równości wobec prawa
e. kontrolę Napoleona nad Księstwem Warszawskim zapewniał tzw. rezydent
f. dekret grudniowy z 1807 r. – pozwalał chłopom na opuszczenie ziemi
g. Kodeks cywilny Napoleona (wprowadzony w Księstwie Warszawskim w 1808 r.)
 
3. Wojsko Księstwa Warszawskiego
a.  wodzem naczelnym został książę Józef Poniatowski
b. liczyło ponad 30 tys. żołnierzy
– stanowiło duże obciążenie dla budżetu
– wpływało korzystnie na rozwój wytwórczości rzemieślniczej
 
4. Wojna z Austrią 1809 r.
a. bitwa pod Raszynem – 1809 r.
b. przeniesienie działań wojennych przez księcia Józefa Poniatowskiego na terytorium Galicji
c. pokój w Schönbrunn między Napoleonem a Austrią – na jego mocy terytorium Księstwa Warszawskiego zostało powiększone o ziemie trzeciego zaboru austriackiego
5. Udział w wojnie z Rosją i upadek Księstwa Warszawskiego
a. Księstwo Warszawskie do wojny z Rosją w 1812 r. wystawiło 100 tys. żołnierzy
b. po klęsce i odwrocie Wielkiej Armii w lutym 1813 r. Księstwo Warszawskie znalazło się pod okupacją rosyjską
c. udział wojsk polskich w bitwie pod Lipskiem i śmierć księcia Józefa Poniatowskiego (1813 r.)

 

Somosierra 1808# Kingsandgenerals (7 minut) https://youtu.be/EFLOJZoln38; 

polska narracja: (2,5-7): https://youtu.be/DwMKLCdz5E0?t=232 ; Somosierra 1808 (4:30-10:30, a dalej narracja) https://youtu.be/3Q20d7jBE0I?t=252

• Nasi przeciwko Napoleonowi, MMT, 2014
• "W podręcznikach historii Napoleon Bonaparte przedstawiany jest jako ten, z którym Polacy wiązali duże nadzieje na odzyskanie niepodległości. Zapomina się, że po drugiej stronie też walczyli Polacy - w tym mieszkańcy Śląska Cieszyńskiego.
• W latach 1799-1802 w czasie wojny Francji z koalicją, w skład której wchodziła Austria, arcyksiążę Karol Ludwik Habsburg miał za zadnie wystawić ochotniczy oddział strzelców. Do oddziału, zwanego legionem morawsko-śląskim, zgłosiło się kilkunastu uczniów cieszyńskiego gimnazjum.
• Od 1801 roku w Cieszynie mieścił się sztab pułku piechoty hrabiego Colloredo (oficjalnie był to 56. Pułk Piechoty, w 1806 roku zmieniono mu numeracją na 55. Pułk Piechoty). Początkowo Austriakom wystarczył zaciąg ochotników, ale wojny napoleońskie były niezwykle krwawe i z czasem zaczęto brać do wojska jak leci. - Roku 1809 była sie zaś woyna tak rozmogła, zaś tu niedaleko, a braczka tu była tak wielko, że się zdało, że tu żaden chłop niedostonie - wspominał Jura Gajdzica, chłop z Cisownicy.

• Jak w praktyce wyglądała "braczka"? Walenty Krząszcz (ur. 1886), nauczyciel rodem z Górek Wielkich, spisał rodzinną opowieść:
• Pradziad zawsze to opowiadali, jak to wtedy zbierali ludzi na wojnę. Nie było ci tam wtedy tych oddowek na rekurtów, jako dziśka. Chycili kaj jakigo sucego pachołka w polu lebo doma, czy przy pługu lebo przy obiedzie, związali go i buch ś nim na wóz. Tak to kiesi hańdowni brali do wojska. Pradziada też akurat chycili, jak jechoł orać, bo to było na wiosne. Nachytali tego chłopstwa kupe, fojt musioł dać wóz i wjo z powiązanymi rekrutami ku Skoczowu.
• 
  
• Jak przyjechali do Pogorzo ku harendzie, to pradziad pytoł na smiłowani tych wojoków, żeby mu dozwolili se aspoń kwaretke jaki gorski u żyda wypić i obiecoł wojokom, że ich poczęstuje, bo mioł w nogawicy kierysi grejcar. Odwiązali miłego holca i wzieni do szynku. Tu sie doł pradziad wojom dobrze natrąbić, a jak już mieli porządnie pod mycką, skoczył ku oknu, buch do szyby i wjo w pola, prosto ku lasom na Borku. Wojocy w ty pięty za nim, ale że byli pijani, a nogi sie im szmatłały, tuż go nie dogonoli. A jak sie ku haendzie wrócili, to już żodnego rekruta na wozie nie było, wszyscy pouciekali.
• Długo potem łowiło wojsko po Górkach i Grojcu [tj. Grodźcu] tych rekrutów, ale im to wszycko zderzyło do gór, lebo do lasów. I pradziad tułoł sie długi czasy.
• Inni nie mieli tyle szczęścia. Jeszcze w 1809 roku pułk hrabiego Colloredo walczył w bitwie pod Wagram, gdzie zwyciężył Napoleon, m.in. dzięki postawie polskich szwoleżerów (tych od Samosierry). W tym starciu zginęło 26, zostało rannych 95, a do niewoli dostało się lub zaginęło kolejnych 195 żołnierzy z 55. Pułku Piechoty. Wśród nich musieli być rekruci ze Śląska Cieszyńskiego.
• 
  
• Ilu w sumie cieszyniaków zginęło w czasie wojen napoleońskich? Możliwe, że częściowo listę ofiar uda się zestawić w oparciu o zasoby wiedeńskiego Kriegsarchiv. 
• W kolejnych dziesięciolecia mieszkańcy Śląska Cieszyńskiego w austriackich mundurach walczyli m.in. z Piemontem (1859), Prusami (1866), a już w czasach powszechnego poboru na frontach I wojny światowej (1914-1918). Służyli jako mięso armatnie w krwawej partii szachów, jaką rozgrywali europejscy politycy, syci i bezpieczni w swoich pałacach". https://gazetacodzienna.pl/artykul/kultura/nasi-przeciwko-napoleonowi
• Nasz Napoleon czy Karol Habsburg?
• Jedną z wizyt Karola w regionie opisywał ówczesny skoczowski proboszcz Jan Rużański.
• "Wszędzie ludność Jego Wysokość przyjmowała z radością i w sposób najgodniejszy czciła. Bramy triumfalne, przez które przechodzili ozdobione były napisami, transparentami miast Frydek, Cieszyn, Skoczów, a po powrocie wieczorem iluminowane. Tu w Skoczowie dnia 13 lipca duchowieństwo miało zaszczyt brać udział w przyjęciu urządzonym na cześć gości" - pisał duchowny w 1822 roku.
• 
  
• Konserwy
• Podczas kampanii napoleońskich po raz pierwszy eksperymentowano z jedzeniem konserw, dzięki Nicolasowi Appertowi, który wynalazł metodą gotowania w szczelnych szklanych słoikach.
• Gorący kubek w słoiku? 
•  "Na początku XIX wieku francuska armia brała udział w licznych wojnach w Europie i w Afryce, co rodziło problemy z dostarczaniem świeżej  żywności. "Więcej armii zostało zniszczonych przez brak pożywienia niż w wyniku bitwy" - Napoleon był świadom tej prawdy. Szukając nowej metody  produkcji żywności, którą dałoby się przechowywać przez dłuższy czas,  wódz Francuzów ogłosił konkurs.
•   Wygrał go cukiernik Nicolas Appert. Umieszczał on owoce,  warzywa czy mięso w butelkach, które następnie uszczelniał i podgrzewał.  Dopóki słoje nie zostały otwarte, produkty nie psuły się. Wynalezioną  przez niego metodę nazwano apertyzacją. 
• Wówczas jeszcze nie wiedziano,  że psucie się żywności powodują drobnoustroje i że giną one w wyniku  podgrzewania - doszedł do tego dopiero Ludwik Paster.  (...)
•   Kolejny postęp w konserwowaniu żywności dokonał się, gdy w Anglii wprowadzono puszki blaszane. Były one lżejsze od butelek i nie  były tak podatne na tłuczenie. Patent na puszki uzyskał w 1810 roku  londyński kupiec (...) W 1830 r. żywność w puszkach stała się dostępna w londyńskich sklepach". Za: https://geekweek.interia.pl/historia/news-napoleon-bonaparte-i-konserwy-historyczny-przelom,nId,2599940#utm_source=paste&utm_medium=paste&utm_campaign=chrome
• "W ponad dwóch tysiącach artykułów, traktujących o osobach, majątkach i własności, zawarto całość przepisów z dziedziny prawa cywilnego (...) 
• Liberalny kodeks zakładał minimalną ingerencję państwa w stosunki cywilno-prawne i regulowanie spraw z punktu widzenia możliwie nieskrępowanych interesów jednostki. Wszystko z zachowaniem naczelnej zasady prawa cywilnego – świętej i nienaruszalnej własności prywatnej.
• Wprowadzono formalną równość wobec prawa, bez względu na pochodzenie społeczne i przynależność klasową, choć nie respektowano jej z punktu podziału na płeć. Jedną z myśli przewodnich Kodeksu Napoleona było utrzymanie starych, paternalistycznych stosunków w rodzinie.
• Napoleon wyznawał pogląd, że prawo cywilne jest czynnikiem najbardziej integrującym poszczególne narody. Dlatego w każdym państwie, wchodzącym w skład Cesarstwa Francuskiego wprowadzono Kodeks Napoleona.

    

Jan Król: Udział Cieszyniaków w walkach narodowowyzwoleńczych, GZC, 1966

W 1771-72 roku, za łaskawym zezwoleniem rządu austriackiego, przebywała przez pewien czas na Śląsku Cieszyńskim generalność Konfederacji Barskiej. Uczestnikiem Konfederacji był także książę bielski Franciszek Sułkowski.

Wieści o Rewolucji Francuskiej i Powstaniu Kościuszkowskim dotarły na Cieszyńskie i przyczyniły się do wzrostu nastrojów rewolucyjnych. Z materiałów pochodzących z tzw. pruskiego Śląska dowiadujemy s»ię, że tamtejsza szlachta bała się wystąpień chłopów i wskazywała przy tym na Śląsk Cieszyński, który leżał najbliżej województwa krakowskiego, skąd do cieszyńskich chłopów docierały podburzające odezwy. Mieszkańcy wsi odnosili się z sympatią do powstania, zaś o Naczelniku Kościuszce śpiewano kilka pieśni. Oto słowa jednej z tych piosenek, szczególnie popularnej wśród górali beskidzkich:

• „Napisał pan pruski do pana Kościuszki
• lże mu rozburzy Warszawę na kuskl
• A on mu odpisał, że się go nie boi
• Bo w jego Warszawie pięć tysięcy stoi”.

Kiedy w 1795 roku Polska utraciła swój byt niepodległy wielu patriotów opuściło kraj. Jedni pragnęli w ten sposób uchronić się przed prześladowaniami zaborców. inni postanowili przy boku rewolucyjnej Francji walczyć o wolność Ojczyzny. Złotymi zgłoskami zapisały się w walkach prowadzonych na terenie Włoch Lepiony Polskie, utworzone z inicjatywy generał^ J. H. Dąbrowskiego. W Legionach, oprócz Polaków przybyłych z kraju i z emigracji, znaleźli się też jeńcy z armii austriackiej, wśród których widzimy i Cieszyniaków. W zbiorze dokumentów gen. Dąbrowskiego, który został zniszczony w ostatniej wojnie, znajdował się list legionistów—chłopów śląskich z Cieszyńskiego którzy w czerwcu 1798 r. napisali do swego wodza zażalenie na przełożonych — oficerów, ponieważ ci brutalnie i okrutnie obeszli się z kilkoma ich współtowarzyszami. Żołnierze — republikanie opisują całe zajście i na zakończenie nisza: ....dopraszamy sie od obywatela generała jako protektora i komendanta naszego o uczynię nie nam sprawiedliwości”. Skarga legionistów została rozpatrzona, ponieważ jeden z oskarżonych oficerów musiał pożegnać się z wojskiem. Nie wiemy z jakich miejscowości ci żołnierze Cieszyniacy pochodzili i jakie były ich dalsze losy. Możliwe, że niektórzy powrócił? w strony rodzinne i znaleźli sie wśród tych naszych rodaków którzy w maju 1813 r. witali polskie oddziały przeciągające przez Cieszyn na pomoc Napoleonowi pod wodzą księcia Józefa Poniatowskiego. 14 maja książę przejechał przez Cieszyn (zatrzymał się „Pod Jeleniem”), zaś oficer polskiej artylerii, poeta Kazimierz Brodziński wspomina, jak to uprzejmie i gościnnie był przyjmowany na kwaterze przez bobreckiego gospodarza. W pięć miesięcy później Poniatowski zginął w nurtach Elstery.

CIEKAWĄ POSTACIĄ okresu wojen napoleońskich, człowiekiem, który zaangażował się po stronie Napoleona, był książę bielski Jan Sułkowski. Otrzymał on od samego cesarza stopień pułkownika i zorganizował 1200 konnych liczący oddział jazdy. Władze austriackie wzywały kilkakrotnie zbuntowane go księcia do powrotu, próbowano go nawet aresztować. Sułkowski jednak do Bielska nie wrócił, za to w 1809 r. stanął na czele placówki, która zajmowała się wywiadem i zbieraniem wiadomości dotyczących stanu osobowego, rozmieszczenia i uzbrojenia wojsk austriackich. Miedzy innymi, Sułkowski interesował się fortyfikacjami w Jabłonkowie oraz jedno&t kami wojskowymi stacjonującymi w Cieszynie» Opawie i Bielsku. Książę wydawał apele do „swych rodaków” i w ten sposób szerzył destrukcyjne wiadomości o monarchii habsburskiej oraz przygotowywał teren dla mających wkroczyć na Śląsk Cieszyński wojsk francuskich. Po bitwie pod Wagram Sułkowskiemu pozwolono na powrót do Bielska. a!e z Napoleonem, który zawiódł jego nadzieje, już więcej nie współpracował.

                                                                                    

• Podsumowanie tematów:
• Od konsutatu do cesarstwa
• W latach 1795-1799 rządy we Francji sprawował dyrek-toriat, który tworzyło pięciu dyrektorów. W tym okresie aoszto do zakończeni wojny z ! koatteją antyfrancuską i podpisania w 1797 r. pokoju w Campo Formio. Rok póź-niej Francuzi pod dowództwem Napoieona Bonapartego podjęli próbę zięcia Egiptu.
• W1799 r. powstała tł koal'Cja antyfrancuska a tej sukcesy doprowadziły 18 brumatre^a (9 listopada) do zamachu stanu. W jego wyntku rządy oojął trzyosobowy konsutat
• 3.największą władzą dysponował Napoteon, ktoty został l konsulem,
• Bonaparte wdrożył reformy, które uspokoiły sytuację we-wnętrzną kraju i polepszyły sytuację gospodarczą. Jed-nocześnie stworzył państwo poi'cyjne, a propaganda dbała o jego wizerunek. W 1804 r. wprowadził nowy ko-deks cywilny, zwany Kodeksem Napoieona.
• W 1804 r obywatele Francji zgcdziii s<ę w plebiscycie, aby Napoleon został cesarzem. Jego koronacja odbyła Się w grudntu tego roku.
• ^ Cesarstwo francuskie Napoteona
• W 1805 r. Napoleon walczył z IM koalteją antyfrancuską Niepowodzeniem zakończyły się jego plany inwazji na Wielką Brytanię, gdy przegrał bitwę morską pod Trafalgar rem. Zwyciężył zaś na lądzie armie austriacką t rosyjską w bitwie pod Austerlitz. Z władcą Austrtt - Franciszkiem )t podptsał pokój w Preszburgu, na mocy którego przestało istnieć Święte Cesarstwo Rzymskie. Z części państw nie-mieckich powstał zależny od Francji Związek Reński Wzmocnieniu utegły tez wpływy francuskie na Półwyspte Apenińskim.
• W 1806 r. powstała )V koaticja antyfrancuska. W paź-dzierniku wojska Napoteona rozgromiły siły pruskie pod Jeną i Auerstaedt. Cesarz ogłostł tez blokadę kontynen-talną Wtelktej Brytant). W 1807 r. pokonał Rosjan pod tławą Pruską t Frydiandem, a następnie zawarł pokój w lylzy z Rosją i Prusami. Następnie jego wojska zaczęły zimować Hiszpanię, lecz ponosiły tam klęski. W 1809 r. w bitwie pod Wagram Napoteon ponownie pokonał Austrię.
• Upadek Napoteona
• przyczynami wybuchu w 1812 r. wopy Franqi z Rosją
• byty m.iri. łamarne przez mą biokady kontynentalnej i nie- ^ywiązywante się z postanowień sojuszniczych. Napo- ieon określi) kampanię jako „drugą wojnę polską", co przysporzyło mu poparcia Polaków.
• Bonaparte wkroczy) na obszar kontrolowany przez Ro-sjan w czerwcu 1812 r. Wycofująca się armia carska sto-sowała taktykę spalonej ziemi i unikała wielkich bitev-/. We wrześniu Napoleon pokonał Rosjan w bitwie pod Boro-dino i wkroczył do opuszczonej Moskwy, a po ponad mie-siącu zarządził odwrót. Silny mróz. głód i choroby zdzie-siątkowały jego armię.
• Napoleon przegrał w 1813 r. decydującą bitwę pod Lip-skiem. Sukcesy wojsk koalicji antynapoleońskiej dopro-wadziły do abdykacji cesarza wiosną 1814 r. i jego zesła-nia na Elbę. Na tronie francuskim zasiadł zaś Ludwik XVII). Rządy nowego króla nie spotkały się z entuzjazmem spo-łecznym, co umożliwiło Napoleonowi powrót i ogłoszenie się cesarzem wiosną 1815 r. Jednak poniósł on klęskę pod Waterloo, co zakończyło jego studniowe rządy.
• Potacy w wojnach napoieońskich
• Po ill rozbcze Rzeczypospc' tej na em g-*aqę udat* s? działacze polityczni uczestn cy powstała kośc uszko^ skiego. ich głównym ce'am była Francja z <tórą wiązane nadzieje na odbudowę państwa polskiego Z tn-qaíyv/y gen. Jan Henryka Dąbrowskiego w 1797 r. w Pepub'oe Lombardzkiej. zaleznej 7/łaśme od Francji. powstały Le-giony Polskie.
• W póskich oddziałach dbano nie tytko o sprawność bo-jową zołmerzy, ale kształcono ich patnoty czme Awans c/ł zalezny cd zasług, a me pochodzena stanowego
• Legiony początkowo walczyły we Włoszech. Jednak za-warcie pokoju z Austrią spowodowało, ze część z r. ch została wysłana do tłum-ema antyfrancuskiego pewstama na Santo Domingo Z wyprawy na tę wyspę do Europy powróciła nieliczna grupa polskich zotn erzy. Większość z mch umarła w wyniku tropikalnych chorób, zginęła w walce z czarnoskórymi po/vstancam< lub osiadła na wyspie, wtapiając s<ę w tamtejszą ludność.
• w 1799 r. w Atzacji i Lotaryngii powstała Legia Naódunaj- ska - polskie oddział-/, które tez //alczyty po stronie Franqi
• 3 Księstwo Warszawskie
• Pod kontec 1806 r. Napoleon przedstawił Józefowi Wy-bickiemu i gen Dąbrowskiemu ob;etn<cę wo)nej Polski pod warunktem zaangażowania s*ę Polaków w wojnę przeciw Prusom. Po tym spotkaniu wybuchło antypruskie powstanie.
• Księstwo Warszawskie utworzono na mocy pokoju w lylzy. Obejmowało ztenne !! i 111 zaboru pruskiego, bez Gdańska. Władcą Księstwa został Fryderyk August l (król Saksonii), który wraz z Radą Mnistrów sprawował wsadzę wykonawczą. Z kole! władzę ustawodawczą pełnił dwu-izbowy sejm.
• 
  
• PODSUMOWANA RdZDXtAUJ VU
• Upadek Napołeona
• przyczynami wybuchu w 1812 r. wojny Francji z Rosją pyły m.in, łamante przez ntą b!okady kontynentatnej i nie- wywiązywante się z postanowień sojuszniczych. Napo-leon określił kampantę jako „drugą wojnę po)ską"< co przysporzyło mu poparcta Poiaków.
• Bonapa^e wkroczył na obszar kontrotowany przez Ro-sjan w czerwcu 1812 r. Wycofująca się armia carska sto-sowała taktykę spatonej ztemi i untkała w;etktch bitew. We wrześniu Napoieon pokonał Rosjan w bitwie pod Boro-dino i wkroczył do opuszczonej Moskwy, a po ponad mie-siącu zarządztł odwrót, Sttny mróz, głód t choroby zdzie-siątkowały jego armię.
• Napoieon przegrał w 1813 r. decydującą bttwę pod Lip-skiem. Sukcesy wojsk koaticji antynapoieohsktej dopro-wadziły do abdykacji cesarza wiosną 1814 r. i jego zesła-nia na Etbę. Na tronie francusktm zasiadł zaś Ludwik XV!H. Rządy nowego króta nie spotkały stę z entuzjazmem spo-łecznym, co umożliwiło Napoieonowt powrót t ogłoszenie się cesarzem wiosną 1815 r. Jednak poniósł on ktęskę pod Watertoo, co zakończyło jego studntowe rządy
• Potacy w wojnach napoteońskich
• Po it! rozboje Rzecz/pospo' tej na em grację uda'* sę dz-ałacze ooiityczni' uczestn cy powstać a <ośc uszka^ sktego en głównym ce'em była Francja. z <tórą wiązano nadzieje ^a odbudowę państ//a pois^ego Z !n-qatyw/ gen, Jan Henryka Dąbrowskiego w 1797 r. w Pepubbce Lombardzktej. zaieznej właśn;e od Francji, pov/stały Le-giony Połskie.
• W poiskteh oddziałach dbano n!e t/iko o sprawność bo-jową zołn;erzy, a!e kształcono !Ch pat^otycznie A/^ans c/ł zaiezny od zasług, a n-,e pochodzenia stanowego
• Leg-ony początkowo waiczyły /ve Włoszech, Jednak za-warcie pokoju z Austrtą spowodowało, ze część z n ch została wysłana do tłumienia antyfrancuskiego powstania na Santo Domingo. Z wyprawy na tę wyspę do Europy powróctła nteitczna grupa polskich zołnterzy. W:ększość z ntch umarła w wyntku tropikalnych chorób, zginęła vy waice z czarnoskórym,) powstańcami !ub ostadła na wyspte, ^aptając s<ę w tamtejszą tudność.
• W 1799 r. w Aizacjt t Lotaryng^ powstała Leg:a Nadduna;- ska - potskte oddztały. które tez walczyły po stronie Franqt
•  4.W 1809 r., po przegranej przez Austńę wojnie, obszar Księstwa Warszawskiego został powiększony. Jednak juz w 1813 r. na jego teren wkroczyły wojska rosyjskie - było to konsekwencją klęski wyprawy Napoieona pod Mo-
•  
•  
•  
• g Księstwo Warszawskie
• Pod kontec 1806 r. Napoieon przedstawi Józefów) 'Wy-bickiemu i gen Dąbrowskiemu obietnicę wo!nej Polski pod warunkiem zaangażowania stę Polaków w wojnę przectw Prusom. Po tym spotkaniu wybuchło antypruskie powstanie.
• Księstwo Warszawskie utworzono na mocy pokoju w lylzy. Obejmowało ztemie !! i iii zaboru pruskiego, bez Gdańska. Władcą Kstęstwa został Fryderyk Augustl (lvól Saksonii), który wraz z Radą Mnistrów sprawował władzę wykonawczą. Z koieł władzę ustawodawczą pełnił dwu-izbowy sejm.
•  
• czych, związanych m.tn. z kosztami nieustannego po-większania armii.
• 2.W 1809 r., po przegranej przez Austrię wojnie, obszar Księstwa Warszawskiego został powiększony. Jednak juz w 1813 r. na jego teren wkroczyły wojska rosyjskie - było to konsekwencją klęsk) wyprawy Napoleona pod Mo-skwą. Decyzją kongresu wiedeńskiego miejsce Ks-ęstwa zajęło Królestwo Polskie, zależne od Rosjt.
• 
  

Francja (i PL) vs reszta świata

        Jak idzie Francuzom i sojusznikom?

                data            miejsce bitwy upokorzony / przegrani zwycięzca/y

(rozgrzewka) + 1797 – Italia=Włochy    Austria    Francja (i Polacy?)

(rozgrzewka) + 1798 – pod piramidami Egipt / lub Turcja Osmańska Francja

(rozgrzewka) - 1802/03 – Haiti/Santa Domingo Francja/Polacy powstańcy

I. Połowa         - 0:1 1805 – Trafalgar Francja (ew. także Hiszpania) W. Brytania

I. Połowa         + 1:1 1805 – Austerlitz Austria (ew. także Rosja) Francja

I. Połowa         + 2:1 1806 – Jena Prusy Francja

(rozgrzewka) + 1807 – Frydland Rosja Francja/Polacy

(rozgrzewka) + 1808 – Somosierra Hiszpania Francja/Polacy

(rozgrzewka) + 1809 – Raszyn Austria Polacy - Ks. Warszawskie

(rozgrzewka) - 1809 – Aspern Francja Austria

II. Połowa + 3:1 1809 – Wagram Austria Francja

II. Połowa - 3:2 1812 – Rosja: m.in. Berezyna Francja Rosja

II. Połowa - 3:3 1813 – Lipsk Francja Reszta świata - 13 państw/narodów

dogrywka - 3:4 1815 – Waterloo Francja W. Brytania i Prusy

Okres napoleoński. Wojny napoleońskiej Francji

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Po przeprowadzonej lekcji uczeń:

• zna przebieg kariery Napoleona Bonaparte,

• potrafi wymienić reformy wewnętrzne Napoleona,

• wie, co zawierał Kodeks Napoleona,

• zna okoliczności koronacji Napoleona na cesarza Francuzów,

• potrafi wymienić koalicje antyfrancuskie i omówić wojny napoleońskie,

• zna przyczyny klęski Napoleona, wie gdzie spędził on ostatnie lata życia.

b) Umiejętności

Po przeprowadzonej lekcji uczeń:

• rozumie, jakie znaczenie odegrał Napoleon Bonaparte w historii Francji,

• potrafi dokonać oceny działalności Napoleona,

• potrafi wskazać na mapie kierunki działań wojennych i miejsca bitew w czasach wojen napoleońskich,

• sprawnie posługuje się mapą.

2. Metoda i forma pracy

Dyskusja, opis, opowiadanie, praca pod kierunkiem nauczyciela, praca z podręcznikiem, mapą, atlasem historycznym, literaturą pomocniczą, encyklopedią historyczną.

3. Środki dydaktyczne

Podręcznik, literatura pomocnicza, mapa, atlasy historyczne, encyklopedia historyczna.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Nauczyciel w formie pytań do klasy sprawdza wiedzę uczniów na temat Wielkiej Rewolucji Francuskiej. Przykładowe pytania:

• Jakie były przyczyny wybuchu rewolucji we Francji?

• Kiedy uchwalono Deklarację Praw Człowieka i Obywatela? Co zawierała?

• Kiedy uchwalono konstytucję?

• Na czym polegał przewrót thermidoriański?

• Jaką działalność prowadzili jakobini?

• Kto objął władzę we Francji w 1795 roku?

b) Faza realizacyjna

W ramach pracy domowej uczniowie mieli przygotować biografię Napoleona Bonaparte.

Nauczyciel wybiera jednego z uczniów, który czyta na głos swoją pracę i dostaje za nią ocenę.

Nauczyciel omawia rządy Dyrektoriatu i początki kariery Napoleona Bonaparte. Przedstawia zamach stanu Napoleona. Uczniowie wyszukują w podręczniku informacje na temat reform wewnętrznych
i Kodeksu Napoleona. Wypisują reformy do zeszytów. Jeden z uczniów przedstawia swoją notatkę, nauczyciel uzupełnia i ewentualnie poprawia. Uczniowie dyskutują na temat nowych zasad ustrojowych, nowego prawodawstwa, stosunków z Kościołem.

Nauczyciel omawia okoliczności wprowadzenia cesarstwa we Francji., a następnie, korzystając z mapy, omawia przebieg wojen napoleońskich. Wskazuje na mapie kierunki działań wojennych, miejsca najważniejszych bitew. Uczniowie śledzą także mapki w atlasach historycznych.

Nauczyciel omawia okoliczności klęski Napoleona i jego abdykacji. Pokazuje na mapie Elbę.

c) Faza podsumowująca

W ramach podsumowania wiadomości uczniowie przerysowują tabelę i ją uzupełniają.

Koalicja	Lata trwania	Państwa tworzące koalicję	Ważniejsze bitwy	Postanowienia traktatów pokojowych
I
II
III
IV
V
VI

Uczniowie korzystają z podręcznika oraz encyklopedii historycznej. Nauczyciel pomaga im
w wykonaniu zadania.

5. Bibliografia

1. Atlas historyczny dla szkół średnich, red. J. Konarski, A. Daniluk, Nowa Era, Warszawa 2000.

2. Burda B. i inni, Historia 2. Czasy nowożytne. Zakres podstawowy, Operon, Gdynia 2003.

3. Historia. Encyklopedia szkolna, WSiP, Warszawa 1993.

4. Zahorski A., Napoleon, wyd. 2 przejrz. i uzup., PIW, Warszawa 1982.

6. Załączniki

a) Zadanie domowe

• Wyszukaj informacje na temat tego, co działo się z Napoleonem Bonaparte po zesłaniu go na Elbę.

• Do dziś mówi się o białej i czarnej legendzie Napoleona. Jakich argumentów używają zwolennicy, a jakich przeciwnicy Napoleona? Napisz wypracowanie na ten temat." https://zpe.gov.pl/a/okres-napoleonski-wojny-napoleonskiej-francji/D2Xzk7fLR

Temat: Księstwo Warszawskie Klasa/czas trwania: II/90 minut Cele Uczeń: „ omawia genezę Księstwa Warszawskiego; „ charakteryzuje ustrój Księstwa Warszawskiego, jego sytuację gospodarczą i wysiłek militarny; „ omawia przebieg wojny w 1809 na ziemiach polskich i działalność ks. J. Poniatowskiego; „ ocenia stosunek Napoleona do sprawy polskiej. Metody/techniki/formy pracy: „ dyskusja punktowana. Środki dydaktyczne: „ podręcznik; „ źródła. Opis przebiegu lekcji: 1. Podczas rozmowy kierowanej uczniowie przypominają dzieje Legionów Polskich we Włoszech oraz przebieg wojen z III i IV koalicją antyfrancuską. 2. Następnie nauczyciel dzieli klasa na grupy: Grupa I Na podstawie podręcznika oraz źródła przedstawcie okoliczności utworzenia Księstwa Warszawskiego. Grupa II Na podstawie podręcznika oraz źródła przedstawcie zasady ustroju Ks. Warszawskiego (źródło fragment konstytucji Ks. Warszawskiego). Grupa III Na podstawie podręcznika oraz źródeł przedstawcie sytuację gospodarczą Ks. Warszawskiego. Wyjaśnijcie pojęcie sumy bajońskie: https: //cke.gov.pl/images/_ EGZAMIN_MATURALNY_OD_2015/Przykladowe_arkusze/2015/historia_PR/historia_ PR_A1.pdf.

Grupa IV Na podstawie podręcznika przedstawcie przebieg wojny 1809 r. na ziemiach polskich oraz jej znaczenie dla dziejów Ks. Warszawskiego. Grupa V Na podstawie informacji z podręcznika przedstawcie biogram ks. Józefa Poniatowskiego. Po upływie wyznaczonego czasu (15 minut) przedstawiciele grup przedstawiają efekty pracy. 3. Na kolejną lekcję uczniowie przygotowują się do dyskusji: Czy Napoleon spełnił nadzieje Polaków czy cynicznie je wykorzystał? Oceń znaczenie epoki napoleońskiej dla podtrzymania polskiej tożsamości narodowej. Praca domowa: Wykonaj zadania i zapoznaj się z tekstem, który będzie mottem dyskusji: „ zadanie 9: https: //cke.gov.pl/images/_EGZAMIN_MATURALNY_OD_2015/Arkusze_ egzaminacyjne/2014/historia_PR_A1.pdf; „ zadanie 22: https: //cke.gov.pl/images/_EGZAMIN_MATURALNY_OD_2015/ Arkusze_egzaminacyjne/2012/maj/hist/historia_pr.pdf; „ materiały pomocnicze dla uczniów niedowidzących: https: //www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/957966,Ksiaze-Jozef-Poniatowski- %E2%80%93-polegly-w-Bitwie-Narodow; „ audycja o ustroju Ks. Warszawskiego: https: //www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/1472046,Ksiestwo-Warszawskiepanstwo-kompromisowe .J

            

• 7. 6. Epoka napoleońska. Chronologia wydarzeń

• Historia powszechna
• 27-28 VII (9 termidora) 1794 przewrót termidoriański i koniec dyktatu­ry jakobinów
• 1795 – początek rządów Dy­rektoriatu
• 1797 – pokój w Campo Formio z Austrią
• 1798 – wyprawa Napoleona do Egiptu
• 1799 – obalenie dyrektoriatu we Francji
• 1799-1800 – wojna austriacko-francuska
• 1801 – Pokój w Luneville
• 1804 – ogłoszenie cesarstwa we Francji; Kodeks Napoleona
• 1806 – blokada kontynentalna
• 1806 – bitwa pod Jeną
• 1807 – pokój w Tylży
• 1812 – wyprawa Napoleona na Rosję
• 1812 – bitwa pod Borodino
• 1813 – bitwa pod Lipskiem
• 1814-15 – kongres wiedeński
• 1815 – „sto dni” Napoleona
• Historia Polski
• 1795 – trzeci rozbiór Polski
• 1797 – utworzenie Legionów polskich we Włoszech
• 1799 – utworzenie Legii Naddunajskiej
• 1806 - wybuch powstania w Wielkopolsce
• 1807 - Utworzenie Księstwa Warszawskiego
• 1807 - nadanie Księstwu Warszawskiemu konstytucji
• 1808 - Bitwa pod Somosierrą
• 1809 – wojna Księstwa Warszawskiego z Austrią
• 1809 – bitwa pod Raszynem
• 1813 – zajęcie Księstwa Warszawskiego przez Rosjan
• 1813 – śmierć księcia Józefa Poniatowskiego
• 1815 – podział ziem Księstwa Warszawskiego

• Galeria postaci
• Aleksander I Romanow
• Dąbrowski Jan Henryk
• Franciszek I Habsburg
• Fryderyk August I Wettyn
• Fryderyk Wilhelm III
• Kniaziewicz Karol
• Kutuzow Michał
• Ludwik XVIII
• Napoleon Bonaparte
• Nelson Horatio
• Poniatowski Józef
• Sieyès Emmanuel Joseph
• Wellesley Arthur, książę Wellington
• Wybicki Józef
•  Epoka napoleońska. Katalog nazw
• blokada kontynentalna
• dyrektoriat
• Kodeks cywilny Napoleona
• konsulat
• Księstwo Warszawskie
• Legia Naddunajska
• Legiony
• pokój w Campo Formio
• pokój w Schönbrunn
• pokój w Tylży
• Rada Pięciuset
• Rada Starszych
• Republika Lombardzka
• Wielka Armia
• zamach 18 brumaire’a
• Związek Reński
• Słowniczek pojęć
• abdykacja
• amnestia
• dezercja
• emigracja
• etos
• koalicja
• konkordat
• konstytucja
• konstytucja oktrojowana
• kontrybucja
• korupcja
• kult
• okupacja

 

Materiały do lekcji powstały na bazie konspektów autorstwa Wiesława Zdziabka, renomowanego metodyka historii z Poznania (zob.: https://www.e-historia.com.pl/12-liceum-i-technikum-po-gimnazjum/notatki-z-historii-zakres-podstawowy)

Epoka napoleońska. U góry strony (https://koperlo.blogspot.com/2022/01/epoka-napoleonska.html) macie opisane dokładne (szerzej niż poniżej) zagadnienia i przebieg kartkówki, punktację. 

Wypisz: 7 rzeczy ważnych i 3 ciekawe z wylosowanego 1 z 4 tematów:

1. Droga Napoleona na szczyt (do Koronacji) 

2. Napoleon podbija Świat, cz. 1: 1804-1809 

3. Napoleon potyka się, chcąc podbić Świat: 1812-1814 

4. Polacy a Napoleon 

+dodatkowo: Śląsk Ciesz. (1789-1815)- 4 ciekawostki regionalne.