I. Podstawowe instrumenty oszczędzania:
I.1 - PPK
- Od połowy 2019 roku (tuż przed pandemią) ruszył program Pracownicze Plany Kapitałowe
- Nie można na nim zarobić kroci, ale zawsze warto odłożyć rocznie
- przykład a) Zarabiam pensję minimalną krajową - ile zyskam?
- w ramach PPK Państwo pobiera mi k. 500 złotych z 30 tysięcy wypracowywanych rocznie, to podwaja Ci tę kwotę każdego roku;
- Jeżeli będziesz tak oszczędzał do 60 roku życia np. przez 30 lat, państwo "pobierze" Ci ok. 15 tys. złotych, a odda nawet dwa razy więcej (około 30 tys.), a w sprzyjających okolicznościach nawet więcej 40-50 tys. Jet to więc inwesstycja niezwykle opłacalna
- przykład b) zarabiam "na rękę" 4 tys. złotych; z tej sumy pobierane jest mi 2%, czyli 120 złotych; pracodawca dopłaca mi 1,5 % czyli ok. 90 zł oraz dostaję drobne sumy-gratisy od państwa
- środki te
- trafiają na wirtualne konto i zarządza nimi jeden z funduszy (wybrany przez pracodawcę)
- "pracują", a więc są lepiej lub gorzej inwestowane, starając się przegonić rosnącą inflację (wychodzi im to średnio, ale i tak się opłaca!
- oto przykładowe wyniki (z życia wzięte) dwóch "firm" i okresów
- przykłady konkretne
- przykład c) Fundusz COMPENSA-TUNZ-FZD-2045
- w ciągu 3 lat (połowa 2021-poł. 2024) potrącono pracodawcy niecałe 3 tys. zł ; potrącono pracownikowi niemal 4 tys. zł ; państwo polskie dopłaciło 750 złotych; na koncie powinno być około 7,8 tys. złotych, a jest blisko 9 tys. zł (dokładnie 8900); czyli zysk w ciągu trzech lat wynosi tysiąc sto złotych; a więc 15 % gdy skumulowana inflacja za ten okres wyniosła niespełna 30 %;
- Okazuje się więc, że w niezwykle niekorzystnych warunkach wynik okazał się nie najlepszy.
- Nie mniej jeśli porównamy, że pracownikowi potrącono na przestrzeni czasu 4 tysiące złotych, a po trzech latach na jego koncie było niemal 9 tysięcy złotych i to jeszcze w czasach galopującej inflacji, okazuje się, iż osoba ta zarobiła ok. 240 %, a po uwzględnieniu inflacji siła nabywcza tej kwoty wynosi ponad dwukrotnie więcej w porównaniu do tego co pracownik "zainwestował".
- Podsumowując żaden obecny na runku sposób (produkt finansowy) nie zapewnia stałej stopy na poziomie 200 % i to niezależnie od inflacji etc.
- Inwestując kwotę x, po dowolnie długim okresie zyskujemy kwotę 2x; a więc podwajamy środku zainwestowane!
- Co więcej
- przykład c) Fundusz TFI PZU S.A.
- pracownik zatrudniony za minimalną krajową (w rzeczywistości na ciut więcej, ale na nieco ponad pół etatu), zarabia "na rękę" ok. 2500 złotych (ok. 30 tys. rocznie)
- w ciągu roku (12 miesięcy - przełom 2023 i 2024) potrącono mu: 550 zł; pracodawcy: 400 zł; na koncie powinno być 950 złotych a jest ok. 1000 zł; czyli zysk w ciągu roku wynosi zaledwie ok. 50 zł, mniej niż 0,5 % gdy inflacja średnio ok. 3%;
- niestety i tu przegrywamy z inflacją, ale porównując kwotę, którą pobrano pracownikowi z kwotą, która po roku znajduje się na jego koncie, jest to niemal dwa razy więcej niż go to "kosztowało" (niż potrącono mu z wypłaty")
I.1 - IKE
Dlaczego opłaca się wpłacać rocznie ok. 600 zł miesięcznie?
600 złotych to ok. 20 % minimalnego wynagrodzenia netto, czyli 10 % budżetu rodziny, zarabiającej minimum
dlaczego i jak warto
Zainwestować w obligacje państwowe, korygowane o inflację w formie "obudowy" IKE, dzięki temu:
-
- co roku państwo odda ci 1 tys. złotych podatku! Czyli w perspektywie np. 20 lat będzie to 20 tys.!
8 322 zł limitu * 12% podatku = 998,64 zł - tyle co roku zaoszczędzam wpłacając 600 złotych miesięcznie
Skrót IKE oznacza Indywidualne Konto Emerytalne – i niestety Polacy na dźwięk słowa „emerytura” wpadają w popłoch i łapią się za kieszenie. Przyczyniła się do tego z pewnością historia OFE, do której za chwilę powrócę, ale chcę, abyś zapamiętał podstawową sprawę: IKE nie musi mieć NIC wspólnego z emeryturą! IKE – to nie jest żaden konkretny produkt finansowy, tylko swego rodzaju „prawne opakowanie”
Wiedza bazowa:
- Jako przykład rozważań ekonomiczno-oszczędnościowych warto wziąć człowieka - Janka.
- Janek ma 15 lat, dostał na bierzmowanie 5 tys. złotych, drugie 5 tys. dostał od dziadka w zamian za regularną pomoc na działce.
- Janek oszczędza. Schował pieniądze do skarpety, a tę schował pod poduszką! Tu są bezpieczne!
- Janek Planuje kupić sobie za 3 lata (jak będzie miał 18-stkę) samochód.
- Jego wymarzone auto kosztuje jednak 18 tys. złotych.
- Janek planuje nie wypłacać nazbieranych 10 tys. z konta; a dozbierać barkującą kwotę, gdy będzie miał 17-lat, pracując przez wakacje pracował całe wakacje u kuzyna w Anglii,
- Niestety Janek nie jest świadomy, że ktoś ma inne plany - tym kimś jest inflacja, a konkretnie zła wróżka Inflacella! Planuje ona regularnie pozbawiać Janka oszczędności!
- w pierwszym roku
- Inflacja jest symboliczna i wynosi zaledwie 1%.
- Gdy nieświadomy niebezpieczeństwa Janek spał niewidzialna ręka należąca do złej wróżki Inflacelli zabierała mu codziennie 3,65 zł (widocznie potrzebowała na bułkę lub piwo!) Ten jednak nic nie zauważył, spał w błogim przeświadczeniu, że wszystko jest w porządku i ciągle ma swoje ciężko zapracowane pieniądze na koncie!
- Po upływie I. roku Janek chociaż nominalnie ciągle ma 10 tys. złotych; ro realna wartość jego pieniędzy spadła nieznacznie o taki właśnie procent (1%). Stracił więc 100 złotych w ciągu roku.
- Inflacja polega na tym, iż wartość pieniądza spada. Za tę samą sumę możemy kupić mniej towarów i usług niż jeszcze rok wcześniej.
- Realnie ma on już 99% pierwotnej sumy, w sumie to żadna strata! Narazie!
- Niestety to nie koniec tej strasznej opowieści. Inflacella tak ucieszyła się, że chłopiec nie zauważył braków, że w kolejnych latach postanowiła zabrać mu więcej pieniędzy!
- Jeśli przez kolejne dwa lata inflacja wynosiła kolejno: 10 i 15 % (tak było w latach 2021 i 2022)
- w II roku: Janek myślał, że nadal ma swoje wymarzone 10 tysięcy złotych! Tymczasem ktoś codziennie podkradał mu ponad 36 złotych, on tego też nie zauważył! Inflacella lub jakaś inna istota zajmumała kolejnych 10 banknotów 100 złotowych!
- w III roku: Janek stracił ok. 13 banknotów (dlaczego 13 a nie 15?- inflacji się nie sumuje, a oblicza np.: rok do roku)
- Janek trzymał w skarpetce te pieniądze, z tego powodu w ciągu zaledwie 2-3 lat wartość jego oszczędności spadła o 1/4!
- Choć będzie to dalej w banknotach 10 tys., to realnie było to już zdecydowanie mniej (realnie to 7.497!).
- Chociaż Janek w trzecim roku zrobił swoje zaplanowane 6 tys. złotych.
- Gdy jednak poszedł do kolegi, by kupić wymarzony samochód okazało się, że jego cena nie wynosi 16 tys. złotych, a o 1/4 więcej, czyli 20 tys. złotych! Inflacja sprawiła, iż ceny poszły do góry. Jankowi nadal brakowało 4 tysięcy, dwóch i pół tysiąca, które ukradła mu Inflacella i 1,5 tysiąca, których nie wziął pod uwagę, nie spodziewając się, że ceny tak bardzo mogą podskoczyć w zaledwie trzy lata!
- przy 2% różnicy na lokacie czy KO (jedna 4 druga 6%, to różnica w zysku: ok. 485 zł do ok. 325, czyli 150 zł róznicy rocznie; ok. 13 zł miesięcznie
- przy 10 tys. złotych na lokacie/KO 3,5% dzienie odetki wynoszą 1 złotych (minus podatek), czyli 23,6 zł
- przy 10 tys. złotych na lokacie/KO 4,5% dzienie odetki wynoszą 1 złotych (już po odjęciu podatku), czyli 32 zł miesięcznie
- przelew realizowany o 9:00 z konta oszczędnościowego jednego banku (np. ING) jest zaksięgowany w banku odbiorcy (np. Velo) dopiero ok. 18!