Kolejno zestawy A, A2 i B
2a:
- Zad II
- A
- B
- B
- A
- A
- Zad III
- P
- F
- 36 6
- 35 5+
- 32 5
- 30 4+
- 27 4
- 23 3+
- 20 3
- 17 2+
- 14 2
- 11 1+'
- 37 6
- 34 6
- 33 5+
- 31 5
- 28 4+
- 26 4
- 22 3+
- 19 3
- 16 2+
- 14 2
- 11 1+'
- 44 6
- 42 5+
- 40 5
- 37 4+
- 33 4
- 29 3+
- 24 3
- 21 2+
- 18 2
- 14 1+'
Sprawdzian - I. poł. XIX wieku, zob.: https://koperlo.blogspot.com/2023/02/sprawdzian-i-po-xix-wieku.html
Wymagania ogólne:
- I. System wiedeński w Europie Obowiązują tematy: 1-3, 5
- 1. 1. Kongres wiedeński
- 1. 2. Europa po kongresie wiedeńskim
- 1. 3. Rewolucja przemysłowa
- 1. 5. Wiosna ludów w Europie
- II. Ziemie polskie w XIX wieku
- 1. 1. System wiedeński na ziemiach polskich
- 2. 2. KRÓLESTWO POLSKIE
- 2. 3. POWSTANIE LISTOPADOWE
- 2. 4. WIELKA EMIGRACJA I KONSPIRACJA W KRAJU
- 2. 5. WIOSNA LUDÓW NA ZIEMIACH POLSKICH
Opanuj skrót wiadomości, tak by odpowiedzieć na pytania Prawda czy fałsz (zob. poniżej - Podsumowanie dla tematów: 1-2,5 System wiedeński w Europie)
- 1. Kongres wiedeński
- 1. Między wrześniem 1814 r. a czerwcem 1815 r. w stolicy Cesarstwa Austriackiego odbył się kongres mający na celu ustanowienie międzynarodowego ładu w Europie. Najważniejszą rolę odegrali na nim przedstawiciele Wielkiej Brytanii, Rosji, Prus, Austrii i Francji.
- 2. System ustalony podczas kongresu wiedeńskiego zakładał powrót do dawnego porządku społecznego, obowiązującego przed rewolucją francuską. Opierał się na trzech zasadach: restauracji, legitymizmu i równowagi europejskiej.
- 3. Na kongresie podjęto również ważne decyzje terytorialne w celu wzmocnienia państw, które pokonały Francję, i ukarania dawnych sojuszników Napoleona. Utrwalono przy tym rozbicie Wioch i Niemiec, a także podział ziem polskich pomiędzy zaborców.
- 4. Kilka miesięcy po zakończeniu kongresu Rosja, Prusy i Austria zawiązały Święte Przymierze. Jego zadaniem była obrona porządku przyjętego na kongresie wiedeńskim, przeciwdziałanie powstaniom i rewolucjom oraz utrzymanie władzy monarchów.
- 2. Nowy czy stary porządek w Europie?
- 1. Porządek polityczny ustalony podczas kongresu wiedeńskiego okazał się trudny do utrzymania, a idee narodowe i wolnościowe, zainspirowane rewolucją francuską, zyskiwały coraz większą popularność.
- 2. We Włoszech i w Niemczech zaczęły pojawiać się ruchy dążące do zjednoczenia tych rozbitych politycznie państw i do obalenia rządów absolutnych.
- 3. Część młodych rosyjskich oficerów była równie krytycznie nastawiona do absolutyzmu carskiego i reakcyjnej polityki cara. Próba przeprowadzenia rewolucji w grudniu 1825 r. zakończyła się jednak klęską i surowymi represjami wobec powstańców, zwanych dekabrystami.
- 4. Wystąpienia społeczne przyniosły oczekiwane rezultaty Grekom i Belgom, którzy korzystając ze wsparcia mocarstw europejskich, zdobyli niepodległość. Idee wolnościowe odniosły sukces również we Francji, gdzie podczas rewolucji lipcowej (27-29 lipca 1830 r.) społeczeństwo wywalczyło sobie więcej praw obywatelskich.
- 5. Wiosna Ludów
- 1. Na początku 1848 r. doszło do wystąpień społecznych na masową skalę, nazwanych później Wiosną Ludów. Rewolucja powszechna, obejmująca większą część kontynentu, była spowodowana rosnącym niezadowoleniem poszczególnych grup społecznych i narodowych.
- 2. W wyniku rewolucji we Francji obalono króla i wprowadzono republikę, której władze przeprowadziły szereg reform politycznych. Zmiany okazały się jednak nietrwałe - rządy w państwie wkrótce przejął Ludwik Napoleon Bonaparte, który na nowo ograniczył prawa obywateli.
- 3. Podobny los spotkał rewolucje w Austrii, we Włoszech oraz na Węgrzech. Choć naciski społeczeństwa wymusiły na władcach spełnienie niektórych postulatów, po opadnięciu fali protestów rządzący starali się przywrócić stary porządek i odzyskać dawne uprawnienia.
- 4. W wyniku rewolucji w Prusach król Fryderyk Wilhelm IV wprowadził podstawowe prawa obywatelskie. Podjęto również próbę zjednoczenia Niemiec, która - choć zakończyła się niepowodzeniem - stanowiła ważny etap w kształtowaniu świadomości narodowej Niemców.
- Podsumowanie rozdziału II: Ziemie polskie w pierwszej połowie XIX stulecia
- System wiedeński na ziemiach polskich
- 1. Na kongresie wiedeńskim w 1815 r. dokonano nowego podziału polskich ziem. Z większości terytorium Księstwa Warszawskiego utworzono Królestwo Polskie, na którego tronie miał zasiadać car.
- 2. Polacy zamieszkujący Wielkie Księstwo Poznańskie, które znajdowało się pod zaborem pruskim, zachowali ograniczoną autonomie. Na stanowisko namiestnika królewskiego został powołany książę Antoni Radziwiłł.
- 3. Reforma regulacyjna, obejmująca od 1823 r. Wielkie Księstwo Poznańskie, przyczyniła się do uwłaszczenia chłopów - mogli oni odtąd nabywać ziemię. Dzięki temu rolnictwo i przetwórstwo na tym obszarze zaczęło się intensywnie rozwijać.
- 4. Galicja znalazła się pod kontrolą Austrii, a Wolne Miasto Kraków, zwane też Rzecząpospolitą Krakowską, zostało republiką o ograniczonej suwerenności.
- 5. Tereny na wschód od Królestwa Polskiego, zajęte przez Rosję w XVIII w. w wyniku rozbiorów, nosiły nazwę ziem zabranych.
- Królestwo Polskie
- 1. Na mocy konstytucji nadanej w 1815 r. przez cara Aleksandra I Królestwo Polskie stało się monarchią konstytucyjną połączoną unią personalną z Rosją. W imieniu cara władzę w Polsce sprawował jego brat Konstanty.
- 2. Na rozwój gospodarczy Królestwa miał duży wpływ minister skarbu - Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki, który prowadził skuteczną politykę finansową i w 1828 r. założył Bank Polski.
- 3. Podstawą gospodarki Królestwa było rolnictwo, które odbudowywało się po okresie wojen napoleońskich. W Królestwie Polskim utworzono trzy ośrodki przemysłowe: Okręg Łódzki, Zagłębie Dąbrowskie i Zagłębie Staropolskie.
- 4. Legalna grupa opozycji parlamentarnej, zwana kaliszanami. pod wodzą Wincentego i Bonawentury Niemojowskich protestowała przeciwko łamaniu przez cara konstytucji (wprowadzeniu cenzury prewencyjnej).
- 5. Najważniejszą tajną organizacją opozycyjną było Towarzystwo Patriotyczne, utworzone w 1821 r. przez Waleriana Łukasińskiego.
- Powstanie listopadowe
- 1. W 1828 r. w warszawskiej szkole podchorążych Piotr Wysocki powołał tajne sprzysiężenie, które chciało wywalczyć niepodległość Polski poprzez powstanie zbrojne 29 listopada 1830 r. grupa spiskowców zaatakowali rezydencję wielkiego księcia Konstantego - Belweder co rozpoczęło powstanie listopadowe.
- 2. Próby porozumienia z carem Mikołajem I nie powiodły a 25 stycznia 1831 r. sejm pozbawił go tronu Królestwa Polskiego. Władzę przejął Rząd Narodowy z Adamem Jerzym Czartoryskim na czele.
- 3. Po początkowych sukcesach (bitwy pod Iganiami, Grochowem) powstańcy ponieśli decydującą klęskę w bitwie pod Ostrołęką (26 maja). Ponad trzy miesiące później, 8 września, skapitulowała Warszawa, a pod koniec października poddały się ostatnie ośrodki oporu.
- 4. Po kapitulacji powstania car unieważnił konstytucję i wprowadził w 1832 r. Statut Organiczny. Namiestnikiem władcy został Iwan Paskiewicz. Okres jego rządów nazwano "nocą paskiewiczowską“.
- Wielka Emigracja i konspiracja w kraju
- 1. Po upadku powstania listopadowego rozpoczął się okres Wielkiej Emigracji. Z obawy przed prześladowaniami ziemie polskie opuściło ok. 8-10 tys. Polaków, wśród których byli artyści, literaci, naukowcy, politycy i wojskowi.
- 2. Polscy emigranci osiedli głównie we Francji, gdzie podejmowali działania mające przywrócić Polakom niepodległości. Tworzyli organizacje konspiracyjne i przygotowywali powstania narodowe, które miały wybuchnąć w znajdującym się pod zaborami kraju.
- 3. Do najważniejszych organizacji politycznych działających na emigracji należały: Komitet Narodowy Polski, Hotel Lambert. Towarzystwo Demokratyczne Polskie. Młoda Polska i Gromady Ludu Polskiego.
- 4. Organizacje emigracyjne rozszerzały agitację na ziemiach polskich. Za ich sprawą w latach 30. i 40. powstały Stowarzyszenie Ludu Polskiego, Związek Narodu Polskiego. Związek Plebejuszy, Związek Ściegiennego oraz Centralizacja Poznańska.
- WIOSNA LUDÓW NA ZIEMIACH POLSKICH
- 1. Emisariusze przybywający z emigracji próbowali stworzyć na terenie zaborów tajne organizacje mające wzniecić po-wstanie narodowe.
- 2. W 1846 r. powstanie miało wybuchnąć jednocześnie na terenie wszystkich zaborów. Ostatecznie wybuchło tylko zakończone klęską powstanie krakowskie. W wyniku tego Wolne Miasto Kraków wcielono do Austrii.
- 3. W lutym 1846 r.. inspirowani przez władze austriackie, chłopi galicyjscy z Jakubem Szelą na czele rozpoczęli rabację, podczas której dokonano rzezi polskiej szlachty.
- 4. W 1848 r. wystąpienia Wiosny Ludów miały burzliwy przebieg w Wielkopolsce. Powstańcy, mimo początkowych sukcesów w walce z Prusakami, ostatecznie skapitulowali.
- 5. Wiosna Ludów ogarnęła także Cesarstwo Austriackie, w tym Galicję. Aby zniechęcić chłopów do popierania powstańców, władze ogłosiły zniesienie pańszczyzny i uwłaszczenie. W Krakowie wybuchło powstanie, które szybko zostało stłumione. Do jesieni trwały wystąpienia we Lwowie.
- Kultura polskiego romantyzmu
- 1. Choć brak państwa nie sprzyjał rozwojowi kultury narodowej, to epoka romantyczna wydała wybitnych twórców literatury, muzyki i malarstwa. Polski romantyzm narodzi się na wielokulturowych Kresach, a jego głównym ośrodkiem do powstania listopadowego było Wino.
- 2. Z polskim romantyzmem była związana idea mesjanizmu, według której Polska miała być Mesjaszem i poprzez swoje cierpienie zbawić inne uciemiężone narody.
- 3. Pomimo niekorzystnych warunków związanych z zaborami na ziemiach polskich rozwinęły się nauka, kultura i edukacja. W1816 r. powołano Uniwersytet Warszawski i odnowiono uniwersytet w Winie. Na Wołyniu głównym ośrodkiem oświaty stało się liceum w Krzemieńcu.
- 4. W 1817 r. w Galicji otwarto Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Lwowie. Był to ufundowany instytut nauk i kultury, w którego skład wchodziły biblioteka i wydawnictwo. W Wielkopolsce działała zaś Bbioteka Raczyństach w Poznaniu i Biblioteka Działyńskich w Kórniku.
- Chronologia wydarzeń - nie musisz znać dokładnych dat (poza wytłuszczonymi); a jedynie kolejność zdarzeń
- 1815 r. – utworzenie Królestwa Polskiego
- ok. 1830 r. – spisek Piotra Wysockiego
- 29 XI 1830 r. – wybuch Powstania Listopadowego
- dyktatura gen. Chłopickiego – przełom 1830–1831 r. –
- detronizacja cara Mikołaja I – 25 stycznia 1831 –
- bitwa pod Grochowem –25 lutego 1831 r. –
- bitwa pod Iganiami –10 kwietnia 1831 r. –
- bitwa pod Ostrołęką –26 maja 1831 r. –
- ok. 1835 r. – powstanie obozów politycznych:
- Towarzystwa Demokratycznego Polskiego
- Gromad Ludu Polskiego
- 1846 r. – Powstanie Krakowskie i rabacja galicyjska (i I. nieudane powstanie trójzaborowe)
- wcielenie Rzeczypospolitej Krakowskiej do Austrii
- 1848 r. – powstanie poznańskie (II. powstanie wielkopolskie)
- 11 IV 1848 r. ugoda w Jarosławcu
- 30 IV 1848 r. – bitwa pod Miłosławiem
- 1848 r. – uwłaszczenie chłopów w Galicji
- Galeria postaci - podaj Nazwisko i imię (koniecznie w tej kolejności) lub przyporządkuj osobę do opisu (piastowana funkcja, najczęściej 2 pojęcia, np. władca Rosji lub najbardziej rozpoznawalna cecha, np. Polak, który przeszedł na islam)
- przykłady:
- Car/Cesarz Rosji;
- dyktator powstania,
- polski polityk lub np. polski wojskowy - genialny dowódca artylerii, który przeszedł na Islam; polski wojskowy - autor genialnego planu rozbicia Rosjan, kochanek przyszłej Carycy
- autor "Sowińskiego w okopach Woli"
- autor "Reduty Ordona"
- Aleksander I
- Bem Józef
- Chłopicki Józef
- Czartoryski Adam
- Dembiński Henryk
- Dembowski Edward
- Drucki-Lubecki Franciszek Ksawery
- Dybicz Iwan
- Konarski Stanisław
- Konstanty Romanow
- Mickiewicz Adam
- Mierosławski Ludwik
- Mikołaj I Romanow
- Mochnacki Maurycy
- Paskiewicz Iwan
- Plater Emilia
- Prądzyński Ignacy
- Słowacki Juliusz
- Szela Jakub
- Wysocki Piotr
- Słowniczek pojęć
pomijamy naukę takich postaci jak: